پیشینه
هیپرکلسترولمی خانوادگی (familial hypercholesterolemia) یکی از شایعترین بیماریهای متابولیک ارثی است و یک اختلال اتوزومال غالب است، یعنی هتروزیگوتها یا افراد حامل را تحت تاثیر قرار میدهد. افرادی که هوموزیگوت هستند، بیماری شدیدی دارند. میانگین شیوع هتروزیگوت هیپرکلسترولمی خانوادگی در سراسر جهان حداقل 1 در 500 است، گرچه اطلاعات اپیدمیولوژیکی ژنتیکی (genetic epidemiological data) اخیر از دانمارک و دادههای توالی (sequencing data) نسل بعدی نشان می دهد که این فراوانی ممکن است نزدیکتر به 1 در 250 باشد.
تشخیص هیپرکلسترولمی خانوادگی در کودکان بر اساس سطوح کلسترول کل و کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (low-density lipoprotein cholesterol levels) بالا رفته یا آنالیز بر اساس DNA، یا هر دو است. آترواسکلروز کرونری در مردان مبتلا به هیپرکلسترولمی خانوادگی هتروزیگوت در سنین 17 سالگی و در زنان مبتلا به هیپرکلسترولمی خانوادگی هتروزیگوت در 25 سالگی تشخیص داده شده است.
از آنجایی که عوارض بالینی آترواسکلروز بهصورت زودرس، به ویژه در مردان رخ میدهد، درمان در تمام طول عمر که از کودکی آغاز شده، برای کاهش خطر بیماری قلبی عروقی ضروری است. در کودکان مبتلا به این بیماری، رژیم غذایی سنگ بنای درمان است، اما افزودن داروهای کاهنده چربی سبب بهبود قابل توجه درمان میشود. رزین های تبادل آنیونی (Anion exchange resins)، مانند کلستیرامین (cholestyramine) و کلستیپول (colestipol) موثر بودهاند، اما خیلی ضعیف تحمل میشوند.
از دهه 1990 مطالعات انجام شده بر کودکان 6 تا 17 ساله مبتلا به هیپرکلسترولمی خانوادگی هتروزیگوت، کاهش قابل توجهی را در سطوح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پایین و کل سرم آنها نشان داده است. در حالی که به نظر میرسد استاتینها در کودکان ایمن و قابل تحمل هستند، ایمنی بلندمدت آنها در این گروه سنی بهطور محکم ثابت نشده است. این بهروزرسانی نسخه قبلا منتشر شده از این مطالعه مروری کاکرین است.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و ایمنی استاتینها در کودکان مبتلا به هیپرکلسترولمی خانوادگی هتروزیگوت
روش های جستجو
مطالعات مرتبط که از پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه متابولیسم و خطاهای مادرزادی (Inborn Errors and Metabolism) و Medline شناسایی شدند.
تاریخ آخرین جستوجو: 20 فوریه 2017
معیارهای انتخاب
مطالعات بالینی تصادفیسازی و کنترل شده شامل شرکتکنندگان تا 18 سال، که به مقایسه یک استاتین با دارونما (placebo) یا رژیم غذایی به تنهایی پرداخته باشند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده به طور جداگانه مطالعات را برای ورود و استخراج دادهها ارزیابی کردند.
نتایج اصلی
ما 26 مطالعه بالقوه مناسب را یافتیم که از بین آنها 9 مطالعه تصادفیسازی و کنترل شده با دارونما (1177 شرکت کننده) را وارد مطالعه کردیم. به طور کلی، مداخله و زمان پیگیری کوتاه بود (متوسط 24 هفته؛ از 6 هفته تا 2 سال). استاتینها میانگین غلظت کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم را در تمام نقاط زمانی (شواهد با کیفیت متوسط) کاهش دادند.
غلظتهای آسپارتات (aspartate) و آلانین آمینوترانسفراز (alanine aminotransferase) سرم و همچنین کراتینین کیناز (creatinine kinase)، بین گروههای درمانشده و گروه دارونما در هر نفطه زمانی (شواهد با کیفیت کم) متفاوت نبودند. خطرات میوپاتی (شواهد با کیفیت کم) و عوارض جانبی بالینی (شواهد با کیفیت متوسط) خیلی کم و همچنین در هر دو گروه مشابه بود. در یک مطالعه سیمواستاتین (simvastatin) باعث بهبود انبساط با واسطه جریان (flow-mediated dilatation) شریان براکیال (brachial artery) (شواهد با کیفیت کم) شد، و در مطالعه دیگری درمان با پراواستاتین (pravastatin) برای 2 سال، برگشت (regression) قابلتوجهی را در اندازه ضخامت جدار اینتیما-مدیا شریان کاروتید (carotid intima media thickness) (شواهد با کیفیت کم) ایجاد کرد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
درمان با استاتین یک درمان موثر برای کاهش چربی در کودکان مبتلا به هیپرکلسترولمی خانوادگی است. هیچگونه مسائل ایمنی قابلتوجهی شناسایی نشد. به نظر میرسد درمان با استاتین در کوتاهمدت امن است، اما ایمنی بلندمدت آن هنوز مشخص نیست. اطفال درمان شده با استاتینها باید توسط متخصیص اطفال به دقت پایش و پیگیری شوند و زمانی که آنها به 18 سالگی رسیدند، مراقبت از آنها باید به یک لیپیدولوژیست (lipidologist) بزرگسال منتقل شود. کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده بلندمدت بزرگ برای پوشش موضوعات ایمنی بلندمدت استاتینها ضروری است.
خلاصه به زبان ساده
استاتینها برای کودکان مبتلا به کلسترول بالای خون ارثی
سوال مطالعه مروری
ما شواهد اثربخشی و ایمنی استاتینها را در کودکان مبتلا به کلسترول بالای خون ارثی مرور کردیم.
پیشینه
هیپرکلسترولمی خانوادگی یک بیماری ارثی است که در آن سطح کلسترول خون بالا است. بیماری عروقی، به عنوان مثال، انسداد رگهای خونی اغلب در سن زودتر از حد معمول، به ویژه در مردان، اتفاق میافتد. بنابراین درمانهای مادامالعمر، که از دوران کودکی آغاز میشوند، برای کاهش کلسترول خون ضروری هستند. در کودکان مبتلا به هیپرکلسترولمی خانوادگی، رژیم غذایی گزینه اصلی درمان است. داروهایی مانند کلستیرامین (cholestyramine) و کلستیپول (colestipol)، به طور موثر مورد استفاده قرار میگیرند، اما با توجه به طعم ناخوشایند آنها، به سختی تحمل میشوند و برنامههای درمان دنبال نمیشود. ظهور درمان با استاتین برای کودکان، درمان را بهبود داده و این مطالعه مروری، نسخه منتشر شده قبلی را بهروز میکند.
زمان انجام پژوهش
شواهد تا 20 فوریه 2017 بهروز هستند.
ویژگیهای مطالعه
این مطالعه مروری شامل 9 مطالعه با 1177 شرکتکننده مبتلا به هیپرکلسترولمی خانوادگی هتروزیگوت بین 4 تا 18 سال بود. مطالعات درمانهای متفاوت استاتین را با یک مادهای که حاوی هیچ دارویی نبود (دارونما نامیده میشود) مقایسه کردند و افراد برای یک درمان یا دیگری بهطور تصادفی انتخاب شدند. این مطالعات از 12 هفته تا 104 هفته ادامه داشت.
نتایج اصلی
به طور کلی، طول مدت مداخله و زمان پیگیری کوتاه بود (متوسط 24 هفته؛ از 6 هفته تا 2 سال). استاتینها باعث کاهش متوسط غلظت کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم در تمام نقاط زمانی (شواهد با کیفیت متوسط) شدند. سطوح آنزیمهای کبدی، سرم آسپارتات و آلانین آمینوترانسفراز و آنزیم عضلانی، کراتینین کیناز، در هر نقطه زمانی در گروههای درمان شده و دارونما تفاوت نداشت (شواهد با کیفیت کم). خطرات میوپاتی (بیماری بافت عضلانی) و عوارض جانبی در هر دو گروه بسیار پایین و مشابه بود (شواهد با کیفیت کم). 2 مورد از استاتینها، سیمواستاتین و پرواستاتین نشان دادند که بر 2 عروق اصلی خونی که معمولا تحت تأثیر سطوح کلسترول بالا قرار میگیرند (شواهد با کیفیت کم) تأثیر مثبت دارند.
کیفیت شواهد
کورسازی (سوگیری عملکرد (performance bias) و سوگیری تشخیص (detection bias)) در هیچ یک از مطالعات وجود نداشت. در 2 مطالعه، اطلاعاتی در مورد چگونگی تخصیص شرکتکنندگان به گروههای درمان (سوگیری انتخاب (selection bias)) به روشنی ارائه شده بود، اما این اطلاعات در 7 مطالعه دیگر به طور شفاف بیان نشده بود. نقص اطلاعاتی در خصوص اینکه آیا محققان میدانستند کدام شرکتکنندگان در گروه درمان قرار داده میشوند (سوگیری انتخاب) یا اینکه آیا گزارش انتخابی (سوگیری گزارشدهی (reporting bias)) رخ داده، وجود دارد، اما این بسیار بعید است. در جمعبندی میتوان گفت که همه مطالعات به نظر به خوبی انجام شدند و ما فکر نمیکنیم که هیچ یک از عوامل ذکر شده در بالا در نتایج تاثیر منفی گذاشته باشند. کیفیت شواهد از متوسط (تغییر در سرم کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و عوارض جانبی) تا کم (تغییر در ضخامت دیواره رگ خونی (اینتیما-مدیا شریان کاروتید)، تغییر در اندازهگیریها در صورت رشد و بلوغ، اختلال عملکرد کبدی، میوپاتی و تغییر در عملکرد دیواره خون (لایه درونرگی (endothelial)) متفاوت است.