پیشینه
بیماری پریودنتال (Periodontal disease) با شرایطی مانند بیماریهای قلبی عروقی، سکته، دیابت و پیامدهای نامطلوب بارداری همراه است، که احتمالا از طریق مسیرهای التهابی سیستمیک ایجاد میشود. این بیماری در زنان در سنین باروری رایج است و بیماریهای لثه در دوران بارداری بدتر میشود. برخی شواهد بهدست آمده از مطالعات مشاهدهای نشان میدهند که مداخلات پریودنتال ممکن است پیامدهای نامطلوب را دوران بارداری کاهش دهند. برای بررسی تأثیر درمان پریودنتال بر سلامت پریناتال و مادر، انجام یک مطالعه مروری جامع کاکرین از کارآزماییهای تصادفیسازی مورد نیاز است.
اهداف
ارزیابی اثرات درمان بیماری پریودنتال در زنان باردار به منظور جلوگیری یا کاهش موربیدیتی و مرگومیر مادران و پریناتال.
روش های جستجو
متخصص اطلاعات سلامت دهان در کاکرین پایگاههای اطلاعاتی زیر را جستوجو کرد: ثبت کارآزماییهای سلامت دهان در کاکرین (تا 6 اکتبر 2016)، ثبت کارآزماییهای بارداری و زایمان در کاکرین Cochrane Pregnancy and Childbirth's Trials Register، (تا 7 اکتبر 2016)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 9، 2016) در کتابخانه کاکرین (the Cochrane Library)، MEDLINE Ovid (از 1946 تا 6 اکتبر 2016)، Embase Ovid (از 1980 تا 6 اکتبر 2016)، و LILACS BIREME Virtual Health Library (پایگاههای اطلاعاتی علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب Latin American and Caribbean Health Science Information database، از 1982 تا 6 اکتبر 2016). ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization International Clinical Trials Registry Platform) برای کارآزماییهای در حال انجام در 6 اکتبر 2016 جستوجو شدند. ما هنگام جستوجوی پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی هیچگونه محدودیتی از نظر زبان و تاریخ انتشار اعمال نکردیم.
معیارهای انتخاب
ما تمام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) را انتخاب کردیم که اثرات درمان پریودنتال را در پیشگیری یا کاهش موربیدیتی و مرگوومیر مادر و پریناتال بررسی کردند. ما مطالعاتی را که در آنها پیامدهای زایمان گزارش نشده بودند، حذف کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور جداگانه عناوین و خلاصه مقالات را غربالگری و دادهها را با استفاده از فرم آماده استخراج داده از پیش آماده شده، استخراج کردند. دادههای گمشده با تماس با نویسندگان بهدست آمد و خطر سوگیری (Bias) با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» کاکرین مورد ارزیابی قرار گرفت. در صورت لزوم، نتایج کارآزماییهای قابل مقایسه، ترکیب شده و بهعنوان خطر نسبی (RR) یا میانگین تفاوت (MD) با 95% فاصله اطمینان (CI) بیان شدند. برای ترکیب نتایج، به استثنای مواردی که تعداد مطالعات کافی نبود، از مدل اثرات تصادفی استفاده شد. ما کیفیت شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها)
ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
15 RCT (7161 شرکتکننده) معیارهای ورود به مطالعه ما را داشتند. تمام مطالعات انتخاب شده به دلیل فقدان کورسازی و عدم تعادل در ویژگیهای ابتدایی شرکتکنندگان در معرض خطر بالای سوگیری بودند. این مطالعات زنان باردار را از مراکز مراقبتهای پریناتال که مبتلا به پریودنتیت (periodontitis) (14 مطالعه) یا التهاب لثه (gingivitis) (1 مطالعه) بودند، بهکار گرفتند. دو مقایسه اصلی عبارت بودند از: درمان پریودنتال در مقابل عدم درمان در طول دوران بارداری و درمان پریودنتال در مقابل درمان پریودنتال جایگزین. مقایسه سربهسر بین درمانهای پریودنتال، یک درمان شدیدتر را در مقابل یک درمان کمتر شدید ارزیابی کرد.
11 مطالعه، درمان پریودنتال را با عدم درمان در دوران بارداری مقایسه کردند. متاآنالیز (meta-analysis) هیچ تفاوت واضحی را در تولد زودرس کمتر از 37 هفته (RR: 0.87؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.70 تا 1.10؛ 5671 شرکتکننده؛ 11 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین) بین درمان پریودنتال و عدم درمان نشان نمیدهد. شواهد با کیفیت پائین وجود دارد که نشان میدهد درمان پریودنتال ممکن است وزن هنگام تولد را به کمتر از 2500 گرم کاهش دهد (9.70% با درمان پریودنتال در مقابل 12.60% بدون درمان (RR: 0.67؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 تا 0.95؛ 3470 شرکتکننده؛ 7 مطالعه).
مشخص نیست که آیا درمان پریودنتال منجر به تفاوت در تولد زود هنگام کمتر از 35 هفته (RR: 1.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81 تا 1.76؛ 2557 شرکتکننده؛ 2 مطالعه) و کمتر از 32 هفته (RR: 1.35؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 2.32؛ 2755 شرکتکننده؛ 3 مطالعه)، وزن پائین هنگام تولد کمتر از 1500 گرم (RR: 0.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.38 تا 1.70؛ 2550 شرکتکننده؛ 2 مطالعه)، مرگومیر پریناتال (شامل مرگ جنین و نوزاد تا 28 روز نخست پس از تولد) (RR: 0.85؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.51 تا 1.43؛ 5320 شرکتکننده؛ 7 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، و پرهاکلامپسی (pre-eclampsia) (RR: 1.10؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.74 تا 1.62؛ 2946 شرکتکننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) میشود یا خیر. هنگام مقایسه درمان پریودنتال با عدم درمان، هیچ شواهدی از تفاوت اندک در سن بارداری وجود ندارد (RR: 0.97؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81 تا 1.16؛ 3610 شرکتکننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین).
چهار مطالعه درمان پریودنتال را با درمان پریودنتال جایگزین مقایسه کردند. با توجه به ناهمگونی بالینی، ترکیب دادهها امکانپذیر نبود. پیامدهای گزارش شده عبارت بودند از زایمان زودرس کمتر از 37 هفته، زایمان زودرس کمتر از 35 هفته، وزن هنگام تولد کمتر از 2500 گرم، وزن هنگام تولد کمتر از 1500 گرم و مورتالیتی پریناتال (شواهد با کیفیت بسیار پائین). در مقایسه روشهای مختلف درمان پریودنتال، مشخص نیست که آیا بین تولد زودرس کمتر از 37 هفته، تولد زودرس کمتر از 35 هفته، وزن تولد کمتر از 2500 گرم، وزن تولد کمتر از 1500 گرم و مورتالیتی پریناتال تفاوتی وجود دارد یا خیر، زیرا کیفیت شواهد بسیار پائین است.
مرگومیر مادران و عوارض جانبی مداخله در هیچ یک از مطالعاتی که هر یک از پیامدها را گزارش کردند، اتفاق نیفتاد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
مشخص نیست که آیا درمان پریودنتال در طول دوران بارداری بر زایمان زودرس (شواهد با کیفیت پائین) اثر میگذارد یا خیر. شواهد با کیفیت پائین وجود دارد که نشان میدهد درمان پریودنتال ممکن است وزن پائین هنگام تولد (2500 گرم) را کاهش دهد، اما اعتماد ما در برآورد این اثر محدود است. شواهد کافی برای تعیین اینکه کدام درمان پریودنتال در پیشگیری از پیامدهای نامطلوب زایمان بهتر است، وجود ندارد. هدف تحقیقات آینده باید گزارش پیامدهای پریودنتال در کنار/همراه با پیامدهای زایمان باشد.
خلاصه به زبان ساده
درمان بیماری لثه برای پیشگیری از پیامدهای نامطلوب زایمان در زنان باردار
هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف از این مطالعه مروری کاکرین فهمیدن این نکته بود که آیا درمان بیماری لثه میتواند از پیامدهای نامطلوب زایمان در زنان باردار جلوگیری کند یا خیر. محققان کاکرین تمام مطالعات مربوط به پاسخ این سوال را گردآوری و تجزیهوتحلیل کردند و 15 مطالعه مرتبط یافتند.
پیامهای کلیدی
شواهدی وجود ندارد که نشان دهد درمان بیماری لثه، تعداد نوزادانی را که قبل از هفته 37 بارداری متولد میشوند، کاهش میدهد، اما ممکن است تعداد نوزادانی را که با وزن کمتر از 2500 گرم متولد میشوند، کاهش دهد. هنگام مقایسه روشهای مختلف درمان بیماری لثه، مشخص نیست که آیا بین پیامدهای نامطلوب زایمان تفاوتی وجود دارد یا خیر.
چه چیزی در این مطالعه مروری بررسی شد؟
روند سلامت لثه در دوران بارداری بدتر میشود. تحقیقاتی درباره ارتباط بیماری لثه با پیامدهای نامطلوب زایمان انجام گرفته است. این مطالعه مروری، مطالعاتی را ارزیابی کرد که در آنها زنان باردار مبتلا به بیماری لثه با استفاده از ترکیبی از روشهای مختلف مکانیکی با یا بدون آنتیبیوتیک درمان شدند.
نتایج اصلی این مطالعه مروری چه هستند؟
نویسندگان مطالعه مروری 15 مطالعه مرتبط یافتند. پنج مطالعه از شمال آمریکا، چهار مطالعه از آمریکای جنوبی، سه مطالعه از اروپا، دو مطالعه از آسیا و یک مطالعه از استرالیا بودند. 11 مطالعه، جرمگیری و تسطیح سطح ریشه (scaling and root planning) یا جرمگیری و جلا دادن (scale and polish) را با عدم درمان مقایسه کردند، در حالی که چهار مطالعه دیگر جرمگیری و تسطیح سطح ریشه را با درمانهای مکانیکی جایگزین مقایسه کردند.
هنگامی که زنان باردار مبتلا به بیماریهای لثه که درمان پریودنتال دریافت میکنند، با کسانی که درمان دریافت نمیکنند، مقایسه شدند، نتایج زیر به دست آمد:
- تفاوت بارزی در تعداد نوزادانی که قبل از 37 هفته به دنیا میآیند وجود ندارد (شواهد با کیفیت پائین)؛
- ممکن است تعداد کودکانی که با وزن کمتر از 2500 گرم به دنیا میآیند کمتر باشد (شواهد با کیفیت پائین).
مشخص نیست که آیا در پیشگیری از پیامدهای نامطلوب زایمان، یک نوع درمان پریودنتال بهتر از درمانهای پریودنتال جایگزین است یا خیر.
این مطالعه مروری در چه تاریخی بهروزرسانی شد؟
نویسندگان مطالعه مروری به دنبال مطالعاتی بودند که تا اکتبر 2016 منتشر شده بودند.