تشنج‌های ناشی از تب (Febrile seizures) که در کودک بالای 1 ماه در طول یک اپیزود تب اتفاق می‌افتد، 2 تا 4% از کودکان را در کشورهای بریتانیای کبیر و ایالات متحده آمریکا مبتلا ساخته و در 30% از آنها مجدداً رخ می‌دهد. تجویز داروهای سریع‌الاثر ضدصرع (antiepileptics) و ضدتب (antipyretics) در طول اپیزودهای متوالی تب برای پیشگیری از بروز عوارض جانبی ناشی از داروهای ضدصرع ادامه‌دار مورد استفاده قرار گرفته است.

ارزیابی اولیه اثربخشی و ایمنی داروهای ضدصرع و ضدتب که به صورت پروفیلاکتیک (prophylactically) در درمان کودکان مبتلا به تشنج‌های ناشی از تب استفاده می‌شود؛ و همچنین ارزیابی هر نوع مداخله دارویی دیگر، زمانی که یک منطق بیولوژیکی موثق مبنی بر استفاده از آن وجود داشته است.

ما در پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین 2016، شماره 7)؛ MEDLINE (1966 تا جولای 2016)؛ Embase (1966 تا جولای 2016)؛ بانک داده‌‌ای چکیده مرورهای مربوط به اثربخشی (Database of Abstracts of Reviews of Effectiveness (DARE)) (جولای 2016) به جست‌وجو پرداختیم. ما هیچ نوع محدودیت زبانی اعمال نکردیم. ما همچنین برای شناسایی مطالعات در حال اجرا یا منتشر نشده با پژوهشگران مرتبط با زمینه مطالعه تماس گرفتیم.

کارآزمایی‌‌هایی که از تخصیص تصادفی‌شده یا شبه‌تصادفی شده شرکت‌‌کنندگان برای مقایسه استفاده از داروی ضدصرع، داروی ضدتب یا سایر عوامل قابل قبول (plausible agents) با یکدیگر، پلاسبو یا عدم درمان استفاده کرده بودند.

دو نویسنده مرور (RN و MO) به صورت مستقل با استفاده از معیارهای از پیش‌تعریف شده به انتخاب کارآزمایی‌‌ها برای ورود به مرور و استخراج داده‌‌های مرتبط از پیش تعریف‌شده، ثبت روش‌‌های استفاده شده برای تصادفی‌‌سازی، کورسازی و حذف (exclusionsexclusion) پرداختند.

ما 40 مقاله‌‌ای را که به توصیف 30 کارآزمایی تصادفی شده با 4256 شرکت‌‌کننده تصادفی شده پرداخته بودند، وارد مرور کردیم. ما 13 مداخله را از پروفیلاکسی مداوم (continuous) یا متناوب (intermittent) و درمان‌‌های کنترلی آن‌‌ها تحلیل کردیم. کیفیت روش‌‌شناختی در اکثر مطالعات متوسط تا ضعیف بود. ما هیچ مزیت معنی‌‌داری به نفع فنوباربیتون (phenobarbitone)، فنی‌‌توئین (phenytoin)، والپروات (valproate)، پیریدوکسین (pyridoxine)، ایبوپروفن (ibuprofen) یا سولفات روی (zinc sulfate) در مقابل پلاسبو یا عدم درمان به دست نیاوردیم؛ همین طور برای دیکلوفناک (diclofenac) در مقابل پلاسبو بعد از ایبوپروفن، استامینوفن یا پلاسبو؛ همین طور برای فنوباربیتون مداوم در مقابل دیازپام (diazepam)، دیازپام رکتال متناوب در مقابل والپروات متناوب یا دیازپام خوراکی در مقابل کلوبازام (clobazam).
در رابطه با عود تشنج‌‌های ناشی از تب، کاهش معنی‌‌داری در اثر استفاده از دیازپام متناوب در مقابل پلاسبو یا عدم درمان با نسبت خطر (RR) 64/0 (فاصله اطمینان (CI) 95%: 48/0 تا 85/0) بعد از 6 ماه، نسبت خطر 69/0 (فاصله اطمینان 95%: 56/0 تا 84/0) بعد از 12 ماه، نسبت خطر 37/0 (فاصله اطمینان 95%: 23/0 تا 60/0) بعد از 18 ماه، نسبت خطر 73/0 ( فاصله اطمینان 95%: 56/0 تا 95/0) بعد از 24 ماه، نسبت خطر 58/0 (فاصله اطمینان 95%: 40/0 تا 85/0) بعد از 36 ماه و نسبت خطر 36/0 (فاصله اطمینان 95%: 15/0 تا 89/0) بعد از 48 ماه وجود داشت، اما هیچ مزیتی بعد از 60 تا 72 ماه وجود نداشت. فنوباربیتون در مقابل پلاسبو یا عدم درمان تشنج‌‌ها را بعد از 6، 12 و 24 ماه کاهش داده بود اما بعد از 18 یا 72 ماه پیگیری کاهش نداده بود (نسبت خطر: 59/0 (فاصله اطمینان 95%: 42/0 تا 83/0) بعد از 6 ماه؛ نسبت خطر: 54/0 (فاصله اطمینان 95%: 42/0 تا 70/0) بعد از 12ماه؛ و نسبت خطر: 69/0 (فاصله اطمینان 95%: 53/0 تا 89/0) بعد از 24 ماه). استفاده از کلوبازام متناوب در مقایسه با پلاسبو بعد از 6 ماه منجر به نسبت خطری معادل 36/0 (فاصله اطمینان 95%: 20/0 تا 64/0) شد و اثری بر خلاف نرخ عود بسیار بالای (3/83 %) مشاهده شده در گروه‌‌های کنترل به دست داد که این نتیجه، نتیجه‌‌ای است که نیاز به تکرار دارد.
ثبت عوارض جانبی متنوع بود. نمرات درک پایین‌‌تر (Lower comprehension scores) در کودکان تحت درمان با فنوباربیتون در 2 مطالعه یافت شدند. به طور کلی، بروز عوارض جانبی حداکثر تا 30% از کودکان تحت درمان در گروه فنوباربیتون و حداکثر تا 36% از کودکان تحت درمان در گروه بنزودیازپین (benzodiazepine) گزارش شده بودند. ما شواهدی مبنی بر وجود تورش انتشار در فراتحلیل مقایسه‌‌های به‌عمل آمده برای فنوباربیتون در مقابل پلاسبو (8 مطالعه) بعد از 12 ماه به دست آوردیم اما شواهدی در این خصوص بعد از 6 ماه (6 مطالعه) به دست نیاوردیم؛ همین طور در مورد والپروات در مقابل پلاسبو (4 مطالعه) بعد از 12 ماه؛ در مورد سایر مقایسه‌‌ها هم شواهدی مبنی بر وجود تورش انتشار در تعداد بسیار اندکی از مطالعات وجود داشت.
بیشتر کارآزمایی‌‌های مرور شده درباره داروی ضدصرع به لحاظ کیفیت روش‌‌شناختی در سطح پایین یا بسیار پایین درجه‌‌بندی شدند. روش‌‌های تصادفی‌‌سازی و پنهان‌‌سازی تخصیص اغلب با استانداردهای اخیر مطابقت ندارند؛ و درمان در مقابل عدم درمان نسبت به درمان در مقابل پلاسبو معمولا بیشتر دیده می‌‌شود که این منجر به بروز ریسک‌‌های تورش آشکار می‌‌شود. کارآزمایی‌‌های انجام شده درباره داروهای ضدتب و زینک دارای کیفیت بالاتری بودند.

ما دریافتیم که نرخ‌‌های عود تشنج‌‌های ناشی از تب در کودکان تحت درمان با دیازپام متناوب و فنوباربیتون مداوم توام با بروز عوارض جانبی حداکثر تا 30% کاهش یافته بود. مزیت آشکار به دست آمده در نتیجه درمان با کلوبازام در 1 کارآزمایی برای قضاوت مبنی بر قابل اعتماد بودن، نیاز به تکرار دارد. با توجه به خوش‌‌خیم بودن ماهیت عود تشنج‌‌های ناشی از تب و شیوع بالای عوارض جانبی ناشی از این داروها، بهتر است والدین و خانواده‌‌ها با جزئیات تماس کافی با خدمات پزشکی و اطلاعات مربوط به عود تشنج‌‌ها، مدیریت کمک اولیه و از همه مهم‌‌تر، خوش‌‌خیم بودن این پدیده مورد حمایت قرار گیرند.