پیشینه
لولههای گاستریک (Gastric tubes) معمولاً برای تجویز داروها و تغذیه از راه لولهگذاری برای افرادی که توان بلع (swallow) ندارند، مورد استفاده قرار میگیرند. تغذیه از راه لولهای که به اشتباه در مسیر نای (trachea) قرار میگیرد میتواند منجر به پنومونی شدید شود. بنابراین تایید محل قرارگیری لوله در معده بعد از لولهگذاری مهم است. مطالعات اخیر حاکی از آن است که اولتراسونوگرافی، برآوردهای دقت تشخیصی خوبی را در تایید مناسب بودن محل لولهگذاری فراهم میکند. از این رو، اولتراسوند میتواند جایگزین مناسبی برای اشعه ایکس (X-rays) در تایید لولهگذاری به ویژه در شرایطی باشد که امکانات اشعه ایکس در دسترس نبوده، یا دسترسی به آنها دشوار است.
اهداف
ارزیابی دقت تشخیصی اولتراسوند برای تایید جایگذاری لوله در داخل معده
روش های جستجو
ما در کتابخانه کاکرین (2016، شماره 3)، MEDLINE (تا مارچ 2016)، Embase (تا مارچ 2016)، مرکز ثبت PROSPERO موسسه ملی تحقیقات سلامت (NIHR) (تا می 2016)، Aggressive Research Intelligence Facility Databases (تا می 2016)، clinicalTrials.gov (تا می 2016)، مرکز ثبت ISRCTN (می 2016)، پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (تا می 2016) و فهرست منابع مقالات جستوجو کرده و با نویسندگان مطالعات تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
ما مطالعاتی را انتخاب کردیم که به ارزیابی دقت تشخیصی لولهگذاری نازوگاستریک (بینی-معدهای) (nasogastric) و اروگاستریک (دهانی-معدهای) (orogastric) تایید شده توسط تصویربرداری اولتراسوند با استفاده از اشعه ایکس به عنوان استاندارد مرجع پرداخته بودند. ما مطالعات «مقطعی» (cross-sectional) و «مورد- کنترل» (case-control) را وارد مرور کردیم. ما مطالعات «بررسی موارد» (case series) و «گزارشهای موردی» (case reports) را از مرور خارج کردیم. مطالعاتی که در آنها تصویربرداری توسط اشعه ایکس، استاندارد مرجع نبود یا در صورتی که لوله جایگذاری شده از نوع گاستروستومی (gastrostomy) یا رودهای (enteric tube) بود، از مطالعه خارج میشدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهصورت مستقل به ارزیابی ریسک سوگیری و استخراج دادهها از هر یک از مطالعات منتخب پرداختند. ما برای دستیابی به دادههای گمشده در مطالعات منتخب با نویسندگان آنها تماس گرفتیم.
نتایج اصلی
ما 10 مطالعه (شامل 545 مشارکتکننده و 560 لولهگذاری) را که با معیارهای ورود ما سازگار بودند، شناسایی کردیم.
هیچیک از مطالعات دارای ریسک سوگیری پائین یا ارتباط کم (low concern) در هیچیک از حیطههای QUADAS-2 نبودند. از نظر ما فقط 3 مطالعه (30%) در حیطه انتخاب مشارکتکننده دارای ریسک سوگیری پائین بودند. زیرا آنها بعد از تایید محل قرارگیری لوله توسط سایر روشها از اولتراسوند استفاده کرده بودند.
به دلیل پائینبودن تعداد موارد وقوع لولهگذاری ناصحیح، دادههای کمی (43 مشارکتکننده) برای تعیین عدم جاگذاری صحیح لوله (حساسیت (sensitivity)) در دسترس بودند. ما به دلیل ناهمگونی قابل توجه تست ایندکس از جمله تفاوت در پنجره اِکو (echo window)، ترکیب اولتراسوند با سایر روشهای تاییدی (برای مثال تصویربرداری سالین فلاش از طریق اولتراسوند (saline flush visualization by ultrasound) و اولتراسوند در طول جاگذاری لوله، متاآنالیز را اجرا نکردیم. برای تمامی شرایط، برآوردهای حساسیت برای مطالعات مجرد از 0.50 تا 1.00 و برآوردهای اختصاصیت (specificity) از 0.17 تا 1.00 متغیر بود. در شرایطی که اشعه ایکس به آسانی در دسترس نبود و مشارکتکنندگان برای تخلیه (drainage) تحت لولهگذاری گاستریک قرار گرفته بودند (4 مطالعه، 305 مشارکتکننده)، برآوردهای حساسیت اولتراسوند در ترکیب با سایر تستهای تاییدی از 0.86 تا 0.98 و براوردهای اختصاصیت با فواصل اطمینان گسترده برابر با 1.00 متغیر بودند.
برای مطالعاتی که از اولتراسوند بهتنهایی استفاده شده بود (4 مطالعه، 314 مشارکتکننده)، برآوردهای حساسیت از 0.91 تا 0.98 و برآوردهای اختصاصیت از 0.67 تا 1.00 متغیر بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
از 10 مطالعهای که به ارزیابی دقت تشخیصی لولهگذاری گاستریک پرداخته بودند، تعداد کمی از مطالعات دارای ریسک سوگیری پائین بودند. بر مبنای شواهد محدودشده، اولتراسوند به عنوان یک تست تکی برای تایید لولهگذاری گاستریک، دقت کافی را ندارد. با وجود این، در شرایطی که اشعه ایکس به آسانی در دسترس نیست، اولتراسوند ممکن است برای تشخیص لولهگذاری اشتباه مفید باشد. برای تعیین احتمال بروز عوارض جانبی در استفاده از اولتراسوند برای تایید لولهگذاری، به مطالعات بزرگتری نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
اسکن اولتراسوند برای تایید لولهگذاری گاستریک
پیشینه
هر ساله نزدیک به 1 میلیون نفر در آمریکا از طریق لوله تغذیه میشوند (لوله گاستریک (gastric tube)). لولههای گاستریک برای دادن داروها و تغذیه بهطور مستقیم به داخل دستگاه گوارشی (gastrointestinal tract) (مجرایی که غذا را هضم میکند) در افرادی که توانایی بلع ندارند، بهطور متداول استفاده میشوند. تغذیه از طریق یک لوله که بهطور اشتباه در نای (trachea) (مجرای تنفسی (wind pipe)) جاگذاری شده، میتواند منجر به بروز پنومونی (pneumonia) حاد (عفونت ریهها) شود. بنابراین، تایید لولهگذاری در معده (stomach) بعد از جاگذاری لوله، مهم است. لولههای گاستریک همچنین برای کاهش فشار معده بعد از استفاده از ماسکهای کمکتنفسی و بهطور عمده در زمان احیا (resuscitation) استفاده میشود. اولتراسوند پزشکی یکی از تکنیکهای تصویربرداری تشخیصی است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده میکند. مطالعات اخیر نشان میدهند که اولتراسوند دقت تشخیصی خوبی در تایید لولهگذاری مناسب فراهم میکند. از اینرو، اولتراسوند میتواند یک جایگزین نویدبخش اشعه ایکس در تایید لولهگذاری، به ویژه در شرایطی باشد که امکانات اشعه ایکس در دسترس نبوده یا دسترسی به آن دشوار است.
ویژگیهای مطالعه
مطالعاتی که وارد این مرور شدند تا مارچ 2016 بروز هستند. ما 10 مطالعه را شامل 545 مشارکتکننده با هدف ارزیابی دقت تشخیصی اولتراسوند برای تایید لولهگذاری گاستریک وارد مرور کردیم.
نتایج اصلی
بیشتر مطالعات از عملکرد خوبی در لولهگذاری درست برخوردار بودند. با وجود این، دادههای کمی برای لولهگذاری نادرست و عواقب محتمل ناشی از آن در دسترس بودند. در میان مطالعات وارد شده، فقط 34 مشارکتکننده دارای لولهگذاری نادرست بودند. هیچ یک از مطالعات بروز عواقب را در طول استفاده از اولتراسوند گزارش نکرده بودند. 3 روش از اولتراسوند گزارش شده بودند: رویکرد گردن (neck)، رویکرد بخش فوقانی شکم (upper abdominal) (معده (tummy)) و ترکیبی از هر دو. هیچیک از مطالعات وارد شده، نشان ندادند که اولتراسوند به عنوان یک تست تکی برای تایید لولهگذاری گاستریک برای تغذیه از دقت کافی برخوردار است. در مقابل، اولتراسوند به صورت ترکیبی با سایر تستها (برای مثال تصویربرداری با تکنیک سالین فلاش (saline flush visualization) (عبور محلول آبنمک از داخل لوله و مشاهده آن در داخل معده توسط اولتراسوند) ممکن است برای تایید لولهگذاری گاستریک برای تخلیه (drainage) مفید باشد.
محدودیتهای مطالعه
بهطور کلی، مطالعات از نظر روششناسی دارای کیفیت پائین یا غیر شفاف بودند. از نظر ما فقط 3 مطالعه (30%) از 10 مطالعه منتخب، در انتخاب بیماران بدون سوگیری عمل کرده بودند. زیرا آنها بعد از تایید صحت محل جاگذاری لوله با استفاده از سایر روشهای تشخیصی، از اولتراسوند استفاده کرده بودند. مطالعات نتایج متنوعی را در ارتباط با لولهگذاری نادرست گزارش کرده بودند.
تحقیقات آتی
برای بررسی امکان جایگزینی اشعه ایکس با اولتراسوند برای تایید لولهگذاری گاستریک و نیز امکان کاهش عواقب حاد ناشی از لولهگذاری نادرست از جمله پنومونی توسط اولتراسوند به مطالعات بزرگتری نیاز است.