پیشینه
زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید (zuclopenthixol dihydrochloride) خوراکی (کلوپیکسول) (Clopixol) یک درمان ضد روانپریشی برای افرادی است که علائم روانی دارند، بهویژه افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند. این موضوع با سندرم نورولپتیک بدخیم، طولانی شدن فاصله QTc، واکنشهای اکسترا-پیرامیدال، ترومبوآمبولی وریدی همراه است و ممکن است پاسخهای انسولین و گلوکز را تغییر دهد.
اهداف
تعیین اثرات زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید در درمان اسکیزوفرنی.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی گروه اسکیزوفرنی را در کاکرین جستوجو کردیم. (آخرین جستوجو 9 جون 2015). هیچگونه محدودیتهای زبان، تاریخ، نوع مقاله یا وضعیت انتشار برای ورود مقالات به این مطالعه وجود نداشت.
معیارهای انتخاب
تمام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) که بر زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلرید در درمان اسکیزوفرنی تمرکز داشتند. ما کارآزماییهایی را لحاظ کردیم که معیارهای ما را در بر میگرفت و اطلاعات قابل استفاده را گزارش میکرد.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما دادهها را بهصورت مستقل استخراج کردیم. برای نتایج دوتایی، خطر نسبی (RR) و 95٪ فاصله اطمینان (CI) آن را بر مبنای قصد درمان محاسبه کردیم. برای دادههای پیوسته، تفاوت میانگین (MD) بین گروهها و فاصله اطمینان آن را برآورد کردیم. ما از یک مدل تصادفی برای تحلیلها استفاده کردیم. ما خطر سوگیری (bias) را برای مطالعات لحاظ شده ارزیابی کرده و جداول خلاصهای از یافتهها را با استفاده از GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ایجاد کردیم.
نتایج اصلی
ما 20 کارآزمایی را وارد کردیم که 1850 نفر شرکتکننده را بهصورت اتفاقی انتخاب کرده بودند. دادهها در 12 مقایسه، بهطور عمده برای مدتی کوتاه (تا 12 هفته) و افراد بستری، گزارش شده بود. بهطور کلی خطر سوگیری برای مطالعات مشمول، از کم تا نامشخص متغیر بود.
دادهها برای بسیاری از نتایج از پیش اعلام شده ما قابل دسترسی نبودند. هیچ اطلاعاتی در مورد مقایسه، برای مرگ، مدت اقامت در بیمارستان و عملکرد کلی، در دسترس نبود.
زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلرید در مقایسه با:
دارونما (Placebo)
اختلالات حرکتی (EPSE) در بین گروهها مشابه بود (RCT 1؛ 28 = n؛ RR: 6.07؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.76 تا 43.04؛ شواهد بسیار کم کیفیت). اختلاف واضحی در تعداد افرادی که مطالعه را زود ترک میکنند وجود ندارد (RCT 2؛ 100 = n؛ RR: 0.29؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.01 تا 6.60؛ شواهد بسیار کم کیفیت).
کلرپرمازین (chlorpromazine)
اختلاف واضحی برای پیامدهای وضعیت عمومی پیدا نشد (میانگین نمره پایانی CGI-SI) (1 RCT؛ 60 = n؛ MD: 0.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.49 - تا 0.49) یا اختلالات حرکتی (EPSE) (RCT 3؛ 199 = n؛ RR: 0.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.61 تا 1.45)، هر دو شواهد بسیار کم کیفیت هستند. بیشتر افراد مطالعه گروه زوکلوپنتیکسول را به هر دلیلی زود ترک کردند (RCT 6؛ 766 = n؛ RR: 0.54؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.36 تا 0.81؛ شواهد کم کیفیت).
کلروپروتیکسن (chlorprothixene)
اختلاف واضحی در تعداد افرادی که مطالعه را به هر دلیلی زود ترک کردند وجود ندارد. (RCT 1؛ 20 = n؛ RR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.34 تا2.93؛ شواهد بسیار کم کیفیت)
کلوزاپین (clozapine)
دادههای قابل استفاده ارائه نشد.
هالوپریدول (haloperidol)
تفاوت معناداری بین گروههای درمان که برای پیامدهای نمره وضعیت عمومی پیدا شده بودند (میانگین CGI نمره پایانی) (RCT 1؛ 49 = n؛ MD: 0.13؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 - تا 0.55) یا مطالعه را زود ترک کرده بودند (RCT 2؛ 141 = n؛ RR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.72 تا 1.35) وجود نداشت. هر دو شواهد بسیار کم کیفیتی را داشتند.
پرفنازین (perphenazine)
افرادی که زوکلوپنتیکسول دریافت میکردند احتمالا در مدت کوتاهی، نیاز بیشتری برای داروهای EPSE نسبت به پروپرانازین داشتند (RCT 1؛ 50 = n؛ RR: 1.90؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.12 تا 3.22؛ شواهد بسیار کم کیفیت). تعداد مشابهی مطالعه را زود ترک کردند (RCT 2؛ 104 = n؛ RR: 0.63؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.27 تا 1.47؛ شواهد بسیار کم کیفیت).
ریسپریدون (risperidone)
افرادی که زوکلوپنتیکسول دریافت میکردند، نسبت به ریسپریدون، احتمالا نیاز بیشتری به داروها برای EPSE داشتند (RCT 1؛ 98 = n؛ RR: 1.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.12 تا 3.28؛ شواهد بسیار کم کیفیت). تفاوت معناداری در تعدادی که مطالعه را زود ترک کرده بودند (RCT 3؛ 154 = n؛ RR: 1.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 2.02) یا در وضعیت روحی (میانگین نمره پایانی کل PANSS) (RCT 1؛ 25 = n؛ MD: 3.20 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 7.71 - تا 1.31؛ هر دو شواهد بسیار کم کیفیت داشتند) وجود نداشت.
سولپیرید (sulpiride)
تفاوت معناداری برای وضعیت عمومی (میانگین CGI نمره پایانی) (RCT 1؛ 61 = n؛ RR: 1.18؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.49 تا 2.85؛ شواهد بسیار کم کیفیت)، نیاز به خوابآور/ آرامبخش (RCT 1؛ 61 = n؛ RR: 0.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.27 تا 1.32؛ شواهد بسیار کم کیفیت) یا کسانی که مطالعه را زود ترک کردند (RTC 1؛ 61 = n؛ RR: 2.07؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.97تا 4.40؛ شواهد بسیار کم کیفیت) پیدا نشد.
تیوتیکسن (thiothixene)
تفاوت معناداری برای نتایج وضعیت عمومی (میانگین CGI نمره پایانی) (RCT 1؛ 20 = n؛ RR: 0.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.17 تا 1.46) یا زود ترک کردن مطالعه پیدا نشد (RCT 1؛ 20 = n؛ RR: 0.57؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.24 تا 1.35) هر دو دارای شواهد بسیار کم کیفیت بودند.
تریفلوپرازین (trifluoperazine)
دادههای قابل استفادهای ارائه نشد.
زوکلوپنتیکسول نگهداریشده (zuclopenthixol depot)
تفاوت معناداری در افرادی که مطالعه را زود ترک کرده بودند، وجود نداشت (RCT 1؛ 46 = n؛ RR: 1.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.36 تا 10.58؛ شواهد بسیار کم کیفیت)
زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید (ایزومر سیس z) در مقابل زوکلوپنتیکسول (ایزومر سیس z/ ترانس e)
تفاوت معنیداری در اثرات منفی گزارش شده (RCT 1؛ 57 = n؛ RR: 1.34؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.82 تا 2.18؛ شواهد بسیار کم کیفیت) و در تعداد آنهایی که مطالعه را زود ترک کردند (RCT 4؛ 140 = n؛ RR: 2.15؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.49 تا 9.41؛ شواهد بسیار کم کیفیت) وجود نداشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
بهنظر میرسد زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید EPSEهای بیشتری را نسبت به کلوزاپین، ریسپریدون یا پرفنازین ایجاد میکند؛ اما در مقایسه با دارونما (placebo) یا کلرپرومازین EPSEهای تفاوت نداشتند. زمانی که زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید با سولپیرید مقایسه شد؛ تعداد مشابهی نیاز به خوابآور/ آرامبخشی دارند و وقتی که ایزومرهای آن مقایسه شد تعداد مشابهی از اثرات جانبی گزارششده یافت شد. مقایسات دیگر، دادههای با اثر متضاد را گزارش ندادند.
دادههای گزارششده نشان میدهد که زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید در مقایسه با دارونما (Placebo)، کلرپرومازین، کلروپتیکسن، کلوزاپین، هالوپریدول، پرفنازین، سولپیرید، تیوتیکسن، تریفلوپرازین، نگهداری شده و ایزومرها هیچ تفاوتی در وضعیت روحی و عمومی ندارد. زوکلپنتیکسول دی هیدروکلراید، وقتی که با ریسپریدون مقایسه میشود، زمانی موفق میشود که با استفاده از PANSS در زمان کوتاه و نه در مدت زمان متوسط ارزیابی شود.
دادههایی که از مطالعات مشمول استخراج میشوند عمدتا متضاد، و بسیار کم و با کیفیت پائین هستند، که نتیجهگیریهای دقیق را دشوار میسازد. طبق این متاآنالیز تجویز تکرار بعید به نظر میرسد. توصیه کردن هرگونه روش خاص از عمل درباره اثرات جانبی دارو به غیر از نظارت، با استفاده از مقیاسهای رتبهبندی و ارزیابی بالینی، و تجویز بر اساس مورد به مورد، همچنین ممکن نیست.
خلاصه به زبان ساده
زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید برای اسکیزوفرنی
پیشینه
اسکیزوفرنی یک بیماری جدی روانی است که در آن افراد دچار هذیان (افکار/ ایدههای عجیب و غریب) و/ یا توهم (شنیداری یا دیداری چیزهایی که واقعی نیستند) میشوند. اینها اغلب به عنوان علائم مثبت یا حاد در نظر گرفته میشوند. همچنین این افراد دچار علائم منفی یا مزمن میشوند که معمولا علائم حاد را به دنبال دارد. اینها میتوانند شامل کنار گذاشتن ارتباط اجتماعی، عدم علاقه به فعالیتهای روزمره، افسردگی و همچنین مشکلات مربوط به پردازش حافظه و فکر باشند.
درمان معمولا شامل یک بسته مراقبتی از داروهای شناخته شده به عنوان ضد روانپریشی، و در صورت لزوم، درمانهای اضافی مانند درمان شناختیرفتاری، آموزش روانی یا کاردرمانی است.
بسیاری از داروهای ضد روانپریشی در دسترس هستند؛ دانستن اینکه چگونه هریک از داروها در مقایسه با فقدان درمان یا دارونما (Placebo) (درمان ساختگی) و با سایر داروهای ضد روانپریشی موثر واقع میشود، مهم است. این بررسی فرم خوراکی ضد روانپریشی زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلرید را با سایر داروهای ضد روانپریشی و دارونما (placebo) مقایسه میکند.
جستوجو برای شواهد
یک جستوجوی الکترونیک در تاریخ 9 جون 2015 انجام شد، و به دنبال کارآزماییهایی بود که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را بهطور تصادفی در گروههای درمان که یا زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید یا دارونما (Placebo) یا یک داروی ضد روانپریشی دیگر دریافت کردند، قرار دادند.
شواهد یافت شده
نویسندگان مطالعه مروری 20 کارآزمایی را با 1850 شرکتکننده پیدا کردند. اکثر این شرکتکنندگان بیماران بیمارستانهای روانپزشکی بودند.
کارآزماییها زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید خوراکی را با دارونما (Placebo) و 9 مورد از داروهای ضد روانپریشی خوراکی دیگر (کلرپرومازین، کلورپروتیکسن، کلوزاپین، هالوپریدول، پرفنازین، ریسپریدون، سولپیرید، تریوتیکسن و تریفلوپرازین) مقایسه کردند. همچنین کارآزماییهایی یافت شد که زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید خوراکی را با زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید تزریقی مقایسه کرد و برخی از دو نسخه متفاوت را از زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید مقایسه کردند.
نویسندگان مطالعه مروری علاقهمند به یافتن شواهدی برای اثر زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلرید بر هفت پیامد اصلی شدند: وضعیت عمومی، وضعیت روحی، عوارض جانبی، مرگ، مدت اقامت در بیمارستان، ترک زودهنگام مطالعه و عملکرد کلی. متاسفانه بسیاری از دادههای ارائهشده توسط این کارآزماییها غیر قابل استفاده بودند، دادهها فقط برای وضعیت عمومی، وضعیت روحی، ترک زودهنگام مطالعه و اثرات نامطلوب اختلالات حرکتی در دسترس بود. کارآزماییهایی که برای مقایسه زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید با سولپیرید و تریفلوپورازین انجام شد هیچ اطلاعات قابل استفادهای را برای هر یک از این نتایج اصلی فراهم نیاورد.
نتایج کلی نشان میدهد که اثر زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلروئید بر وضعیت عمومی و روحی، و تعداد شرکتکنندگانی که در ابتدا مطالعه را ترک میکنند، شبیه سایر داروهای ضد روانپریشی است که در بالا ذکر شد.
زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید ممکن است باعث اختلالات حرکتی بیشتری نسبت به کلوزاپین، ریسپریدون یا پرفنازین شود، اما در مقایسه با داروهای دیگر یا دارونما (Placebo) تفاوتی وجود نداشت.
نتیجهگیری
شواهد موجود در حال حاضر بسیار کم و کم کیفیت هستند و بنابراین معنای آن نامشخص است. دادهها برای بسیاری از نتایج مهم در دسترس نیست و نتیجهگیری در مورد اثربخشی کلی زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید مشکل است.
شواهد موجود نشان میدهد که زوکلوپنتیکسول دیهیدروکلراید در درمان علائم اسکیزوفرنی بدتر از دیگر داروهای ضد روانپریشی نیست، با این وجود، قبل از اینکه نتیجهگیریهای دقیق انجام شود، انجام کارآزماییهای بیشتری که دادههای با کیفیت را ارائه میدهند، ضروری است.