در مورد مضرات مواد مخدر دارویی نگرانیهای رو به افزایشی وجود دارد، از جمله مصرف بیش از حد و وابستگی به همراه افزایش نیاز به درمان. به نظر میرسد، افرادی که به مخدرهای دارویی وابسته هستند از جهات مختلف، متفاوت از افرادی هستند که هروئین مصرف میکنند، اما هنوز بیشتر مطالعات درباره درمان با آگونیستهای مخدر در مورد بیماران هروئینی انجام شده است.
ارزیابی تاثیر درمان نگهدارنده با آگونیستهای مخدر برای درمان وابستگی به مخدرهای دارویی.
ما در این مطالعه مروری، ثبت تخصصی کارآزماییهای گروه مواد مخدر و الکل در کاکرین (Cochrane Drugs and Alcohol Group) و ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials؛ شماره 5؛ 2015)؛ PubMed (از ژانویه 1966 تا می 2015)، EMBASE (از ژانویه 1974 تا می 2015)، CINAHL؛ (EBSCOhost) (از 1982 تا می 2015) و ISI Web of Science (تا می 2014) و PsycINFO (از 1806تا می 2014) را جستوجو کردیم.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده را که درمانهای نگهدارنده آگونیستی مخدر را به این دوشکل مقایسه کرده بودند، ارزیابی کردیم:
1) آگونیستهای کاملا مخدر (مثل متادون، مورفین، اکسیکودون، لووآلفا استیل متادول (LAAM) یا کودئین) در مقایسه با آگونیستهای کاملا مخدر دیگر یا آگونیستهای نسبتا مخدر مثل بوپرنورفین (buprenorphine) به عنوان درمان نگهدارنده.
2) آگونیستهای کاملا یا نسبتا مخدر نگهدارنده در مقایسه با پلاسبو، فقط سمزدایی یا رواندرمانی (بدون آگونیست مخدر).
ما از روششناسی استاندارد مدنظر کاکرین تبعیت کردیم.
ما نهایتا 6 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده را مشخص کردیم که معیارهای ورود را به مطالعه مروری داشتند ( 607 شرکت کننده). 2 مورد از مطالعات وارد شده از نظر کیفیت شواهد متوسط بودند و چنین نتیجه گرفته بودند که تفاوتی بین متادون و بوپرنورفین از نظر خودگزارشدهی مصرف مخدرها (RR: 0.37؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.08 تا 1.63)، یا مثبت بودن تست ادرار آنها از نظر وجود دارو (RR: 0.81؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.56 تا 1.18) وجود ندارد. 3 مورد از مطالعات که کیفیت شواهد پائین داشتند تفاوتی در نگهداری بین درمان نگهدارنده بوپرنورفین و متادون پیدا نکردند (RR: 0.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 تا 1.22). 2 مطالعه دیگر با کیفیت متوسط شواهد، تفاوتی بین متادون و بوپرنورفین در عوارض جانبی پیدا نکردند (RR: 1.10؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.64 تا 1.91).
3 مطالعه با کیفیت متوسط شواهد پیدا کردیم که از نگهدارنده بوپرنورفین بیش از سمزدایی یا رواندرمانی در زمینه کمتر بودن تست مثبت ادرار (RR: 0.63؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.43 تا 0.93) و خودگزارشدهی مصرف مخدر در 30 روز گذشته (RR: 0.54؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.31 تا 0.93) طرفداری کرده بودند. تفاوتی از نظر عدم محرومیت از مصرف مواد مخدر وجود نداشت (با میانگین تفاوت استاندارد (SMD): 0.31 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 0.04). شواهدی با کیفیت متوسط از نگهدارنده بوپرنورفین بیشتر از سمزدایی یا رواندرمانی برای باقی ماندن بر درمان طرفداری کردهاند (RR: 0.33؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.23 تا 0.47). شواهدی با کیفیت متوسط نیز از نگهدارنده بوپرنورفین بیشتر از سمزدایی یا روان درمانی در زمینه عوارض جانبی، طرفداری کردهاند (RR: 0.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.06 تا 0.57).
نقطه ضعف اصلی در کیفیت دادهها، استفاده از مطالعه با طراحی برچسب باز بود.
شواهدی با کیفیت پائین تا متوسط از استفاده از درمان دارویی نگهدارنده آگونیست، برای درمان وابستگی به مخدرهای دارویی حمایت کرده بودند. به نظر میرسد که متادون یا بوپرنورفین به یک اندازه موثرند و درمان نگهدارنده با بوپرنورفین موثرتر از سمزدایی یا رواندرمانی هستند.
در کل براساس شواهدی با کیفیت پائین تا متوسط و حجم نمونه کم این امکان وجود دارد که مطالعات آینده این نتیجهگیری را تغییر دهد.