استئوآرتریت دست (OA) یک بیماری شایع مفصلی است که ممکن است منجر به درد، سفتی و مشکلات در انجام فعالیت‌های مرتبط با دست در زندگی روزمره شود. در حال حاضر، هیچ درمانی برای OA شناخته ‌نشده و روش‌های غیرفارماکولوژیک به‌عنوان خط اول درمان توصیه می‌شوند. تأثیر مثبت ورزش در OA لگن و زانو اثبات شده، اما تأثیر ورزش بر OA دست هنوز مشخص نیست.

ارزیابی منافع و آسیب‌های ورزش در مقایسه با مداخلات دیگر، شامل دارونما یا بدون مداخله، در افراد مبتلا به OA دست. پیامدهای اصلی عبارت بود از درد دست و عملکرد دست.

ما 6 پایگاه اطلاعاتی الکترونیکی را تا سپتامبر 2015 جست‌وجو کردیم.

همه کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده که به مقایسه ورزش‌درمانی در برابر عدم انجام ورزش یا به مقایسه برنامه‌های مختلف ورزشی پرداختند.

2 نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، کارآزمایی‌ها را انتخاب و داده‌ها را استخراج کرده، خطر سوگیری (bias) را برآورد و کیفیت بدنه شواهد را با کاربرد سیستم GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) ارزیابی کردند. پیامدها شامل هر دو پیامدهای پیوسته (درد دست، عملکرد فیزیکی، سفتی مفصل دست و کیفیت زندگی) و پیامدهای دوتایی (نسبت عوارض جانبی و خروج از مطالعه) بودند.

ما 7 مطالعه را در این مرور انتخاب کردیم. اکثر مطالعات عاری از سوگیری انتخابی و گزارش‌دهی بودند، اما یک مطالعه فقط به‌عنوان چکیده کنگره موجود بود. کورسازی شرکت‌کنندگان نسبت به تخصیص درمان ممکن نبود، و اگرچه اکثر مطالعات کورسازی ارزیاب‌های پیامد را گزارش کردند، برخی پیامدها (درد، عملکرد، سفتی و کیفیت زندگی) توسط خود افراد گزارش شده بودند (self-reported). نتایج ممکن است به دلیل عدم کورسازی شرکت‌کنندگان و پیامدهای خودگزارش شده برای اجرا و سوگیری تشخیص غیرقابل‌ دفاع باشند. 2 مطالعه با نرخ بالای حذف ممکن است به سوگیری فرسایشی (attrition bias) حساس باشند. ما به علت سوگیری بالقوه تشخیص (عدم کورسازی شرکت‌کنندگان در پیامدهای خودگزارش شده) و عدم دقت (مطالعات اندک بودند، تعداد شرکت‌کنندگان محدود بود و فواصل اطمینان برای پیامدهای درد، عملکرد و سفتی مفصل، گسترده بود)، کیفیت کلی بدنه شواهد را پایین آوردیم (شواهد با کیفیت پایین). برای کیفیت زندگی، عوارض جانبی و خروج از مطالعه به علت عوارض جانبی ما کیفیت کلی بدنه شواهد را بیشتر کاهش دادیم (شواهد با کیفیت بسیار پایین) زیرا مطالعات بسیار محدود و فواصل اطمینان بسیار گسترده بودند.
شواهد با کیفیت پایین به دست آمده از 5 کارآزمایی (381 شرکت‌کننده) نشان داد که ورزش درد دست را پس از مداخله کاهش داد (میانگین تفاوت استانداردشده (SMD): -0.27؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.47- تا 0.07-). کاهش مطلق درد برای گروه ورزش در مقایسه با گروه کنترل: 5% (1% تا 9%) در مقیاس 0 تا 10 نقطه بود. درد در گروه کنترل به میزان 3.9 نقطه در این مقیاس (0 = بدون درد) تخمین زده شد و ورزش درد را 0.5 نقطه کاهش داد (95% فاصله اطمینان (CI): 0.1 تا 0.9؛ تعداد موردنیاز درمان برای یک پیامد مفید اضافی (NNTB) 9).
4 مطالعه (369 شرکت‌کننده) نشان داد که ورزش عملکرد دست را پس از مداخله بهبود داد (SMD: 0.28-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.58- تا 0.02). بهبود مطلق در عملکرد در گروه ورزش در مقایسه با گروه کنترل 6% بود (0.4% بدتر شدن به 13% بهبود یافتن). عملکرد در گروه کنترل 14.5 نقطه در مقیاس 0 تا 36 نقطه برآورد شد (0 = عدم توانایی فیزیکی) و ورزش عملکرد را 2.2 نقطه بهبود داد (95% فاصله اطمینان (CI): 0.2- تا 4.6؛ NNTB: 9).
1 مطالعه (113 شرکت‌کننده) کیفیت زندگی را ارزیابی کرد و نشان داد که تأثیر ورزش بر کیفیت زندگی در حال حاضر نامشخص است
(میانگین تفاوت (MD): 0.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.72 - تا 4.32). بهبود مطلق در کیفیت زندگی برای گروه ورزش در مقایسه با گروه کنترل 0.3% بود (4% بدتر شدن به 4% بهبود یافتن). کیفیت زندگی در گروه کنترل 50.4 نقطه در مقیاس 0 تا 100 نقطه بود (حداکثر کیفیت زندگی = 100) و میانگین نمره در گروه ورزش 0.3 نقطه بالاتر بود (3.5 نقطه پایین‌تر تا 4.1 نقطه بالاتر).
4 مطالعه (369 شرکت‌کننده) نشان داد که ورزش سفتی مفصل انگشت را پس از مداخله کاهش داد (SMD: 0.36-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.58- تا 0.15-). کاهش مطلق در سفتی مفصل انگشت برای گروه ورزش در مقایسه با گروه کنترل 7% (3% تا 10%) بود. سفتی مفصل انگشت در گروه کنترل 4.5 نقطه در مقیاس 0 تا 10 نقطه (0 = بدون سفتی بدن) برآورد شد و ورزش سفتی بدن را 0.7 نقطه بهبود بخشید (95% فاصله اطمینان (CI): 0.3 تا 1.0؛ NNTB: 7).
3 مطالعه عوارض جانبی مربوط به مداخله و خروج از مطالعه را ناشی از عوارض جانبی گزارش کردند. معدود عوارض جانبی گزارش شده عبارت بود از افزایش التهاب مفصل انگشت و درد دست. شواهد با کیفیت پایین به دست آمده از 3 مطالعه احتمال افزایش عوارض جانبی (خطر نسبی) (RR: 4.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.53 تا 39.31) و خروج از مطالعه به علت عوارض جانبی در گروه ورزش نسبت به گروه کنترل (RR: 2.88؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 تا 27.18) را نشان دادند، اما اثر نامعلوم است و تحقیقات بیشتر ممکن است این برآوردها را تغییر دهند.
مطالعات انتخاب شده تغییرات ساختاری رادیوگرافیکی مفصل را اندازه‌گیری نکردند. 2 مطالعه، داده‌های پیگیری 6 ماهه (220 شرکت‌کننده) و یکی (102 شرکت‌کننده) داده‌های پیگیری 12 ماهه را ارائه دادند. تأثیر مثبت ورزش بر درد، عملکرد و سفتی مفصل در پیگیری متوسط و بلندمدت پایدار نبود.
مداخله ورزش تا حد زیادی از لحاظ مقدار، محتوا و تعداد جلسات تحت نظارت متنوع بود. در 4 مطالعه شرکت‌کنندگان آموزش داده شدند 2 تا 3 بار در هفته ورزش انجام دهند؛ در 2 مطالعه روزانه و در یک مطالعه دیگر 3 تا 4 بار در روز. مداخلات ورزشی در هر 7 مطالعه باهدف بهبود قدرت عضلانی و ثبات یا عملکرد مفاصل بودند، اما تعداد و نوع تمرینات به‌طور عمده در مطالعات متفاوت بود. 4 مطالعه تبعیت را از برنامه ورزشی گزارش دادند؛ در 3 مطالعه، خود بیماران گزارش کرده بود. تبعیت خودگزارش شده از میزان جلسات ورزشی توصیه‌شده بین 78% تا 94% بود. در مطالعه چهارم، 67% حداقل 16 جلسه را از 18 جلسه ورزش برنامه‌ریزی‌شده انجام دادند.

هنگامی‌ که ما نتایج 5 مطالعه را جمع کردیم، شواهد با کیفیت پایینی یافتیم که نشان‌دهنده اثرات مفید کوچکی از ورزش بر درد دست، عملکرد و سفتی مفصل انگشت بودند. اندازه‌های اثر تخمین زده‌شده کوچک بودند و این‌که آیا آن‌ها نشان‌دهنده یک تغییر مهم بالینی باشند ممکن است مورد بحث باشد. 1 مطالعه کیفیت زندگی را گزارش کرده بود، و اثر نامشخص است. 3 مطالعه در مورد عوارض جانبی گزارش کرده بودند، که بسیار کم بوده و شدید نبودند.