ارزیابی فعال بودن بیماریهای مخاطی با اندوسکوپی کاری است شایع و معمول که میتوان با آن تعیین واجد شرایط بودن و پاسخ به درمان را در کارآزماییهای بالینی در درمان بیماری کرون تشخیص داد. با این حال مشخصات عملکردی شاخصهای اندوسکوپی کنونی موجود در این موارد روشن نیست.
یک مطالعه مروری نظاممند برای ارزیابی وسعت و عملکرد اجرایی شاخص اندوسکوپیک شدت بیماری کرون (CDEIS ؛Crohn’s Disease Endoscopic Index of Severity) و مقیاس تشخیصی ساده برای بیماری کرون (SES-CD ؛Simple Endoscopic Scale for Crohn’s Disease) انجام شد.
جستوجوی الکترونیک در MEDLINE (از 1966 تا دسامبر 2015) و EMBASE (از 1980 تا دسامبر 2015) و پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ (شماره 12؛ 2015) و پایگاه جستوجوی دستی دادهها در لیست مراجع و مجموعه مقالات کنفرانسها (Digestive Disease Week؛ United European Gastroenterology Week؛ European Crohn’s and Colitis Organization) انجام شد.
هر مطالعهای با هر طراحی (از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده گرفته تا کوهورت، سری موارد) که به ارزیابی بیماری، CDEIS یا SES-CD پرداخته بودند به این مطالعه مروری وارد شدند. شرکت کنندگان واجد شرایط مبتلا به کرون، با یکی یا هردو مورد ارزیابی شده بودند. آنها بزرگسالان (بالای 16 سال) بودند که تشخیص بیماری کرون آنها با ارزیابی بالینی، رادیولوژی و معیارهای آندوسکوپی مسجل شده بود.
دو نویسنده (RK و JKM) بهطور جداگانه عناوین را مطالعه مروری و دادهها را خلاصه و از مطالعات استخراج کردند. متن کامل اسنادی که به طور بالقوه مرتبط بودند، مورد بررسی قرار گرفتند و با محققان مطالعات برای روشن شدن هرگونه ابهام تماس گرفته شد.
هر اختلافنظری با بحث و گفتوگو حل شد وبا نظرخواهی از شخص سوم به نتیجه رسید. فرمهای استاندارد برای ارزیابی کارآزماییهای که قرار بود به مطالعه وارد شوند، برای استخراج دادهها به کار گرفته شد. دو نویسنده (RK و SAN) بهطور جداگانه دادهها را استخراج کردند. تعداد بیماران وارد شده، تعداد بیماران هر گروه درمانی، ویژگیهای بیماران از جمله سن و جنس، شاخص اندوسکوپیک و نتایجی مثل پایایی درونی، پایایی بیرونی، روایی، امکانسنجی، اعتبار سازه و روایی ملاکی برای هر آزمایش ثبت شد.
43 گزارش از 30 مطالعه معیارهای ورود به مطالعه مروری را پر کردند. برای SES-CD پایایی درونی در چهار مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعه تکامل برای SES-CD؛ (Daperno 2004)؛ ICC کل (0.9815؛ با 95% فاصله اطمینان (CI): 0.9705 تا 0.9884) و کاپا برای مناطق بالا است. با این حال زوج ارزیابها در اتاق مشابهی بودند که پتانسیل سوگیری (Bias) داشت.
برای CDEIS پایایی درونی در شش مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. Daperno 2014 گزارش کرد که ICC برای CDEIS 0.985 (با 95% فاصله اطمینان (CI): 0.939 تا 1.000) برای متوسط معیارها براساس نمرات ویدئویی و 0.835 (با 95% فاصله اطمینان (CI): 0.540 تا 0.995) برای معیار بر اساس تک نمره ویدئویی بود.
با توجه به اعتبار، همبستگی بین CDEIS و معیارهای بالینی که شامل پروتئین واکنشی C؛ (CRP)؛ r= 0.521؛ (Sipponen 2010b) و r = 0.553؛ (Sipponen 2008a) و r = 0.608؛ (Sipponen 2008c) بود. برای SES-CD مقادیر متناظر همبستگی با CRP در دامنه r = 0.46؛ (Jones 2008) تا r = 0.68؛ (Green 2011) بود.
دادههای پاسخ برای CDEIS در 9 مطالعه قابل دسترس بود.7 مطالعه کاهش معنیداری در نمره CDEIS پس از تجویز یک درمان با اثر شناخته شده، نشان دادند. دادههای کمی از پاسخ برای SES-CD در دسترس بود. Sipponen 2010a و Sipponen 2010b تغییرات معنیداری در نمره SES-CD پس از درمان با اثر شناخته شده، نشان دادند.
هیچ مطالعهای صریحا مشخص نکرده بود که امکانپذیری SES-CD و CDEIS را ارزیابی کرده باشد. SES-CD نیاز کمتری به محاسبات دارد و در نتیجه ممکن است برای استفاده، راحتتر از CDEIS باشد.
اگرچه این موارد در آزمایشات بالینی استفاده میشوند، CDEIS و SES-CD همچنان بهطور ناقص تایید شدهاند.
پژوهشهای آینده برای تعیین خواص عامل و تعریف شاخص مطلوب، مورد نیاز است.