پیشینه
استراحت مطلق (Strict) یا نسبی (partial) در بیمارستان یا در منزل معمولاً برای بهبود پیامدهای حاملگی به زنانی که چندقلو حامله هستند (women with multiple pregnancy)، توصیه میشود. برای توصیه به زنان مبنی بر استراحت در تختخواب برای هر دوره زمانی، لازم است تا سیاست مربوط به اقدامات بالینی در این خصوص از سوی شواهد قابل اتکا پشتیبانی شده و بر عوارض جانبی محتمل ناشی از ممنوعیت حرکتی طولانیمدت (prolonged activity restriction) فائق آید.
اهداف
هدف این مرور ارزیابی اثربخشی استراحت در تختخواب در بیمارستان یا در منزل با هدف بهبود پیامدهای پریناتال (perinatal outcomes) در زنانی است که چندقلو حامله هستند.
روش های جستجو
ما در مرکز ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (30 می 2016)، ClinicalTrials.gov، پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP) (30 می 2016) و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده فردی (individual) و خوشهای (cluster) را که اثر استراحت مطلق یا نسبی را در تختخواب در منزل یا بیمارستان در مقایسه با عدم اعمال هیچگونه ممنوعیت حرکتی در طول حاملگی چندقلویی ارزیابی کرده بودند، انتخاب کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهصورت مستقل به ارزیابی کارآزماییها برای ورود به مرور، استخراج دادهها و ارزیابی کیفیت روششناختی آنها پرداختند. ما کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE) ارزیابی کرده و در جداولی تحت عنوان «خلاصه یافتهها» تلخیص کردیم.
نتایج اصلی
ما 6 کارآزمایی را شامل مجموعا 636 زن با حاملگی 2 یا چند قلویی (مجموعا 1298 نوزاد) وارد مرور کردیم. ما ریسک تمامی کارآزماییهای منتخب را به لحاظ دارا بودن سوگیری تولید توالی تصادفی (random sequence generation) در سطح پائین ارزیابی کردیم. به استثنای 1 کارآزمایی که دارای ریسک سوگیری غیر شفاف بود، ما خطر تمامی کارآزماییهای دیگر را به لحاظ سوگیری پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) در سطح پائین ارزیابی کردیم.
5 کارآزمایی (495 زن و 1016 نوزاد) استراحت مطلق را در بیمارستان با عدم ممنوعیت حرکتی در منزل مقایسه کرده بودند. هیچگونه تفاوتی از نظر ریسک تولد بسیار پرهترم (preterm) (خطر نسبی (RR): 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 1.58؛ 5 کارآزمایی؛495 زن؛ با فرض همبستگی کامل (complete correlation) بین دوقلوها (twins)/ سهقلوها (triplets)؛ شواهد با کیفیت پائین)، مرگ پریناتال (perinatal mortality)؛ (RR: 0.65؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.35 تا 1.21؛ 5 کارآزمایی؛ 1016 نوزاد تازه متولدشده؛ با فرض عدم وابستگی بین دوقلوها/ سهقلوها؛ شواهد با کیفیت پائین) و کموزنی در بدو تولد (RR: 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.75 تا 1.21؛ 3 کارآزمایی؛ 502 نوزاد تازه متولد شده؛ با فرض عدم وابستگی بین دوقلوها/ سهقلوها؛ شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت. ما هیچ تفاوتی به لحاظ ریسک کموزنی برای سن حاملگی ((small-for-gestational age (SGA)؛ (RR: 0.75؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.56 تا 1.01؛2 کارآزمایی؛ 293 زن؛ با فرض عدم وابستگی میان دوقلوها/ سهقلوها؛ شواهد با کیفیت پائین) و پارگی زودرس کیسه آب پیش از زایمان (PPROM ؛prelabour rupture of the membrane)؛ (RR: 1.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.71 تا 2.38؛ 3 کارآزمایی؛ 276 زن؛ شواهد با کیفیت پائین) مشاهده نکردیم. با وجود این، میان استراحت مطلق در بیمارستان و افزایش شروع خودبهخودی فرآیند زایمان (increased spontaneous onset of labour)؛ (RR: 1.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.02 تا 1.09؛ سطح معنیداری (P): 0.004؛ 4 کارآزمایی؛ 488 زن) و متوسط وزن بالاتر در بدو تولد (میانگین اختلاف (MD): 136.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 39.92 تا 234.06؛ P = 0.006؛ 3 کارآزمایی؛ 314 زن) در مقایسه با عدم ممنوعیت حرکتی در منزل رابطه وجود داشت.
فقط 1 کارآزمایی (141 زن و 282 نوزاد) استراحت نسبی را در بیمارستان با عدم ممنوعیت حرکتی در منزل مقایسه کرده بود. هیچ شواهدی مبنی بر وجود تفاوت به لحاظ وقوع تولد بسیار پرهترم (RR: 2.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 6.27؛ 141 زن؛ با فرض همبستگی کامل میان دوقلوها؛ شواهد با کیفیت پائین) و مرگ پریناتال (RR: 4.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 19.31؛ 282 نوزاد تازه متولدشده؛ با فرض همبستگی کامل میان دوقلوهای ناهمسان؛ شواهد با کیفیت پائین) بین گروه مداخله و گروه کنترل وجود نداشت. کموزنی در بدو تولد در این کارآزمایی گزارش نشده بود. ما هیچ تفاوتی به لحاظ ریسک PPROM و SGA بین زنان گروه استراحت نسبی و زنان گروه کنترل به دست نیاوردیم (شواهد با کیفیت پائین). احتمال بروز فشار خون بارداری (gestational hypertension) در زنانی که به استراحت نسبی در بیمارستان پرداخته بودند، در مقایسه با زنانی که در منزل ممنوعیت حرکتی نداشتند، کمتر بود (RR: 0.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.16 تا 0.59؛ P = 0.0004؛ 14 زن).
هیچ شواهدی مبنی بر اثراستراحت مطلق یا نسبی در بیمارستان روی سایر پیامدهای ثانویه یافت نشد. هیچیک از کارآزماییها هزینههای مداخله یا بروز عوارض جانبی را از جمله ترومبوآمبولی وریدی (venous thromboembolism) یا اثرات روانشناختی (psychosocial effects) گزارش نکرده بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در حال حاضر شواهد برای آگاهیبخشی به سیاست مبنی بر استراحت روتین در تختخواب در بیمارستان یا در منزل برای زنان با حاملگی چندقلویی کافی نیست. قبل از نتیجهگیری قطعی در این خصوص، برای ارزیابی مزایا، اثرات عوارض جانبی، و هزینههای استراحت در تختخواب به RCT های با مقیاس بزرگ (large-scale) و چندمرکزی (multicenter) نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
بررسی تاثیر استراحت در تختخواب با و بدون بستری شدن در بیمارستان بر بهبود پیامدها در زنان با حاملگی دوقلویی یا سهقلویی
پیشینه
ریسک تولدهای پرهترم (preterm births) و رشد کم (poor growth) در دوقلوها، سهقلوها یا حاملگیها با تعداد بیشتری از نوزادان (تولد قبل از هفته 37 حاملگی) در مقایسه با حاملگیهای تکقلویی بالاتر است.
اغلب زنان با حاملگیهای چندقلویی برای کاهش ریسک تولد پرهترم و سایر عواقب حاملگی، به استراحت در تختخواب در منزل یا در بیمارستان توصیه میشوند.
چرا این موضوع مهم است؟
اگرچه در حال حاضر استراحت در تختخواب بهطور گستردهای در حاملگیهای چندقلویی استفاده میشود، شواهد مؤید استفاده روتین از استراحت در تختخواب برای کاهش ریسک تولد پرهترم کافی نیستند. به علاوه، بسیاری از مطالعات بروز عوارض جانبی را در نتیجه استراحت در تختخواب گزارش کردهاند. ارزیابی استراحت در تختخواب و سنجش مزایا و ریسکهای بالقوه آن برای زنان با حاملگیهای چندقلویی مهم است.
ما چه شواهدی را به دست آوردیم؟
ما در 30 می 2016 برای دستیابی به شواهد جستوجو کردیم. ما 6 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده را شامل مجموعا 636 زن و 1298 نوزاد شناسایی کردیم. زمانی که زنان وارد کارآزماییها شدند، در فاصله بین هفته 17 تا 33 حاملگی قرار داشتند. ریسک کلی سوگیری در تمامی کارآزماییها و کیفیت شواهد در کل پائین بود.
توصیه زنان با حاملگی چندقلویی به هر یک از استراحت مستمر در تختخواب (5 کارآزمایی، 495 زن و 1016 نوزاد) یا استراحت در تختخواب در بیمارستان برای چندین ساعت در طول روز با اجازه انجام پارهای حرکات فیزیکی (1 کارآزمایی، 141 زن و 282 نوزاد) در مقایسه با زنانی که به انجام فعالیتهای روزانه در منزل اشتغال داشتند، ریسک تولد بسیار پرهترم (very preterm) (تولد قبل از هفته 34 حاملگی) و مرگهای نوزاد قبل یا تا 1 هفته بعد از تولد یا نوزادان کموزن در بدو تولد (فقط در حالت استراحت مطلق در تختخواب) را کاهش نداد. احتمال شروع درد زایمان بهطور طبیعی در زنانی که تحت استراحت مطلق در بیمارستان قرار داشتند (4 کارآزمایی، 488 زن)، در مقایسه با زنان که در منزل ممنوعیت حرکتی نداشتند، بیشتر و میانگین وزن نوزادان ایشان در بدو تولد بالاتر بود (3 کارآزمایی، 314 زن). استراحت نسبی در تختخواب در بیمارستان، تعداد زنان حامله مبتلا به فشار خون بالا را کاهش داد (1 کارآزمایی، 141 زن، شواهد با کیفیت پائین) اما چنین مزیتی در زنان تحت استراحت مطلق در تختخواب مشاهده نشد (5 کارآزمایی، 495 زن).
عوارض جانبی از جمله ایجاد ترومبوآمبولی وریدی (venous thromboembolism) یا اثرات روانی، عاطفی، اجتماعی و روحی (روانشناختی)، و نظرات و تجربیات زنان از استراحت در تختخواب در کارآزماییهای منتخب گزارش نشده بودند. هیچیک از کارآزماییهای منتخب هزینههای مداخله را گزارش نکرده بودند.
این به چه معناست؟
ما شواهد کافی مبنی بر حمایت یا رد استراحت در تختخواب برای زنان با حاملگی چندقلویی به عنوان روشی برای پیشگیری از تولد پرهترم و سایر عواقب حاملگی به دست نیاوردیم.