بیماری سلول داسی‌شکل (SCD) یکی از رایج‌ترین اختلالات مونوژنیک شدید در جهان است، که به دلیل به ارث بردن دو ژن هموگلوبین غیرطبیعی (بتا گلوبین) رخ می‌دهد. SCD می‌تواند باعث درد شدید، آسیب قابل‌توجه به انتهایی اندام، عوارض ریوی و مرگ زودرس ‌شود. انفارکت‌های خاموش مغزی، شایع‌ترین عارضه عصبی در کودکان و احتمالا در بزرگسالان مبتلا به SCD است. انفارکت‌های خاموش مغزی هم‌چنین بر عملکرد تحصیلی تاثیر می‌گذارند، نواقص شناختی را افزایش می‌دهند و ممکن است بهره هوشی را کاهش دهند.

تعیین اثربخشی مداخلات برای کاهش یا پیشگیری از انفارکت‌های خاموش مغزی در افراد مبتلا به SCD.

ما کارآزمایی‌های مربوطه را در کتابخانه کاکرین؛ MEDLINE (از 1946)؛ Embase (از 1974)؛ Transfusion Evidence library (از 1980)؛ بانک‌های اطلاعاتی کارآزمایی‌های در حال انجام جست‌وجو کردیم و تمام مطالعات را تا 19 سپتامبر 2016 جست‌وجو کردیم. ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه فیبروز کیستیک و اختلالات ژنتیکی در کاکرین را جست‌وجو کردیم: 6 اکتبر 2016.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده که به مقایسه مداخلات برای پیشگیری از انفارکت‌های خاموش مغزی در افراد مبتلا به SCD پرداخته باشند. هیچ محدودیتی از نظر پیامدهای بررسی‌شده، زبان یا وضعیت انتشار وجود نداشت.

ما از روش‌های استاندارد روش‌شناسی کاکرین استفاده کردیم.

ما پنج کارآزمایی (660 کودک یا نوجوان) را انتخاب کردیم که بین سال‌های 1998 تا 2016 منتشر شدند. چهار مورد از پنج کارآزمایی زود خاتمه یافتند. اکثریت قریب‌به‌اتفاق شرکت‌کنندگان شکل هموگلوبین (Hb) SS را از SCD داشتند. یک کارآزمایی بر پیشگیری از انفارکت‌های خاموش مغزی یا استروک متمرکز بود؛ سه کارآزمایی برای پیشگیری اولیه از استروک و یک کارآزمایی پیشگیری ثانویه را از استروک بررسی کرد.
سه کارآزمایی، استفاده منظم و بلندمدت را از ترانسفیوژن‌های گلبول قرمز با مراقبت‌های استاندارد مقایسه کرد. دو مورد از کارآزمایی‌ها، کودکان را بدون ترانسفیوژن‌های بلندمدت قبلی انتخاب کرد: یک مورد در کودکان با سرعت‌های طبیعی داپلر ترانس‌کرانیال (TCD ؛transcranial Doppler)؛ و یکی در کودکان با سرعت‌های غیرطبیعی TCD. سومین کارآزمایی، کودکان و نوجوانان را با ترانسفیوژن بلندمدت انتخاب کرد.
دو کارآزمایی، داروی هیدروکسی‌اوره (hydroxyurea) و فلبوتومی (phlebotomy) را با ترانسفیوژن‌های بلندمدت و درمان شلاسیون (chelation) آهن مقایسه کرد: یکی در پیشگیری اولیه (کودکان) و دیگری در پیشگیری ثانویه (کودکان و نوجوانان).
با توجه به روش‌شناسی سیستم GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها)، کیفیت شواهد در مورد پیامدهای مختلف متوسط تا بسیار پایین بود. این به خاطر کارآزمایی‌هایی بود که در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قرار داشتند، زیرا آنها غیرکورسازی‌شده بودند؛ غیرمستقیم (شواهد فقط برای کودکان مبتلا به HbSS موجود بود) بودند و برآوردهای پیامد در آنها غیردقیق بودند.
ترانسفیوژن‌های بلندمدت گلبول قرمز خون در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد
کودکان بدون ترانسفیوژن بلندمدت قبلی و خطر بالاتر استروک (سرعت غیرطبیعی TCD یا سابقه قبلی انفارکت‌های خاموش مغزی)
ترانسفیوژن‌های بلندمدت گلبول قرمز خون ممکن است میزان بروز انفارکت‌های خاموش مغزی را در کودکان با سرعت‌های TCD غیرطبیعی کاهش دهد، خطر نسبی (RR): 0.11 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.02 تا 0.86) (یک کارآزمایی؛ 124 شرکت‌کننده؛ کیفیت شواهد پایین)؛ اما باعث تفاوت بسیارکم یا عدم تفاوت در میزان بروز انفارکت‌های خاموش مغزی در کودکان با سابقه قبلی انفارکت‌های خاموش مغزی در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI ؛magnetic resonance imaging) و TCDهای طبیعی یا نامعلوم می‌شود، RR: 0.70 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.23 تا 2.13) (یک کارآزمایی؛ 196 شرکت‌کننده؛ کیفیت شواهد پایین).
در هر دو کارآزمایی هیچ موردی از مرگ‌ومیر گزارش نشد.
ترانسفیوژن‌های طولانی‌مدت گلبول قرمز خون ممکن است بروز: سندروم حاد قفسه‌سینه،RR: 0.24 (%95 فاصله اطمینان (CI):1238 تا 0.49) (دو کارآزمایی؛ 326 شرکت‌کننده؛ کیفیت شواهد پایین)؛ و بحران‌های دردناک، RR: 0.63 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.42 تا 0.95) (دو کارآزمایی؛ 326 شرکت‌کننده؛ کیفیت شواهد پایین) و احتمالا بروز استروک بالینی را کاهش می‌دهد، RR: 0.12 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.03 تا 0.49) (دو کارآزمایی؛ 326 شرکت‌کننده؛ کیفیت شواهد متوسط).
ترانسفیوژن‌های بلندمدت گلبول قرمز خون ممکن است کیفیت زندگی را در کودکان مبتلا به انفارکت‌های خاموش مغزی بهبود بخشد (برآورد تفاوت: 0.54-؛ 95% فاصله اطمینان: 0.92- تا 0.17-؛ یک کارآزمایی؛ 166 شرکت‌کننده)، اما ممکن است بر عملکرد شناختی تاثیری نگذارد (حداقل مربع‌های میانگین‌ها: 1.7؛ 95% فاصله اطمینان: 1.1- تا 4.4) (یک کارآزمایی؛ 166 شرکت‌کننده؛ کیفیت شواهد پایین).
ترانسفیوژن‌های پیوسته در مقایسه با ترانسفیوژن‌های متوقف‌شده: کودکان و نوجوانان با سرعت‌های TCD طبیعی‌شده (79 شرکت‌کننده؛ یک کارآزمایی)
ترانسفیوژن‌های پیوسته گلبول قرمز خون ممکن است میزان بروز انفارکت‌های خاموش مغزی را کاهش دهد، RR: 0.29 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.09 تا 0.97؛ کیفیت شواهد پایین).
ما در این مورد که آیا ترانسفیوژن‌های پیوسته گلبول قرمز خون بر مرگ‌ومیر به هر علتی، نسبت شانس پتو (Peto OR): 8.00 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.16 تا 404.12)؛ یا استروک بالینی، RR: 0.22 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.01 تا 4.35) (کیفیت شواهد بسیار پایین). تاثیر می‌گذارد یا خیر، بسیار نامطمئن هستیم.
این کارآزمایی گزارشی در این موارد ارائه نکرد: تعداد مقایسه‌شونده برای عوارض جانبی مرتبط با SCD؛ کیفیت زندگی؛ یا عملکرد شناختی.
هیدروکسی‌اوره و فلبوتومی در مقایسه با ترانسفیوژن‌ها و شلاسیون
پیشگیری اولیه، کودکان (121 شرکت‌کننده؛ یک کارآزمایی)
ما در این مورد که آیا تبدیل درمان به هیدروکسی‌اوره و فلبوتومی هیچ تاثیری بر: انفارکت‌های خاموش مغزی (بدون انفارکت‌ها)؛ مرگ‌ومیر به هر دلیلی (بدون مرگ‌ومیر)؛ خطر استروک (بدون استروک‌ها) یا عوارض مربوط به SCD؛ RR: 0.56 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.58 تا 4.02) (کیفیت شواهد بسیار پایین)، دارد یا خیر بسیار نامطمئن هستیم.
پیشگیری ثانویه، کودکان و نوجوانان با سابقه استروک (133 شرکت‌کننده؛ یک کارآزمایی)
ما بسیار نامطمئن هستیم که آیا تبدیل درمان به هیدروکسی‌اوره و فلبوتومی هیچ تاثیری بر: انفارکت‌های خاموش مغزی، Peto OR: 7.28 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.14 تا 366.91)، مرگ‌ومیر به هر دلیلی، Peto OR: 1.02 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.06 تا 16.41)، یا استروک بالینی، RR: 14.78 (%95 فاصله اطمینان (CI): 0.86 تا 253.66) دارد یا خیر (کیفیت شواهد بسیار پایین).
تبدیل درمان به هیدروکسی‌اوره و فلبوتومی ممکن است خطر عوارض مرتبط با SCD را افزایش دهد، RR: 3.10 (%95 فاصله اطمینان (CI): 1.42 تا 6.75) (کیفیت شواهد پایین).
هیچ کارآزمایی درباره کیفیت زندگی یا عملکرد شناختی گزارشی ارائه نکرد.

ما برای پیشگیری از انفارکت‌های خاموش مغزی در بزرگسالان یا در کودکانی که مبتلا به SCD HbSS نیستند، هیچ کارآزمایی را شناسایی نکردیم.
ترانسفیوژن‌های بلندمدت گلبول قرمز خون ممکن است میزان بروز انفارکت‌های خاموش مغزی را در کودکان با سرعت‌های غیرطبیعی TCD کاهش دهد، اما ممکن است در کودکان مبتلا به سرعت‌های TCD طبیعی تاثیر بسیار کم داشته یا اصلا تاثیری نداشته باشد. در کودکانی که خطر ابتلا به استروک در آنها بالاتر بوده و سابقه ترانسفیوژن‌های بلندمدت قبلی نداشته‌اند، ترانسفیوژن‌های بلندمدت گلبول قرمز خون احتمالا خطر استروک، و سایر عوارض مرتبط با SCD (سندرم حاد قفسه‌سینه و بحران‌های دردناک) را کاهش می‌دهد.
در کودکان و نوجوانانی که در معرض خطر بالای استروک هستند و سرعت‌های TCD آنها طبیعی شده، ترانسفیوژن‌های پیوسته گلبول‌های قرمز خون ممکن است خطر ابتلا را به انفارکت‌های خاموش مغزی کاهش دهد. برای متوقف کردن ترانسفیوژن‌ها هیچ آستانه دوره درمانی تعیین نشده است.
تبدیل درمان به هیدروکسی‌اوره با فلبوتومی ممکن است خطر ابتلا به انفارکت‌های خاموش مغزی و عوارض جانبی جدی مرتبط با SCD را در پیشگیری از استروک ثانویه افزایش دهد.
کیفیت تمام سایر شواهد در این مطالعه مروری بسیار پایین است.