پیشینه
بیماری شریانی محیطی (PAD) با بار بالای بالینی و اجتماعیاقتصادی همراه است. درمان برای از بین بردن علائم PAD و کاهش خطر قطع عضو و مرگ یکی از اولویتهای اجتماعی محسوب میشود. تعدادی از عوامل رشد توانایی تحریک آنژیوژنز را نشان دادهاند. عوامل رشد به طور مستقیم (به عنوان پروتئینهای نوترکیب) یا به طور غیرمستقیم (از جمله بوسیله وکتورهای ویروسی یا پلاسمیدهای DNA که این عوامل را رمزگذاری میکنند) به عنوان یک استراتژی امیدوار کننده برای درمان بیماران مبتلا به PAD به وجود آمده است.
اهداف
ارزیابی اثرات عوامل رشدی که باعث بهبود آنژیوژنز در درمان افراد مبتلا به PAD اندامهای تحتانی میشود.
روش های جستجو
متخصص اطلاعات گروه عروق در کاکرین در پایگاه ثبت تخصصی (جون 2016) و CENTRAL (2016، شماره 5) جستوجو کرد. ما پایگاههای ثبت کارآزماییها را برای یافتن جزئیات مطالعات در حال انجام یا منتشر شده، جستوجو کردیم. ما همچنین فهرست منابع مقالات منتشر شده مربوطه را بررسی کردیم و در صورت لزوم سعی کردیم برای جزئیات بیشتر مطالعات، با نویسندگان تماس بگیریم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده را وارد کردیم که به مقایسه عوامل رشد (تجویز شده به صورت مستقیم یا غیرمستقیم) با هیچ مداخلهای، دارونما یا هر مداخله دیگری که بر اساس عامل فاکتور رشد در بیماران مبتلا به PAD اندام تحتانی نبود، پرداخته بودند. پیامدهای اولیه قطع عضو، مرگ و عوارض جانبی بود. پیامدهای ثانویه شامل توانایی پیادهروی، اندازهگیریهای همودینامیکی، زخم و درد در وضعیت استراحت بود.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور به طور مستقل کارآزماییها را انتخاب و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. ما پیامدهای مطالعات را با خطر پائین سوگیری برای تجزیهوتحلیل اصلی و از تمام مطالعات در تجزیهوتحلیل حساسیت استفاده کردیم. ما نسبت شانس (OR) را برای پیامدهای دوقطبی و تفاوت میانگین (MD) را برای نتایج پیوسته با 95% فاصله اطمینان (CI) محاسبه کردیم. ما ناهمگنی آماری را با استفاده از آمار I2 و آزمون Q Cochrane انجام دادیم. ما یک متاآنالیز برای اثر کلی و برای هر عامل رشد به عنوان یک تجزیهوتحلیل زیرگروه با استفاده از OR در یک مدل اثر ثابت انجام دادیم. ما توانایی نتایج را در تجزیهوتحلیل حساسیت با استفاده از نسبت خطر (RR) و / یا مدل اثرات تصادفی ارزیابی کردیم. ما همچنین کیفیت شواهد را برای هر پیامد ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
ما 20 کارآزمایی را در این مرور وارد کردیم و از 14 مطالعه (با حدود 1400 شرکتکننده) با نتایج منتشر شده در آنالیزها استفاده کردیم. 6 مطالعه منتشر شده فاکتورهای رشد فیبروبلاست (FGF)، 4 مطالعه فاکتورهای رشد هپاتوسیت (HGF) و 4 مطالعه دیگر فاکتورهای رشد اندوتلیال عروقی (VEGF)، را در مقابل دارونما (placebo) یا هیچ درمانی مقایسه کرده بودند. 6 مورد از این مطالعات عمدتا یا منحصرا شرکتکنندگان مبتلا به لنگش متناوب و 8 مطالعه منحصرا شرکتکنندگان مبتلا به ایسکمی بحرانی اندام تحتانی را ارزیابی کرده بودند. دوره پیگیری عموما از 3 ماه تا 1 سال بود. 2 مطالعه کوچک دادههای 2 ساله و یکی از آنها دادههای 10 ساله را هم ارائه داده بود.
جهت و اندازه اثرات برای فاکتورهای رشد بر آمپوتاسیونهای ماژور اندام (OR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.71 تا 1.38؛ 10 مطالعه، N = 1075) و مرگ (OR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 تا 1.41؛ 12 مطالعه، N = 1371) تا 2 سال نامشخص است. کیفیت شواهد پائین است، به دلیل خطر سوگیری و عدم دقت (در سال اول، شواهد با کیفیت متوسط به دلیل عدم دقت). با این حال، فاکتورهای رشد ممکن است میزان هرگونه آمپوتاسیون را کاهش دهد (OR: 0.56؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.31 تا 0.99؛ 6 مطالعه؛ N = 415). کیفیت شواهد به دلیل خطر سوگیری گزارش انتخابی پائین بودند.
جهت و اندازه اثرات برای فاکتورهای رشد بر عوارض جانبی جدی (OR: 1.09؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 1.50؛ 13 مطالعه؛ N = 1411) و بر هر گونه عارضه جانبی (OR: 1.10؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.73 تا 1.64؛ 4 مطالعه؛ N = 709) تا 2 سال نامشخص بودند. کیفیت شواهد به دلیل خطر سوگیری و عدم دقت (برای عوارض جانبی جدی در سال اول، کیفیت شواهد متوسط به دلیل عدم دقت)، پائین بودند.
فاکتورهای رشد ممکن است مقیاسهای همردینامیک (کیفیت شواهد پائین)، زخم (شواهد با کیفیت بسیار پائین) و درد در حالت استراحت (شواهد با کیفیت بسیار پائین) را تا یک سال بهبود دهند، اما تاثیر اندک یا بدون تاثیر بر توانایی راه رفتن هستند (کیفیت شواهد پائین). ما هیچ تفاوتهای مرتبطی را در اثرات بین فاکتورهای رشد پیدا نکردیم (HGF؛ FGF و VEGF).
نتیجهگیریهای نویسندگان
نتایج این مرور از ایده استفاده از درمان با عوامل رشد HGF؛ FGF یا VEGF در افراد مبتلا به PAD اندامهای تحتانی برای جلوگیری از مرگ و یا قطع عضو اصلی یا بهبود توانایی راه رفتن پشتیبانی نمیکند. با این وجود، استفاده از این عوامل رشد میتواند معیارهای همودینامیکی را بهبود بخشد و میزان قطع هر اندام (به احتمال زیاد به دلیل جلوگیری از قطع جزئی عضو) با اثر نامشخص بر عوارض جانبی کاهش یابد. بهبود زخم و استراحت بسیار نامشخص است. کارآزماییهای جدید با خطر سوگیری کم اثر برای ایجاد شواهد با اطمینان بیشتر مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
درمان افراد مبتلا به کاهش خونرسانی به پاها با مواد تحریک کننده تشکیل عروق جدید (عوامل رشد)
پیشینه و سوال مطالعه مروری
بیماریهای مختلف، مانند آترواسکلروز، میتوانند باعث کاهش خونرسانی به پاها شوند. بسته به شدت بیماری، این وضعیت ممکن است با علائمی مانند درد پا در هنگام راه رفتن یا استراحت، زخم (زخمهای باز) و گانگرین پا همراه باشد. کاهش خونرسانی به پاها، 3% تا 10% از همه افراد و 15% تا 20% افراد بالای 70 سال را تحت تاثیر قرار میدهد. این یک علت اصلی کاهش تحرک و کیفیت زندگی و افزایش خطر آمپوتاسیون یا مرگ است.
استراتژی درمان به طور کلی شامل تغییرات رفتاری (به عنوان مثال، ترک سیگار، ورزش و رژیم غذایی)، داروها (مانند ضدپلاکتها، استاتینها) و مداخلات مبتنی بر کاتتر یا جراحی است. با این حال، برای برخی از بیماران تنها گزینه قطع عضو پا است.
بعضی از مواد که به طور طبیعی در بدن تولید میشوند، به نام فاکتور رشد، میتوانند تشکیل جدید عروق را تحریک کنند. امروزه این مواد در آزمایشگاه تولید میشوند و برای درمان افراد مبتلا به کاهش خونرسانی به پاها تلاش میکنند. بنابراین، شواهدی را از مطالعات بالینی در مورد اثرات عوامل رشد در این افراد ارزیابی کردیم.
نتایج کلیدی و کاربردها
ما 20 مطالعه را شناسایی کردیم و نتایج 14 مطالعه منتشر شده را که شامل تقریبا 1400 بیمار بوده و به ارزیابی سه نوع عوامل رشد پرداخته بودند، آنالیز کردیم (شواهد موجود در جون 2016).
بررسی ما نشان میدهد که اثرات عوامل رشد بر مهمترین پارامترهای بالینی شامل قطع عضو بالای مچ پا، مرگ و عوارض جانبی نامشخص است (شواهد کم کیفیت تا دو سال، اگرچه شواهد با کیفیت متوسط برای یک سال). با این حال، میزان قطع تمام اندام ممکن است کاهش یابد (شواهد کم کیفیت). علاوه بر این، عوامل رشد میتوانند پارامترهای جریان خون (شواهد کم کیفیت)، زخم (شواهد بسیار کم کیفیت) و درد در حالت استراحت (شواهد بسیار کم کیفیت) را تا یک سال بهبود بخشد اما بر توانایی پیادهروی تاثیر کم یا هیچ تاثیری ندارد (شواهد کم کیفیت). ما کیفیت شواهد را کاهش دادیم عمدتا به علت کم بودن قدرت آماری و کیفیت ضعیف مطالعه. ما هیچ گونه تفاوت مرتبطی را در اثرات فاکتور رشد شناسایی نکردیم.
این مرور از تاثیر فاکتور رشد بر افراد مبتلا به کاهش خونرسانی به پاها برای جلوگیری از قطع عضو در بالای مچ پا یا مرگ یا بهبود توانایی راه رفتن حمایت نمیکند. با این حال، با استفاده از عوامل رشد میتواند پارامترهای جریان خون را بهبود بخشد و مانع از قطع عضو در زیر مچ پا با اثر نامشخص بر عوارض جانبی شود. بهبود زخم و درد در وضعیت استراحت بسیار نامشخص است. مطالعات جدید با کیفیت بالا برای تولید شواهد با اطمینان بیشتر مورد نیاز است.