پیشینه
بین %4 تا %25 کودکان در سنین مدرسه در یک مقطع زمانی از درد راجعه شکمی (RAP) شکایت میکنند که شدت آن به اندازهای است که در زندگی روزمره آنها تداخل ایجاد میکند. وقتی هیچ علت اورگانیکی پیدا نمیشود، کودکان با اطمینانبخشی و کارهای ساده درمان میشوند؛ طیف بزرگی از مداخلات دارویی برای استفاده در این کودکان پیشنهاد شدهاست.
اهداف
تعیین اثرگذاری مداخلات دارویی برای RAP در کودکان در سنین مدرسه
روش های جستجو
برای این مطالعه مروری، مرکز ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)، Ovid MEDLINE، Embase، و 8 پایگاه اطلاعاتی الکترونیکی را تا تاریخ جون 2016 جستوجو کردیم. همچنین، 2 مرکز ثبت کارآزمایی را جستوجو و با پژوهشگران مطالعات منتشرشده تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفی و کنترلشده شامل کودکان با سن 5 تا 18 سال مبتلا به RAP یا یک اختلال معدهای-رودهای عملکردی مرتبط با درد شکم، بر اساس معیارهای Rome III (Rasquin 2006). این مداخلات شامل هر مداخله دارویی در مقایسه با دارونما، عدمدرمان، لیست انتظار، یا مراقبت استاندارد بود. معیارهای نتیجهای اولیه شامل موارد زیر بود: شدت درد، مدت درد یا فرکانس درد، و بهبود درد. معیارهای نتیجهای ثانویه شامل موارد زیر بود: عملکرد در مدرسه، عملکرد اجتماعی یا روانی، و کیفیت زندگی.
گردآوری و تحلیل دادهها
2 نویسنده مطالعه مروری مستقلا عناوین، چکیدهها، و گزارشات کامل بالقوه مرتبط را برای مطالعات مناسب غربالگری کردند. 2 نویسنده مطالعه مروری دادهها را استخراج و «خطر تورش» (risk of bias) را بررسی کردند. از رویکرد GRADE برای رتبهدهی به کیفیت کلی شواهد استفاده کردیم. به نظرمان انجام فراتحلیل به دلیل اینکه مطالعات خیلی ناهمگون بودند، مناسب نبود. در نتیجه، برای این مطالعه، خلاصه روایتی از نتایج فراهم کردیم.
نتایج اصلی
در این مطالعه مروری، 16 مطالعه با مجموع 1024 شرکتکننده با سن 5 تا 18 سال گردآوری شد. همه شرکتکنندهها از درمانگاههای سرپایی اطفال وارد مطالعه شدند. مطالعات در 7 کشور مختلف انجام شده: 7 مطالعه در آمریکا، 4 مطالعه در ایران، و 1 مطالعه در انگلیس، سوئیس، ترکیه، سریلانکا، و هند.
مدت پیگیری بین 2 هفته تا 4 ماه بود. این مطالعات از مداخلات زیر برای درمان RAP استفاده کردند: ضدافسردگیهای سهحلقهای، آنتیبیوتیکها، آگونیستهای گیرنده 5-HT4، ضداسپاسمها، آنتیهیستامینها، آنتاگونیستهای گیرینده H2، آنتاگونیستهای سروتونین، مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین، یک آنتاگونیست گیرینده دوپامین، و یک هورمون. اگرچه برخی از مطالعات تکی گزارش کردند که درمانها موثر هستند، همه آنها یا کوچک بودند یا یک ضعف روششناسی کلیدی با خطر تورش بالا داشتند. هیچ کدام از این نتایج «مثبت» در مطالعات بعدی دوباره تکرار نشدهاست. کیفیت شواهد اثرگذاری را پایین در نظر گرفتیم. هیچ عارضه جانبی در این مطالعات گزارش نشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در حال حاضر هیچ شواهد متقاعدکنندهای برای پشتیبانی استفاده از داروها در درمان RAP در کودکان وجود ندارد. برای ارزیابی هر منفعت یا ضرر احتمالی مداخلات دارویی، به کارآزماییهای بالینی که خوب انجام شده باشند نیاز است. در عمل، اگر پزشک از یک دارو به عنوان «یک کارآزمایی درمانی» استفاده کند، ایشان و بیمار باید آگاه باشند که RAP یک بیماری عملکردی است و هر «پاسخی» ممکن است نشان دهنده روند طبیعی سیر بیماری یا اثر دارونما، به جای کارایی دارو باشد.
خلاصه به زبان ساده
درمان دارویی درد راجعه شکمی در کودکان
سوال مطالعه مروری
آیا دارودرمانی، درد یا دیگر علائمی را که کودک مبتلا به درد راجعه شکمی را دچار کرده، بهبود میدهد یا خیر؟
پیشینه
درد راجعه شکمی در کودکان اصطلاحی است که برای توصیف موارد بدون توجیه درد شکم که علتی برای آن پیدا نمیشود، استفاده میشود. این درد اغلب با علائم دیگری مثل اسهال یا رنگپریدگی صورت همراه است. بنابراین، برخی از پژوهشگران علائم مختلف درد بدون توجیه را بر اساس دیگر علائم همراه طبقهبندی کردهاند. درد راجعه شکمی در کودکان شایع است. احتمالا علت زمینهای یا شروعکننده درد در کودکان متفاوت است.
ویژگیهای مطالعه
در این مطالعه مروری، منابع علمی را در سراسر جهان تا تاریخ ژوئن 2016 برای مطالعات درمانهای دارویی در کودکان مبتلا به RAP جستوجو کردیم. 16 مطالعه پیدا کردیم که مناسب معیارهایمان بود و درمانهای زیر را ارزیابی کردند: ضدافسردگیها، آنتیبیوتیکها، آنتیهیستامینها، ضداسپاسمها، یک آنتاگونیست گیرنده دوپامین، و یک هورمون. 14 مطالعه درمانهای دارویی را با دارونما و 2 مطالعه با مراقبت معمول پزشکی، مقایسه کردند. این مطالعات در 7 کشور انجام شدهاست: 7 مطالعه در آمریکا، 4 مطالعه در ایران، 1 مطالعه در انگلیس، سوئیس، ترکیه، سریلانکا، و هند. این مطالعات در مجموع شامل 1024 کودک با سن 5 تا 18 سال بود. همه کودکان از درمانگاههای سرپایی وارد مطالعات شدند و مدت پیگیری بین 2 هفته تا 4 ماه بود.
نتایج کلیدی
این مطالعه مروری نشان میدهد که هیچ شواهدی برای استفاده از دارو به جهت بهبود علائم یا کیفیت زندگی این کودکان وجود ندارد. در نتیجه، اگر دارویی تجویز شود، باید در یک کارآزمایی بالینی که به خوبی انجام میشود، بررسی شود. اگر قرار است دارویی برای کودک مبتلا به RAP تجویز شود، باید در نظر داشت که RAP در طی زمان تغییر میکند، و بنابراین، هر بهبود یا بدترشدن بیمار ممکن است به دلیل سیر طبیعی طبیعی بیماری باشد تا یک پاسخ دارویی.
کیفیت شواهد
بسیاری از مطالعات در طراحی و نحوه گزارشدهی ضعفهایی داشتند، بنابراین، کیفیت کلی شواهد برای داروها در RAP پایین است. مطالعات دارای روشهای بهتر کودکان کمتری داشتند و دیگر پژوهشگران روش آنها را تکرار نکردهبودند.