پیشینه
عوارض مادر شامل مشکلات سلامت روحی و روانی و موربیدیتی نوزاد معمولا در دوره پس از زایمان مشاهده میشوند. ویزیت در منزل از سوی متخصصان سلامت یا حامیان غیر متخصص در هفتههای پس از تولد ممکن است از مزمن شدن مشکلات سلامت با اثرات طولانیمدت بر زنان، نوزادان، و خانوادههای آنها جلوگیری کنند.
اهداف
ارزیابی پیامدهای برنامههای مختلف ویزیت در منزل بر زنان و نوزادان در ابتدای دوره پس از زایمان. این مطالعه مروری بر تعداد دفعات ویزیت در منزل، مدت زمان (زمانی که ویزیت پایان یافت) و شدت، و انواع مختلف مداخلات ویزیت در منزل متمرکز شد.
روش های جستجو
ما ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (28 ژانویه 2013) و فهرست منابع مقالات بازیابی شده را جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) (از جمله RCT خوشهای) برای مقایسه انواع مختلف مداخلات ویزیت در منزل با به کارگیری شرکتکنندگان در ابتدای دوره پس از زایمان (تا 42 روز پس از زایمان). ما مطالعاتی را که در آنها زنان به کار گرفته شدند و در طول دوره قبل از زایمان یک مداخله دریافت کردند (حتی اگر این مداخله در دوره پس از زایمان نیز ادامه پیدا میکرد) و مطالعاتی را که فقط زنان گروههای پرخطر خاص را به کار گرفتند (مانند زنان دارای مشکلات الکل یا دارو) حذف کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
واجد شرایط بودن مطالعه توسط حداقل دو نویسنده مطالعه مروری ارزیابی شد. استخراج دادهها و ارزیابی خطر سوگیری (Bias) بهصورت مستقل توسط حداقل دو نویسنده مطالعه مروری انجام شد. دادهها وارد نرمافزار مدیریت مرور (Review Manager software) شدند.
نتایج اصلی
ما دادههای به دست آمده را از 12 کارآزمایی تصادفی شده با دادههای مربوط به بیش از 11000 زن انتخاب کردیم. کارآزماییها در کشورهای سراسر جهان، و در هر دو سطح درآمد بالا و درآمد پائین انجام شد. در کشورهای با درآمد پائین، زنان دریافت کننده مراقبت معمول ممکن بود پس از ترخیص از بیمارستان هیچ مراقبت اضافی بعد از زایمان دریافت نکنند.
بر اساس کارآزماییهایی که بر سه نوع مقایسه متمرکز بودند مداخلات و شرایط کنترل در سراسر مطالعات بسیار متفاوت بود: برنامه زمانی شامل ویزیت بعد از زایمان در منزل به میزان زیاد در مقابل کم (5 مطالعه)، برنامهریزی مربوط به مدلهای مختلف مراقبت (3 مطالعه)، و چکاپ بعد از زایمان در منزل یا کلینیک بیمارستانی (4 مطالعه). در همه مطالعات انتخاب شده به جز 2 مطالعه، مراقبت بعد از زایمان در منزل توسط متخصصان مراقبت بهداشت ارائه شد. هدف تمام مداخلات ارزیابی گسترده سلامت مادران و نوزادان، و ارائه آموزش و پشتیبانی بود، اگر چه برخی از مداخلات اهداف خاصتری داشتند از جمله تشویق تغذیه با شیر مادر، یا ارائه حمایت عملی.
برای بسیاری از پیامدهای ما فقط 1 یا 2 مطالعه دادههایی را ارائه کردند، و نتایج کلی متناقض بودند.
هیچ شواهدی وجود نداشت که نشان دهد ویزیت در منزل با بهبود مرگومیر مادر و نوزاد مرتبط بود، و شواهد محکمی وجود نداشت که نشان دهد بیشتر ویزیتهای بعد از زایمان در منزل با بهبود سلامت مادر مرتبط بود. بهنظر نمیرسد که برنامهریزیهای فشردهتر ویزیت در منزل سلامت روانی مادر را بهبود ببخشد و نتایج حاصل از 2 مطالعه نشان میدهد زنانی که ویزیتهای بیشتری دریافت میکنند میانگین نمره افسردگی بالاتری دارند. دلیل این یافته مشخص نیست. در یک کارآزمایی تصادفیشده خوشهای مراقبت معمول با مراقبت فردی توسط ماما که به مدت 3 ماه پس از تولد تمدید شد مقایسه شد، نسبت زنان در نمرات مقیاس افسردگی پس از زایمان ادینبرگ (EPDS ؛Edinburgh postnatal depression scale) ≥13 در 4 ماه در گروه مراقبت فردی کاهش یافت (RR: 0.68؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.53 تا 0.86). شواهدی وجود داشت که نشان داد مراقبت بعد از زایمان در منزل ممکن است در هفتههای پس از تولد استفاده از خدمات بهداشتی نوزاد را کاهش دهد، و ویزیت در منزل بیشتر ممکن است زنان بیشتری را به تغذیه انحصاری نوزادان خود با شیر مادر تشویق کند. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد ویزیت در منزل با افزایش رضایت مادر با مراقبت پس از زایمان مرتبط است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
افزایش تعداد ویزیت در منزل پس از زایمان میتواند سلامت نوزاد و رضایت مادران را ارتقا دهد و مراقبت فردی بیشتر میتواند پیامدهای زنان را بهبود ببخشد، اگرچه یافتههای کلی در مطالعات مختلف قاطعانه نبودند. فرکانس، زمانبندی، مدت زمان و شدت چنین ویزیتهای مراقبتی پس از زایمان باید براساس نیازهای محلی و فردی باشد.RCT های خوب طراحی شده برای ارزیابی این مداخله پیچیده برای ارائه یک پکیج/بسته بهینه مورد نیاز خواهد بود.
خلاصه به زبان ساده
ویزیت در منزل در ابتدای دوره پس از تولد نوزاد
مشکلات سلامت برای مادر و نوزاد معمولا در هفتههای پس از تولد اتفاق میافتد یا بروز میکند. مشکلات سلامت مادران عبارتند از خونریزی پس از زایمان، تب و عفونت، درد شکم و کمر، ترشحات غیر طبیعی، ترومبوآمبولی (thromboembolism)، و عوارض مجاری ادراری، و همچنین مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی پس از زایمان. مادران ممکن است به حمایت از تغذیه با شیر مادر نیاز داشته باشند. نوزادان در معرض خطر مرگ ناشی از عفونت، آسفیکسی (asphyxia)، و زایمان پرهترم قرار دارند. ویزیت در منزل توسط متخصصان بهداشت یا حامیان غیر متخصص در ابتدای دوره پس از زایمان میتواند از طولانیشدن مشکلات سلامت، و اثرات آن در زنان، نوزادان، و خانوادههای آنها جلوگیری کند. این مطالعه مروری برنامههای مختلف ویزیت را در منزل در هفتههای پس از تولد مورد بررسی قرار داد.
ما 12 کارآزمایی تصادفیشده را با دادههای مربوط به بیش از 11000 زن انتخاب کردیم. برخی از کارآزماییها بر آزمایشهای فیزیکی مادر و نوزاد متمرکز بودند، در حالی که سایر کارآزماییها حمایت از تغذیه با شیر مادر را ارائه کردند، و یک کارآزمایی شامل ارائه حمایت عملی از مراقبت در منزل و مراقبت از کودک بود. این کارآزماییها هم در کشورهای با درآمد بالا و هم در کشورهای با درآمد پائین انجام شدند که در آن زنان دریافت کننده مراقبت معمول ممکن بود در ابتدای دوره ترخیص از بیمارستان مراقبت پس از زایمان اضافی دریافت نکرده باشند.
کارآزماییها بر سه نوع مقایسه متمرکز شدند: برنامههای ویزیت در منزل پس از زایمان به میزان زیاد در مقابل کم (5 مطالعه)، برنامههای مربوط به روشهای مختلف مراقبت (3 مطالعه)، و چکاپهای بعد از زایمان در منزل در مقابل کلینیک بیمارستانی (4 مطالعه). در همه مطالعات انتخاب شده به جز 2 مطالعه مراقبت پس از زایمان در منزل توسط متخصصان مراقبتهای بهداشتی ارائه شد. برای بسیاری از پیامدهای ما فقط 1 یا 2 مطالعه دادههایی را ارائه کردند و نتایج کلی متناقض بودند.
هیچ شواهدی وجود نداشت که نشان دهد ویزیت در منزل با کاهش مرگ نوزادان یا مشکلات جدی سلامت مادران مرتبط بود. سلامت فیزیکی و روحی زنان با برنامههای فشردهتر ویزیت در منزل بهبود نیافت، اگرچه یک مطالعه نشان داد مراقبتهای فردی بیشتر سلامت روانی زنان را بهبود بخشید. بهطور کلی، اگر مادران پس از زایمان، ویزیت در منزل بیشتری دریافت کنند کمتر احتمال دارد که نوزادان مراقبت دارویی اورژانسی دریافت کنند. ویزیت در منزل بیشتر ممکن است زنان بیشتری را به تغذیه انحصاری نوزادان خود با شیر مادر تشویق کند. پیامدهای مختلفی که در مطالعات مختلف گزارش شدند، چگونگی اندازهگیری پیامدها، و تغییرات قابل توجه در مداخلات و شرایط کنترل در مطالعات از محدودیتهای این مطالعه مروری بودند. مطالعات با توجه به خطر سوگیری، کیفیت متفاوتی داشتند.
قبل از اینکه بتوان یک برنامه خاص را برای مراقبت بعد از زایمان توصیه کرد تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.