پیشینه
مصرف زیاد الکل، باعث بیماری کبد الکلی میشود و یکی از عوامل سببی انواع آسیبهای کبدی و بیماریهای همراه است. این بیماری یک بیماری سیستمیک واقعی است که ممکن است به دستگاه گوارش، سیستم عصبی، سیستم قلبی عروقی، استخوان و دستگاه عضلانی اسکلتی، و غدد درونریز و سیستم ایمنی آسیب برساند و میتواند منجر به بروز سرطان شود. آسیب کبدی به نوبه خود میتواند به عنوان بیماری کبد الکلی چندگانه بیان شود، از جمله کبد چرب، استئاتوهپاتیت، فیبروز، سیروز الکلی، و سرطان کبد با وجود یا عدم وجود عفونت ویروسی هپاتیت B یا C. سه نوع اسکار (فیبروز) وجود دارد که اغلب در بیماری کبد الکلی یافت میشود: اسکار centrilobular، فیبروز pericellular و فیبروز periportal. زمانی که فیبروز کبدی پیشرفت میکند، سیروز الکلی رخ میدهد. هپاتوسلولار کارسینوما در 5 الی 15 درصد افراد مبتلا به سیروز الکلی رخ میدهد اما افراد مبتلا به هپاتوسلولار کارسینومای پیشرفته، اغلب همزمان آلوده به ویروس هپاتیت B یا C هم هستند.
پرهیز از الکل میتواند به افراد مبتلا به بیماری الکلی در بهبود پیشآگهی بقایشان در هر مرحله از بیماری کمک کند؛ اما هرچه بیماری در مراحل پیشرفتهتر باشد، خطر عوارض، ناخوشی و مرگومیر بالاتر، و اثرات پرهیز کمتر میشود. پرهیز کردن به مدت یک ماه بعد از تشخیص سیروز اولیه، شانس 7 سال امید به زندگی را 1.6 برابر افزایش میدهد. پیوند کبد تنها روش اساسی است که میتواند پیشآگهی یک فرد مبتلا به بیماری کبد الکلی را تغییر دهد، با این حال، علاوه بر مشکلات پیدا کردن کبد پیوندی مناسب، عوامل دیگری نیز هستند که ممکن است بر بقای یک فرد موثر باشند.
اولتراسوند یک روش ارزانقیمت است که برای سالها در اعمال بالینی برای تشخیص سیروز الکلی استفاده میشده است. پارامترهای اولتراسوند برای ارزیابی سیروز در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی، دربرگیرنده دیگر اندازههای کبد، ضخیم بودن لبههای کبد، درشتی و زبری پارانشیم کبدی، ندولاریتی سطح کبد، اندازه گرههای لنفاوی اطراف شریانهای کبد، بینظمی و باریک شدگی اینفریور ونا کاوا، سرعت ورید پورتال، و اندازه طحال است.
تشخیص سیروز بوسیله اولتراسوند، مخصوصا در افرادی که بدون علامت هستند، ممکن است مزایایی را برای پیشآگهی، انگیزه و درمان این افراد برای کاهش مصرف الکل یا پرهیز ازآن داشته باشد.
تشخیص به موقع سیروز الکلی در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی، سنگبنای ارزیابی پیشآگهی یا انتخاب استراتژیهای درمانی است.
اهداف
تعیین دقت تشخیصی اولتراسونوگرافی برای تشخیص وجود یا عدم وجود سیروز در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی، در مقایسه با بایوپسی کبد، به عنوان مرجع استاندارد.
تعیین دقت تشخیصی هرکدام از تستهای اولتراسونوگرافی، B-mode یا اکوسونوگرافی داپلر رنگی که به تنهایی یا به صورت ترکیبی استفاده میشود یا همراه با علائم اولتراسونوگرافی یا ترکیبی از این موارد برای تشخیص سیروز کبدی در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی اضافه میشود، در مقایسه با بیوپسی کبد به عنوان مرجع استاندارد صرف نظر از نتیجه آن است.
روش های جستجو
ما جستوجوهایی را در پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده گروه هپاتوبیلاری در کاکرین (Cochrane Hepato-Biliary Group Controlled Trials Register)، پایگاه ثبت مطالعات مربوط به دقت آزمونهای تشخیصی گروه هپاتوبیلاری در کاکرین (Cochrane Hepato-Biliary Group Diagnostic Test Accuracy Studies Register)، کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library) (Wiley)؛ (MEDLINE (OvidSP؛ (EMBASE (OvidSP و Science Citation Index Expanded را تا 8 ژانویه 2015 انجام دادیم. هیچ محدودیت زبانی را به کار نبردیم.
ما فهرست منابع مطالعه مربوط به مطالعات بازیابی شده را غربالگری کردیم تا دیگر مطالعات بالقوه مرتبط را برای ورود به این مطالعه مروری شناسایی کنیم و خلاصه مقالات و پوسترهای منتشر شده را خواندیم.
معیارهای انتخاب
3 نویسنده این مطالعه مروری بهطور جداگانه مطالعات را برای ورود به این مطالعه مروری شناسایی کردند. ما منابعی را که معیارهای ورود به پروتکل این مطالعه مروری نداشتند، حذف کردیم. به نویسندگان مطالعه ایمیل فرستادیم.
مطالعات انتخابشده، بایستی اولتراسوند را برای تشخیص سیروز کبدی و مقایسه با استفاده از بیوپسی کبدی تنها، به عنوان مرجع استاندارد ارزیابی میکردند.
حداکثر فاصله زمانی بررسی با بیوپسی کبد و اولتراسونوگرافی نباید بیش از 6 ماه طول بکشد. علاوه بر این، اولتراسونوگرافی میتوانست قبل یا بعد از بایوپسی کبد انجام شود.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما دستورالعملهای کتابچه راهنمای کاکرین برای مطالعات مروری نظاممند را در زمینه دقت آزمونهای تشخیصی پیگیری کردیم.
نتایج اصلی
این مطالعه مروری شامل دو مطالعه میشد که دادههای عددی را در زمینه سیروز الکلی در 205 مرد و زن مبتلا به بیماری کبد الکلی فراهم میکرد. اگرچه هیچ نگرانی کاربردی از نظر انتخاب شرکتکنندگان، متن شاخص، و مرجع استاندارد وجود نداشت، ما دو مطالعه را در معرض خطر بالای سوگیری (Bias) تشخیص دادیم. شرکتکنندگان در هر دو مطالعه، تحت بررسی با هر دو روش بیوپسی کبد و بررسیهای اولتراسونوگرافی قرار گرفته بودند. مطالعات فقط علایم و نشانههای قابل مقایسه محدودی (متون شاخص) را به اشتراک گذاشتند.
به دلیل خطر بالای سوگیری و درجه بالای ناهمگونی مطالعات انتخابشده، تصمیم گرفتیم که متاآنالیز (meta-analysis) را انجام ندهیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
به دلیل اینکه دقت اولتراسونوگرافی در دو مطالعه انتخابشده، اطلاعات کافی در اختیار نمیگذاشتند، ما نتوانستیم استفاده از اولتراسونوگرافی را به عنوان ابزار تشخیصی برای سیروز کبدی در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی توصیه کنیم. برای آنکه بتوانیم به سوالات مطالعه مروری نظاممند پاسخ دهیم، به مطالعات آیندهنگر اولتراسونوگرافی تشخیصی با حجم نمونه کافی نیاز داریم، که فقط شرکتکنندگان با بیماری کبد الکلی در آن ثبتنام کرده باشند.
طراحی و گزارش مطالعات، بایستی استانداردهایی را برای گزارش دقت تشخیصی دنبال کنند. ویژگی سونوگرافیک با حدومرزهای (cut-off) معتبر شده که ممکن است به شناسایی علائم بالینی استفاده شده در تشخیص فیبروز در بیماری کبد الکلی کمک کنند، بایستی با دقت انتخاب شود تا به حداکثر دقت تشخیصی اولتراسونوگرافی برسیم.
خلاصه به زبان ساده
اولتراسونوگرافی برای تشخیص سیروز کبدی در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی
پیشینه
مصرف زیاد الکل باعث بیماری کبد الکلی شده و میتواند منجر به بروز تعدادی از بیماریهای همراه دیگر نیز بشود. الکل میتواند به عملکرد ارگانهای بدن آسیب رساند و باعث سرطان شود. آسیب کبدی به علت مصرف بیش از حد الکل است که اغلب به صورت کبد چرب (ساخت چربی در کبد)، استئاتوهپاتیت (التهاب کبد با تجمع همزمان چربی در کبد)، فیبروز (دژنراسیون فیبروز)، سیروز الکلی (اسکار کبد) و هپاتوسلولار کارسینوما (رایجترین نوع سرطان کبد) بیان میشود. هنگامی که فیبروز کبد پیشرفت میکند، سیروز الکلی رخ میدهد.
پرهیز از الکل ممکن است به افراد مبتلا به بیماریهای الکلی برای بهبود سلامت خود در هر مرحله از بیماریشان کمک کند. با این حال، هرچه مراحل پیشرفتهتر باشد، خطر عوارض، بیماریهای همراه (حضور بیماریهای دیگر)، و مرگ و میر (مرگ) بیشتر و اثرات پرهیز کمتر میشود. پرهیز از الکل به مدت یک ماه پس از تشخیص سیروز اولیه، احتمال امید به زندگی هفت ساله را تا 1.6 برابر افزایش میدهد. پیوند کبد (جایگزینی یک کبد بیمار) تنها روش اساسی است که ممکن است پیش آگهی فرد مبتلا به بیماری کبد الکلی را تغییر دهد. با این حال، علاوه بر مشکلات پیدا کردن کبد پیوندی مناسب، بسیاری از عوامل دیگر وجود دارند که ممکن است روی بقای یک شخص پس از پیوند اثرگذار باشد.
اولتراسوند یک روش ارزانقیمت است که برای سالها در کار بالینی برای تشخیص سیروز الکلی استفاده میشده است. پارامترهای اولتراسوند برای ارزیابی سیروز در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی، شامل دیگر اندازههای کبد، ضخیم بودن لبههای کبد، درشتی و زبری بافت کبد (قسمتی از کبد که خون را برای حذف مواد سمی فیلتر میکند)، ندولاریتی (ناهمواری) در سطح کبد، اندازه گرههای لنفاوی (غدد کوچک که لنف را فیلتر میکنند) در اطراف شریان کبدی (که خون اکسیژندار را به کبد میرساند)، بینظمی و باریک شدگی بزرگ سیاهرگ زیرین (که خون که خون را از قسمتهای پایینی بدن به قلب حمل میکند)، سرعت ورید پورتال، و اندازه طحال هستند.
تشخیص سیروز به وسیله اولتراسوند، مخصوصا در افرادی که بدون علامت هستند، ممکن است مزایایی را برای پیشآگهی، انگیزه و درمان این افراد برای کاهش مصرف الکل یا پرهیز ازآن داشته باشد.
تشخیص بهموقع سیروز الکلی در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی سنگبنای ارزیابی پیشآگهی یا انتخاب استراتژیهای درمانی است.
اهداف
هدف اولیه این مطالعه مروری، تعیین دقت تشخیصی اولتراسوند برای شناسایی وجود یا عدم وجود سیروز در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی در مقایسه با بیوپسی کبد (که در آن یک سوزن کوچک وارد کبد میشود تا به جمعآوری نمونه بپردازد و سپس در آزمایشگاه بررسی میشود) به عنوان مرجع استاندارد (بهطور مثال، بهترین آزمون تشخیصی در دسترس) بود. هدف ثانویه این مطالعه مروری، عبارت بود از تعیین دقت تشخیصی هر کدام از آزمونهای اولتراسوند، حالتB (یک تصویر اولتراسوند دوبعدی متشکل از نقاط روشن که اکوهای اولتراسوند را نمایان میکند) یا اکو اولتراسوند داپلر رنگی (یک تصویر رنگی اولتراسوند که جریان خون را از طریق کبد نشان میدهد)، استفاده شده به تنهایی یا ترکیبی یا همراه با علائم اولتراسوند یا ترکیبی از همه موارد، برای تشخیص سیروز کبدی در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی در مقایسه با بیوپسی کبدی به عنوان مرجع استاندارد.
روشها
ما منابع پزشکی را برای بازیابی مطالعات در این مطالعه مروری تا 8 ژانویه 2015 جستوجو کردیم.
نتایج
ما دو مطالعه را شناسایی کردیم، یکی در سال 1985 در فرانسه و دیگری سال 2013 در کره جنوبی. ما نتوانستیم دادهها را تجزیه و تحلیل کنیم چون دو مطالعه با 205 شرکتکننده در کل خیلی متفاوت بودند و فقط علائم و نشانههای بالینی محدودی را برای ارزیابی سیروز به اشتراک گذاشته بودند. ما مطالعات را در معرض خطر بالای سوگیری در نظر گرفتیم (کیفیت شواهد پائین بود.)
تامین منابع مالی
یکی از دو مطالعه به وسیله کمکهای مالی وزارت بهداشت و رفاه جمهوری کره حمایت شده بود.
نتیجهگیری
نویسندگان این مطالعه مروری، نتوانستند استفاده از اولتراسوند را به عنوان یک ابزار تشخیصی برای سیروز کبدی در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی توصیه کنند، چون دادههای به دست آمده از این مطالعات برای تجزیه و تحلیل کافی نبودند. مطالعات آیندهنگر اولتراسوند تشخیصی با حضور تعداد زیادی از افراد و علائم و ویژگیهای مشابه در تصاویر اولتراسوند لازم است انجام شود تا مشخص شود که این آزمایش در شناسایی سیروز در افراد مبتلا به بیماری کبد الکلی تا چه اندازه خوب است.