پیشینه
بارداری چندقلویی (Multiple pregnancy) یک فاکتور خطر قوی برای زایمان پرهترم است، و بیش از 50% از زنان دارای بارداری دوقلویی قبل از هفته 37 بارداری زایمان میکنند. نشان داده شده که نوزادان متولدشده پرهترم بیشتر در معرض خطر پیامدهای جانبی مرتبط با سلامت قرار دارند، و بیش از نیمی از مرگومیر پریناتال (perinatal mortality) را در برمیگیرند. پروژسترون (Progesterone) بهطور طبیعی در بدن تولید میشود و نقش مهمی در حفظ بارداری دارد، هر چند مشخص نیست که آیا بهکارگیری پروژسترونها (progestogens) برای زنان دارای بارداری چندقلویی که در معرض خطر بالای زایمان پرهترم قرار دارند نیز موثر و ایمن است.
اهداف
ارزیابی منافع و آسیبهای بهکارگیری پروژسترون برای پیشگیری از زایمان پرهترم در زنان با بارداری چندقلویی.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین، ClinicalTrials.gov، پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت WHO International Clinical Trials Registry Platform (ICTRP)، (1 نوامبر 2016) و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده را جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای را انتخاب کردیم که به بررسی به کارگیری پروژسترون به هر روشی برای پیشگیری از زایمان پرهترم در زنان با بارداری چندقلویی پرداخته بودند. ما مطالعات شبهتصادفیسازی شده یا متقاطع را انتخاب نکردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور مستقل گزارشهای شناساییشده را توسط جستوجو از نظر مناسب بودن ارزیابی کردند، دادهها را استخراج کردند، خطر سوگیری (Bias) را ارزیابی و کیفیت شواهد را درجهبندی کردند.
نتایج اصلی
ما 17 کارآزمایی را انتخاب کردیم، که تمام آنها پروژسترون واژینال یا عضلانی (IM) را با پلاسبو یا عدم درمان مقایسه کردند، و در مجموع شامل 4773 زن بودند. خطر سوگیری در اکثریت مطالعات انتخاب شده پائین بود، به استثنای 4 مطالعه که به اندازه کافی کورسازی نشده بودند، یا از دست رفتن پیگیری قابل توجهی داشتند یا هر دو، یا به اندازه کافی خوب گزارش نشدند که ما بتوانیم درباره آنها قضاوت کنیم. ما کیفیت شواهد را پائین تا بالا درجهبندی کردیم که به دلیل ناهمگونی آماری، محدودیتهای طراحی برخی از مطالعات ارائه دهنده دادهها، و عدم دقت در برآورد اثر کاهش داشت.
پروژسترون IM در مقایسه با عدم درمان یا پلاسبو
زنان بیشتری در بارداری کمتر از 34 هفته در گروه پروژسترون IM در مقایسه با پلاسبو زایمان کردند (خطر نسبی (RR): 1.54؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.06 تا 2.26؛ 399 زن؛ 2 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین). اگرچه شیوع مرگ پریناتال در گروه پروژسترون بالاتر بود، عدم اطمینان قابل توجهی در برآورد اثر و ناهمگونی بالای بین مطالعات وجود داشت (میانگین RR: 1.45؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 3.51؛ 3089 نوزاد؛ 6 مطالعه؛ 71% = I2؛ شواهد با کیفیت پائین). هیچ مطالعهای مرگومیر مادر یا اختلالات رشدی عصبی عمده را در پیگیری دوران کودکی گزارش نکرد.
هیچ تفاوت آشکاری بین گروهها در هیچیک از پیامدهای مادر یا نوزاد یافت نشد (زایمان پرهترم کمتر از 37 هفته (RR: 1.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.98 تا 1.13؛ 2010 زن؛ 5 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا)؛ زایمان پرهترم کمتر از 28 هفته (RR: 1.08؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.75 تا 1.55؛ 1920 زن؛ 5 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط)؛ تولد نوزاد با وزن کمتر از 2500 گرم (RR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 1.08؛ 4071 نوزاد؛ 5 مطالعه؛ 76% = I2؛ شواهد با کیفیت متوسط). پیامدهای دوران کودکی در این کارآزماییها گزارش نشد.
پروژسترون واژینال در مقابل عدم درمان یا پلاسبو با دوز
تفاوت آشکاری بین گروهها در بروز زایمان پرهترم قبل از 34 هفته وجود نداشت (میانگین RR: 0.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 1.09؛ 1727 زن؛ 6 مطالعه؛ 46% = I2؛ شواهد با کیفیت پائین). اگر چه بهنظر میرسد که زایمانهای کمتری قبل از هفته 34 بارداری در گروه پروژسترون اتفاق میافتد، هرچند 95% فاصله اطمینان برای برآورد اثر خط عدم تاثیر را قطع کرد. شیوع مرگ پریناتال در گروه پروژسترون بالاتر بود، گرچه در برآورد اثر، عدم اطمینان قابل ملاحظهای وجود داشت و کیفیت شواهد برای این پیامد پائین بود (RR: 1.23؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.74 تا 2.06؛ 2287 نوزاد؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین). هیچ مطالعهای مرگومیر مادر یا ناتوانی رشدی عصبی عمدهای را در پیگیری دوران کودکی گزارش نکرد.
هیچ تفاوت آشکاری بین گروهها در هیچیک از سایر پیامدهای مادر یا نوزاد مشاهده نشد (زایمان پرهترم کمتر از 37 هفته (میانگین RR: 0.97؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.89 تا 1.06؛ 1597 زن؛ 6 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط)؛ زایمان پرهترم کمتر از 28 هفته (RR: 1.22؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.68 تا 2.21؛ 1569 زن؛ 4 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ تولد نوزاد با وزن کمتر از 2500 گرم (RR: 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.88 تا 1.03؛ 3079 نوزاد؛ 4 مطالعه؛ 49% = I2؛ شواهد با کیفیت متوسط). پیامدهای دوران کودکی در این کارآزماییها گزارش نشد.
برای پیامدهای ثانویه، تفاوتهای گروهی بارزی در هیچیک از سایر پیامدهای مادر به جز عمل سزارین وجود نداشت، زنانی که پروژسترون واژینال دریافت کردند به اندازه زنان گروه پلاسبو عمل سزارین نداشتند، اگر چه تفاوت بین گروهها بزرگ نبود (7%) (RR: 0.93؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.88 تا 0.98؛ 2143 زن؛ 6 مطالعه؛ 0% = I2). تفاوت بین گروهی واضحی در هیچیک از پیامدهای نوزاد یافت نشد به جز ونتیلاسیون مکانیکی، که نیاز به آن در نوزادانی که مادران آنها پروژسترون واژینال دریافت کرده بودند کمتر بود (RR: 0.61؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 تا 0.77؛ 3134 نوزاد؛ 5 مطالعه).
نتیجهگیریهای نویسندگان
بهطور کلی، در زنان با بارداری چندقلویی، بهنظر نمیرسد که به کارگیری پروژسترون (IM یا واژینال) با کاهش خطر زایمان پرهترم یا پیامدهای بهبود یافته نوزادان همراه باشد.
تحقیقات آینده، قبل از در نظر گرفتن لزوم انجام کارآزماییهایی در زیرگروههای زنان در معرض خطر بالا (برای مثال، زنان دارای بارداری چندقلویی و طول کوتاه گردنه رحم شناسایی شده در اولتراسوند (سونوگرافی))، میتوانند بر متاآنالیز (meta-analysis) جامع دادههای شرکتکنندگان مجزا شامل تمام دادههای موجود مربوط به به کارگیری پروژسترون IM و پروژسترون واژینال در زنان دارای بارداری چندقلویی تمرکز کنند.
خلاصه به زبان ساده
پروژسترونهای پریناتال برای پیشگیری از زایمان پرهترم در زنان دارای بارداری چندقلویی
موضوع چیست؟
بیش از نیمی از زنان دارای بارداری دوقلویی قبل از هفته 37 بارداری (پرهترم) زایمان میکنند، و زنان در انتظار سه قلو حتی بیشتر احتمال دارد که زایمان پرهترم داشته باشند. نوزادانی که در زمان پرهترم به دنیا میآیند، در مقایسه با نوزادانی که در زمان ترم متولد شدهاند، بیشتر احتمال دارد که بمیرند یا مشکلات مرتبط با سلامت داشته باشند. پروژسترون بهطور طبیعی در بدن تولید میشود و تصور میشود که به حفظ بارداری کمک میکند.
چرا این مهم است؟
مشخص نیست که آیا تجویز پروژسترون (به روش تزریقی، خوراکی یا شیاف واژینال یا ژل) به زنان دارای بارداری چندقلویی در طول دوران بارداری برای زن و نوزاد وی مفید است یا مضر.
ما چه شواهدی را یافتیم؟
ما در نوامبر 2016 شواهد را جستوجو کردیم و 17 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده را شامل 4773 زن برای ورود به این مطالعه مروری شناسایی کردیم.
در مطالعاتی که در آنها زنان پروژسترون را از طریق تزریق به داخل عضله دریافت کردند، در مقایسه با پلاسبو (درمان ساختگی)، زنان بیشتری قبل از هفته 34 ام بارداری در گروه پروژسترون زایمان کردند (شواهد با کیفیت پائین). تفاوت بارزی میان گروهها از نظر احتمال مرگ نوزاد قبل یا کمی بعد از تولد وجود نداشت (شواهد با کیفیت پائین). هیچ مطالعهای مرگ هیچ زنی را گزارش نکرد و همچنین گزارش نکرد که آیا نوزاد مشکلات یا ناتوانی پیشرفته طولانیمدت داشته یا خیر. بهنظر میرسد بین زنان دریافت کننده پروژسترون یا پلاسبو برای پیامدهای مهم دیگر، مانند زایمان پرهترم قبل از 37 هفته (شواهد با کیفیت بالا)؛ زایمان پرهترم قبل از 28 هفته (شواهد با کیفیت متوسط) یا تولد نوزاد با وزن کمتر از 2500 گرم (شواهد با کیفیت متوسط) تفاوت کمی وجود داشت یا تفاوتی وجود نداشت. پیامدهای دوران کودکی در کارآزماییها گزارش نشده بود.
در مطالعاتی که در آنها زنان پروژسترون واژینال دریافت کردند، ممکن بود بین زنان دریافت کننده پروژسترون یا پلاسبو در زایمان پرهترم قبل از 34 هفته تفاوت کمی وجود داشته باشد یا تفاوتی وجود نداشته باشد (شواهد با کیفیت پائین)؛ هر چند زایمانهای کمی قبل از 34 هفته در گروه پروژسترون اتفاق افتاد، این یافته ممکن است بهصورت تصادفی رخ داده باشد. تعداد مرگ نوزادان قبل یا کمی بعد از تولد در هر دو گروه مشابه بود (شواهد با کیفیت پائین). هیچ مطالعهای مرگ مادر یا پیامدهای طولانیمدت نوزادان را گزارش نکرد. برای پیامدهای مهم دیگر تفاوتی بین گروههای دریافت کننده پروژسترون واژینال در مقایسه با پلاسبو وجود نداشت یا تفاوت کمی وجود داشت (زایمان پرهترم قبل از 37 هفته (شواهد با کیفیت متوسط)، زایمان پرهترم قبل از 28 هفته (شواهد با کیفیت پائین)، یا تولد نوزاد با وزن کمتر از 2500 گرم (شواهد با کیفیت متوسط)). پیامدهای دوران کودکی در این کارآزماییها گزارش نشده بود. برای پیامدهای دیگر، ما تفاوت بینگروهی مشخصی نیافتیم، به جز در عمل سزارین که در آن زنان دریافت کننده پروژسترون واژینال نسبت به گروه پلاسبو، عمل سزارین بیشتری نداشتند (اگر چه تفاوت بین گروهها زیاد نبود (7%)). نوزادان کمتری که مادران شان پروژسترون واژینال دریافت کرده بودند نیاز به کمک مکانیکی برای تنفس داشتند.
ما هیچ مطالعهای در مورد پروژسترون مصرفشده از طریق دهان نیافتیم.
این به چه معناست؟
بهطور کلی، برای زنان با بارداری چندقلویی، بهنظر نمیرسد که درمان با پروژسترون (عضلانی یا واژینال) احتمال زایمان پرهترم یا بهبود پیامدهای نوزادان را کاهش دهد.
تحقیقات آینده میتوانند بر بررسی اطلاعات مربوط به زنان مجزا که در تحقیقات شرکت میکنند؛ تمرکز کنند، بهطوری که بتوان همهچیز را در مورد هر دو روش درمان پروژسترون عضلانی و واژینال در زنان با بارداری چندقلویی بررسی کرد.