پیشینه
برنامههای ورزشی در مقایسه با دیگر درمانهای تهاجمیتر، برای درمان درد پا در حال پیادهروی (لنگش متناوب (IC)) انتخابهایی نسبتا ارزان و کمخطر هستند. این بهروزرسانی چهارم مرور است که اولینبار در سال 1998 منتشر شد.
اهداف
هدف ما این بود که تعیین کنیم آیا برنامههای تمرینی ورزشی در کاهش علائم و افزایش مسافت راهرفتن روی تردمیل و زمان پیادهروی در افراد مبتلا به لنگش متناوب مؤثر بوده یا خیر. اهداف ثانویه تعیین این بود که آیا ورزش در پیشگیری از وخیمشدن بیماریهای زمینهای، کاهش حوادث قلبی عروقی و بهبود کیفیت زندگی موثر بود.
روش های جستجو
برای این بهروزرسانی، متخصص اطلاعات عروقی در کاکرین، پایگاه ثبت تخصصی (آخرین جستوجو در 15 نوامبر 2016) و پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL ،2016، شماره 10) را از طریق پایگاه ثبت مطالعات آنلاین کاکرین همراه با پایگاه ثبت کارآزماییها جستوجو کرد.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده که برنامههای ورزشی را در مقابل کنترل یا در مقابل درمانی دارویی برای افراد مبتلا به IC به علت بیماری شریانی محیطی (PAD) مقایسه کرده بودند. ما هر نوع برنامه تمرینی یا رژیمی که برای درمان IC استفاده میشد مثل راه رفتن، پریدن و دویدن را در نظر گرفتیم. گنجانده شدن کارآزماییها در این مرور تحت تاثیر مدت، تواتر یا شدت برنامه تمرینی قرار نگرفت. پیامدهای اندازهگیری شده و جمعآوری شده شامل میزان مسافت راه رفتن روی تردمیل (زمان شروع درد یا مسافت پیادهروی بدون درد و حداکثر زمان یا حداکثر مسافت پیادهروی)، شاخص مچی بازویی (ABI ؛ankle brachial index)، کیفیت زندگی، عوارض یا قطع عضو بود. اگر هیچکدام از این موارد گزارش نشده بود، ما کارآزمایی را در این مرور نگنجاندیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
برای این بهروزرسانی (2017)، دو نویسنده RAL و AH کارآزماییها را انتخاب و دادهها را بهطور مستقل استخراج کردند. ما کیفیت مطالعه را با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» ارزیابی کردیم. ما دادههای پیوسته را با تعیین میانگین تفاوت (MD) و 95% فاصله اطمینان (CI) و دادههای دوگانه را با تعیین خطر نسبی (RR) و فاصله اطمینان مورد تجزیهوتحلیل قرار دادیم. ما دادهها را با استفاده از یک مدل تاثیر ثابت تجمیع کردیم، مگر آنکه ناهمگونی قابل توجهی را تشخیص میدادیم؛ که در این صورت از یک مدل تاثیرات تصادفی استفاده میشد. ما از روش GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) برای ارزیابی کیفیت کلی شواهد حمایتکننده از پیامدهای ارزیابیشده در این مرور استفاده کردیم.
نتایج اصلی
ما دو مطالعه جدید را در این بهروزرسانی گنجاندیم و انتشارات بیشتری را برای مطالعات قبلا گنجاندهشده تشخیص دادیم، که تعداد کل مطالعاتی را که معیارهای ورود را به مرور داشتند به 32 رساند و در مجموع 1835 شرکتکننده مبتلا به درد پایدار پا را درگیر میکرد. دوره پیگیری از دو هفته تا دو سال متغیر بود. تنوع ورزشها از تمرینات قدرتی تا تمرینات پولسترینگ و تمرینات اندام فوقانی یا تحتانی متفاوت بود، جلسات تحت نظارت محققان اغلب حداقل دو بار در هفته برگزار میشد. اکثر کارآزماییها از آزمون پیادهروی تردمیل برای بررسی یکی از اندازهگیریهای پیامدهای اصلی استفاده کردند. کیفیت روششناسی کارآزماییهای گنجاندهشده متوسط بود، که عمدتا به فقدان اطلاعات مرتبط بازمیگشت. اغلب کارآزماییها کوچک و شامل 20 تا 49 نفر شرکتکننده میشدند. بیست و هفت کارآزمایی، ورزش را با مراقبتهای معمول یا دارونما مقایسه کرده بودند، و پنج کارآزمایی باقیمانده، ورزش را با دارو (پنتوکسیفیلین (pentoxifylline)، ایلوپروست (iloprost)، عوامل آنتیپلاکتی، ویتامین E، یا کمپرسیون پنوماتیک کالف مقایسه کرده بودند، ما بهطور کلی افرادی را که دارای شرایط پزشکی مختلف و دیگر محدودیتهای از قبل موجود در مورد توانایی ورزشی بودند، رد کردیم.
متاآنالیزها از نه مطالعه با 391 شرکتکننده، بهبود کلی را در میزان مسافت پیادهروی بدون درد در گروه تمرین در مقایسه با گروه بدون تمرین (MD: 82.11 متر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 71.73 تا 92.48؛ P < 0.00001؛ شواهد با کیفیت بالا) نشان داد. دادهها همچنین منافعی را از تمرین ورزشی در بهبود حداکثر فاصله پیادهروی نشان داد که با جمع آوری دادهها از 10 مطالعه با 500 نفر شرکتکننده مشخص شده بود (MD: 120.36 متر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 50.79 تا 189.92؛ P < 0.0007؛ شواهد با کیفیت بالا). بهبود تا دو سال بعد هم دیده شد.
تمرین ورزشی باعث بهبود ABI نشد (MD: 0.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.00 تا 0.08؛ 13 کارآزمایی؛ 570 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط). دادههای محدودی برای پیامدهای مرگومیر و قطع عضو در دسترس بود؛ کارآزماییها شواهدی را مبنی بر تأثیر ورزش در مقایسه با دارونما یا مراقبتهای معمول، در مورد مرگومیر (RR: 0.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 تا 2.17؛ 5 کارآزمایی؛ 540 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) یا قطع عضو (RR: 0.20؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.01 تا 4.15؛ 1 کارآزمایی؛ 177 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پائین) ارائه نکرده بودند.
محققان کیفیت زندگی را با استفاده از فرم کوتاه (SF) - 36 در ماههای سه و شش اندازه گرفتند. در سه ماه، محدودههای «عملکرد فیزیکی»، «انرژی» و «نقش فیزیکال» با ورزش بهبود یافت، با این حال این یک یافته محدود بود، چرا که فقط در دو کارآزمایی گزارش شده بود. در شش ماه، متاآنالیزها نشان دهنده بهبود در «نمره خلاصه فیزیکی» (MD: 2.15؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.26 تا 3.04؛ P = 0.02؛ 5 کارآزمایی؛ 429 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) و در «نمره خلاصه ذهنی» (MD: 3.76؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.70 تا 4.82؛ P < 0.01؛ 4 کارآزمایی؛ 343 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) ثانویه به ورزش بود. در دو کارآزمایی، حوزههای باقیمانده SF-36 گزارش شده بود. دادهها بهبود عملکرد ثانویه به ورزش را در «عملکرد فیزیکی» و «سلامت عمومی» نشان دادند. دامنههای دیگر - «نقش فیزیکی»، «درد بدن»، «قوی بودن»، «اجتماعی»، «نقش عاطفی» و «سلامت روانی» - در شش ماه بهبود نیافت.
بهطور کلی، برای مقایسه ورزش با درمان ضد پلاکتی، پنتوکسیفیلین، ایلوپروست، ویتامین E و پنوماتیک پا و فشردهسازی مچ، بهعلت تعداد کم کارآزمایی و شرکتکنندگان، شواهد محدود شده بود.
نویسندگان مرور با استفاده از GRADE به ارزیابی شواهد ارائهشده در این مرور پرداختند و کیفیت آنها را از متوسط تا بالا تعیین کردند. اگر چه نتایج نشان داد ناهمگونی قابل توجهی بین آزمایشات وجود دارد، جمعیتها و نتایج با یافتههای مربوط به جمعیت مبتلا به لنگش پا، بهطور کلی قابل مقایسه هستند. نتایج برای حجم نمونههای بزرگ -بیش از 300 شرکتکننده برای اکثر نتایج- با استفاده از روشهای قابل تجدید، تجمیع شدند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد با کیفیت بالا نشان میدهد که برنامههای ورزشی، در مقایسه با دارونما و یا مراقبتهای معمول در بهبود میزان مسافت راه رفتن بدون درد و حداکثر میزان راه رفتن در افراد مبتلا به درد پا ناشی از IC که دارای شرایط مناسب برای حضور در مداخلات ورزشی بودند، سودمندی مهمی داشتند. ورزش ABI را بهبود نداد و ما هیچ شواهدی مبنی بر تأثیرات ورزش روی قطع عضو یا مرگومیر نیافتیم. ورزش در مقایسه با دارونما یا مراقبتهای معمول ممکن است کیفیت زندگی را بهبود بخشد. با گذشت زمان، کارآزماییهای انجام شده دربرگیرنده ورزش در برابر ورزش یا سایر شرایط بودند، بنابراین ما میتوانیم تعداد کمتری را از کارآزماییهای جدید در این بهروزرسانی وارد کنیم.
خلاصه به زبان ساده
ورزش برای کاهش علائم لنگش متناوب
پیشینه
لنگش متناوب یک درد کرامپی پا است که هنگام راه رفتن پیشرفت کرده و با استراحت بهتر میشود. این حالت ناشی از جریان خون ناکافی ناشی از آترواسکلروز به عضلات پا است (تجمع چربی که باعث محدود شدن جریان خون از طریق شریانها میشود). به افراد مبتلا به فرمهای خفیف و متوسط لنگش توصیه میشود که پیادهروی داشته باشند، سیگار را ترک کنند و عوامل خطرساز قلبیعروقی را کاهش دهند. درمانهای دیگر شامل درمان آنتیپلاکتی، پنتوکسیفیلین یا سیلوستازول، آنژیوپلاستی (جاگذاری یک بالون در داخل شریان به منظور باز کردن آن) و عمل جراحی بایپس است.
مطالعات و نتایج اصلی
نویسندگان مرور 32 کارآزمایی کنترلشده را شناسایی کردند که 1835 بزرگسال مبتلا به درد پای پایدار را به طور تصادفی به گروههای ورزش، مراقبتهای معمول یا دارونما یا سایر مداخلات (تا ماه نوامبر 2016) اختصاص داده بودند. محققان پیامدها را در زمانهایی که در محدوده دو هفته تا دو سال بودند، اندازهگیری کردند. انواع ورزش از تمرینات قدرتی تا تمرینات پلاسترینگ و تمرینات اندام فوقانی یا اندام تحتانی متفاوت بود، بهطور کلی جلسات تحت نظارت حداقل دو بار در هفته برگزار شد. کیفیت کارآزماییهای وارد شده، متوسط ارزیابی شد، عمدتا به علت نبود اطلاعات مرتبط. ده کارآزمایی گزارش دادند که در گروههای تمرین، میزان مسافت پیادهروی بدون درد و حداکثر فاصله پیادهروی شرکتکنندگان افزایش یافته بود. بهبود تا دو سال دیده شد. ورزش شاخص نسبت فشار خون مچ پا را به بازو بهبود نبخشید. هیچگونه شواهدی از تأثیر ورزش بر مرگ یا نیاز به قطع عضو وجود نداشت، چرا که دادهها محدود بودند. محققان کیفیت زندگی را با استفاده از پرسشنامه SF-36 در ماههای سه و شش مورد ارزیابی قرار دادند. در سه ماه، شاخصهای کیفیت زندگی - «عملکرد فیزیکی»، «حیاتی» و «نقش فیزیکی» - همه با ورزش بهبود یافته بودند، اما این اطلاعات محدود بود، زیرا فقط دو کارآزمایی آنها را گزارش کرده بودند. پنج مطالعه نشان دادند که «نمره خلاصه فیزیکی» بهبود یافته بود و چهار مطالعه گزارش داده بودند «نمره سلامت روانی» متعاقب ورزش در ماه شش بهبود مییابد و دو کارآزمایی نیز بهبود «عملکرد فیزیکی» و «سلامت کلی» را گزارش داده بودند. تمام زمینههای دیگر بعد از شش ماه ورزش بهبود نیافت.
مقایسه تمرین با درمان ضد پلاکت، پنتوکسیفیلین، ایلوپروست، ویتامین E و پنوماتیک پا و فشارندگی به پا محدود بود، زیرا تعداد کارآزماییها و شرکتکنندگان پائین بود.
کیفیت شواهد
مرور حاضر نشان میدهد که بهنظر میرسد برنامههای ورزشی باعث بهبود میزان مسافت راه رفتن برای افرادی میشود که مناسب برنامههای ورزشی مناسب بودند. بهنظر میرسد این مزایا بیش از دو سال ادامه مییابند. شواهد ارائه شده در این مرور کیفیت متوسط تا بالا داشتند. اگر چه تفاوت بین کارآزماییها آشکار بود، جمعیتها و پیامدها بهطور کلی قابل مقایسه بودند، و یافتهها برای افراد مبتلا به لنگش متناوب قابل تعمیم بود. نتایج تجمیع شده از اندازه نمونههای بزرگ -بیش از 300 شرکتکننده برای اکثر پیامدها- با استفاده از روشهای قابل تجدید، اخذ شد.