پیشینه
گلوکوم (آب سیاه) یکی از علل عمده کوری غیر قابل برگشت در کل دنیا است. فشار داخل چشم (IOP) تنها عامل خطر قابل اصلاح در حال حاضر شناخته شده است که میتواند توسط داروها، عمل جراحی انسزیونال (incisional) یا ترابکولوپلاستی لیزری (laser trabeculoplasty؛ LTP) کاهش یابد. LTP، فشار داخل چشم را 25% تا 30% از سطح پایه کاهش میدهد، اما افزایش زودهنگام فشار داخل چشم حاد پس از LTP یک عارضه جانبی شایع است.
بسیاری از این افزایشهای IOP گذرا هستند، اما افزایش موقت IOP ممکن است منجر به آسیب عصب بینایی بیشتر، بدتر شدن گلوکوم نیازمند درمان اضافی، و از دست دادن دائمی بینایی شود. پیشگیریکنندههای ضدفشار خون با داروهایی مانند استازولامید (acetazolamide)، اپراکلونیدین (apraclonidine)، بریمونیدین (brimonidine)، دیپیوفرین (dipivefrin)، پیلوکارپین (pilocarpine)، و تیمولول (timolol) برای خنثی کردن و درمان افزایش جهشی فشار داخل چشم پس از عمل و درد و ناراحتی مرتبط با آن توصیه شده است.
در مقابل، محققان دیگر مشاهده کردند که افزایش زودهنگام IOP پس از عمل جراحی، صرفنظر از اینکه افراد داروهای آنتیگلوکوم را بعد از عمل دریافت میکنند یا نه، اتفاق میافتد. هنوز مشخص نیست که آیا تجویز داروهای آنتیگلوکوم بعد از عمل جراحی در جلوگیری یا کاهش بروز افزایش IOP پس از عمل جراحی مفید است یا نه.
اهداف
ارزیابی اثربخشی داروهای تجویزشده قبل از عمل جراحی برای جلوگیری موقت از افزایش فشار داخل چشم (IOP) پس از ترابکولوپلاستی لیزری (LTP) در افراد مبتلا به گلوکوم با زاویه باز (open-angle glaucoma؛ OAG).
روش های جستجو
ما
CENTRAL (شامل ثبت کارآزماییهای چشم و بینایی کاکرین) (2016، شماره 11)؛
MEDLINE Ovid (1946 تا 18 نوامبر 2016)؛
Embase.com (1947 تا 18 نوامبر 2016)؛
PubMed (1948 تا 18 نوامبر 2016)؛
LILACS (
Latin American and Caribbean Health Sciences Literature Database) (1982 تا 18 نوامبر 2016)؛ فراثبت کارآزماییهای کاکرین (
mRCT) (
www.controlled-trials.com)؛ جستوجوی اخیر 17 سپتامبر 2013؛
ClinicalTrials.gov (
www.clinicaltrials.gov)؛ جستوجوی 18 نوامبر 2016 و
and the WHO International Clinical Trials Registry Platform (
ICTRP) (
www.who.int/ictrp/search/en)؛ جستوجوی 18 نوامبر 2016 را جستوجو کردیم. ما هیچ محدودیت تاریخی یا زبانی اعمال نکردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای کنترلشده تصادفیشدهای (RCTs) را که در آنها شرکتکنندگان مبتلا به OAG، درمان LTP دریافت کردند انتخاب کردیم. ما کارآزماییهایی را انتخاب کردیم که هر نوع داروی آنتیگلوکوم را با عدم استفاده از دارو مقایسه کردند، یک نوع داروی آنتیگلوکوم را با نوع دیگری از داروی آنتیگلوکوم یا زمانهای مختلف مصرف دارو مقایسه کردند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور جداگانه سوابق بازیابیشده را با جستوجو در بانکهای اطلاعاتی غربالگری، خطر تورش (Bias) را ارزیابی و دادهها را خلاصه کردند. ما اطمینان شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجه بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه ها) درجهبندی کردیم.
نتایج اصلی
ما 22 کارآزمایی را انتخاب کردیم که در آنها 2112 شرکتکننده مورد تحلیل قرار گرفتند و هیچ کارآزمایی در حال انجام را شناسایی نکردیم. ما چندین مقایسه پیامد انجام دادیم: یک مقایسه درباره هرگونه داروی آنتیگلوکوم در مقابل عدم استفاده از دارو یا دارونما، سه مقایسه درباره یک داروی آنتیگلوکوم در مقابل یک داروی آنتیگلوکوم متفاوت و یک مقایسه درباره داروی آنتیگلوکوم تجویز شده قبل از LTP با همان داروی آنتیگلوکوم تجویز شده پس از انجام LTP. فقط یکی از کارآزماییهای انتخاب شده از ترابکولوپلاستی لیزری انتخابی (SLT) استفاده کرد؛ کارآزماییهای باقیمانده از ترابکولوپلاستی لیزری آرگون (ALT) استفاده کردند. با توجه به مطالعاتی که توسط صنعت حمایت مالی شدند، خطر تورش (Bias) مسائل در درجه اول، تورش تشخیص، تورش گزارش، و سایر تورشهای بالقوه بود. دو مطالعه بالقوه مرتبط با توجه به نیاز به ترجمه در انتظار طبقهبندی قرار دارند.
در مقایسه هر گونه دارو در مقابل عدم استفاده از دارو/دارونما، شواهدی با اطمینان متوسط وجود داشت که نشان داد گروه دارو در معرض خطر پایین ابتلا به افزایش 10 میلیمتر جیوه یا بیشتر IOP در عرض 2 ساعت در مقایسه با گروه عدم استفاده از دارو/دارونما قرار داشت (نسبت خطر (RR): 0.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.01 تا 0.20). این روند محبوبیت دارو بین دو تا 24 ساعت ادامه یافت، اما شواهد مربوط به افزایش 5 میلیمتر جیوه یا بیشتر (RR: 0.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.09 تا 0.31) و 10 میلیمتر جیوه یا بیشترIOP دارای اطمینان پایین و بسیار پایین بود (RR: 0.22؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.11 تا 0.42).
در کاهش IOP با معیارهای قبل از LTP هم در 2 ساعت و هم بین 2 تا 24 ساعت، با اطمینان متوسط، دارو بیش از دارونما/عدم استفاده از دارو محبوبیت داشت. در 2 ساعت، اختلاف میانگین (MD) در IOP بین گروه دارو و گروه دارونما/ عدم استفاده از دارو 43/7- میلیمتر جیوه بود (95% فاصله اطمینان (CI): 10.60- تا 4.27-). بین 2 تا 24 ساعت، گروه دارو در IOP دارای کاهش میانگین 32/5 میلیمتر جیوه بیشتر از میانگین تغییر در گروه دارونما/ عدم استفاده از دارو بود (95% فاصله اطمینان (CI): 7.37- تا 3.28-). در این سه مطالعه، زمانی که بریمونیدین بعد از عمل جراحی تجویز شد، در مقایسه با دارونما، بلانچینگ ملتحمه یکی از عوارض جانبی چشمی بسیار شایع بود.
در مقایسه ما از بریمونیدین در مقابل اپراکلونیدین، هیچ کدام منجر به کاهش خطر ابتلا به افزایش 5 میلیمتر جیوه یا بیشتر درIOP در دو ساعت پس از عمل جراحی نشدند؛ با این حال، ما در مورد این برآورد بسیار نامطمئن بودیم. ممکن است کاهش میانگین بیشتری درIOP در عرض دو ساعت بعد از LTP وجود داشته باشد. ما قادر به انجام هرگونه فراتحلیل برای سایر پیامدهای مرور برای این مقایسه نبودیم.
در مقایسه ما درباره اپروکلونیدین در مقابل پیلوکارپین، ما دادههای کافی برای انجام فراتحلیل به منظور برآورد اثرات هر یک از پیامدهای اولیه نداشتیم. شواهدی با اطمینان متوسط وجود داشت که نشان داد بر اساس تغییر میانگین در معیارهایIOP قبل از LTP تا دو ساعت بعد از عمل جراحی، هیچ دارویی محبوبیت نداشت.
در مقایسه داروی تجویز شده قبل از LTP در مقابل همان دارو که پس از LTP تجویز شده، درمورد افزایشIOP در عرض دو ساعت، ما دادههای کافی برای فراتحلیلها نداشتیم. برای خطر افزایش 5 میلیمتر جیوه یا بیشتر و 10 میلیمتر جیوه یا بیشتر در زمان بین دو تا 24 ساعت در IOP، هیچ امتیازی برای استفاده از دارو قبل یا بعد از LTP در مورد نسبت شرکتکنندگان دارای افزایش IOP وجود نداشت (5 میلیمتر جیوه یا بیشتر : RR: 0.82؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.25 تا 2.63؛ 10 میلیمتر جیوه یا بیشتر: (RR: 1.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.19 تا 12.43). برای افزایش 10 میلیمتر جیوه یا بیشتر در IOP، ما شواهدی با اطمینان بسیار پایین درباره این برآورد داشتیم که به احتمال زیاد با دادههای بهدست آمده از مطالعات جدید تغییر خواهد کرد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
داروهای بعد از عمل جراحی در طول دو ساعت اول و تا 24 ساعت پس از LTP نسبت به عدم استفاده از دارو یا دارونما برای جلوگیری از افزایش جهشی فشار داخل چشم بهتر هستند، اما برخی از داروها ممکن است منجر به سفید شدن موقت بخش ملتحمه یا اثر زیبایی کوتاهمدت شوند. بهطور کلی، درمان بعد از عمل جراحی به خوبی تحمل شد و ایمن بود. آگونیستهای آلفا-2، در کمک به جلوگیری از افزایش جهشی فشار داخل چشم (IOP spikes) پس از LTP مفید هستند، اما مشخص نیست که آیا یک دارو در این دسته از داروها بهتر از دیگری است یا نه. هیچ تفاوت قابلتوجهی بین اپراکلونیدین و پیلوکارپین در پیامدهایی که ما قادر به ارزیابی آن بودیم، وجود نداشت. تحقیقات آینده باید شرکتکنندگانی را انتخاب کنند که از این داروهای آنتیگلوکوم برای درمان روزانه گلوکوم قبل از LTP استفاده کرده باشند.
خلاصه به زبان ساده
داروهای تجویز شده قبل، حین یا بعد از عمل جراحی برای جلوگیری از افزایش جهشی فشار داخل چشم حاصل از فشار چشم در فاصله کوتاهی بعد از عمل جراحی لیزری گلوکوم
هدف از این مرور چیست؟
هدف از این مرور کاکرین دانستن این نکته است که آیا تجویز داروها قبل، حین و پس از ترابکولوپلاستی لیزری (LTP)، یک روش جراحی برای کاهش فشار چشم، میتواند از افزایش فشار چشم در مدت کوتاهی پس از عمل جراحی جلوگیری کند یا نه.
پیامهای کلیدی
افرادی که برای کاهش فشار چشم بهعنوان بخشی از عمل جراحی LTP خود، دارو دریافت کردند، نسبت به افرادی که دارو دریافت نکردند، در معرض خطر پایینتری از افزایش فشار چشم بعد از عمل جراحی قرار داشتند. ما نسبتا مطمئن هستیم که دارو، افزایش جهشی فشار داخل چشم را کاهش میدهد. عوارض جانبی جدی وجود نداشت، اما در چشمی که قطره چشمی دریافت کرد، میتواند باعث سفید شدن ملتحمه /کوررنگی (سفید شدن یا نورانی شدن چشم)، که یک تفاوت قابلتوجهی در زیبایی است، شود.
در این مرور چه چیزی مورد مطالعه قرار گرفت؟
گلوکوم یکی از علل اصلی کوری غیرقابل بازگشت در سراسر جهان است، اما درمان معمولا میتواند از آن جلوگیری کند یا سرعت از دست دادن بینایی را کاهش دهد. فشار چشم، شناختهشده به نام فشار داخل چشم (IOP)، تنها عامل خطرساز گلوکوم است که میتواند درمان یا کنترل شود. در طول یک نوع عمل جراحی گلوکوم به نام LTP، پزشک از لیزر برای ایجاد برشهای کوچکی که مایع قسمت جلوی چشم را تخلیه کند، استفاده میکند. این کار میتواند فشار داخل چشم را کاهش دهد. افزایش جهشی فشار داخل چشم پس از LTP شایع هستند، اما در افزایش جهشی فشار داخل چشم (IOP spike) معمولا بعد از عمل جراحی بدون درمان متوقف میشود. با این حال، حتی دورههای کوتاه افزایش IOP میتواند منجر به آسیب بیشتر و کوری دائمی شود. تحقیقات نشان داده که داروهای ارائهشده قبل، حین یا بعد از عمل جراحی ممکن است از افزایش IOP پس از LTP جلوگیری کند.
نتایج اصلی این مرور چیست؟
ما 22 مطالعه را با 2112 فرد انتخاب کردیم که اثرات دارو را در مقابل عدم استفاده از دارو قبل، حین یا بعد از LTP و یک نوع دارو را در مقابل نوع دیگری از دارو قبل یا بعد از LTP مقایسه کردند.
در مطالعاتی که دارو را در مقابل عدم استفاده از دارو مقایسه کردند، افرادی که دارو دریافت کردند، نسبت به افرادی که دارو دریافت نکردند، کمتر احتمال داشت دچار افزایش IOP شوند. این احتمال هم در دو ساعت و تا 24 ساعت پس از عمل وجود داشت. همچنین گروهی که دارو دریافت کردند نسبت به افرادی که دارو را دریافت نکرده بودند، کاهش بیشتری درIOP پس از عمل جراحی داشتند. ما قادر به تعیین اینکه آیا تجویز دارو قبل یا بعد از LTP بهتر بود، نبودیم. داروها ممکن است منجر به سفید شدن موقت قسمت ملتحمه شود.
بر اساس این مرور، افرادی که قبل یا بعد از LTP دارو دریافت کردند، با خطر پایین ابتلا به افزایشIOP پس از عمل جراحی مواجه بودند. مشخص نیست که کدام دارو نتایج بهتری بهدست میدهد. درمان برای بیماران ایمن بود.
این مرور چقدر بهروز است؟
محققان کاکرین مطالعاتی را که تا 18 نوامبر 2016 منتشر شده بود جستوجو کردند.