سندرم درد موضعی پیچیده (CRPS) یک حالت دردناک و محدودکننده است که اغلب در پاسخ به تروما یا جراحی خود را نشان میدهد. هنگامی که این حالت رخ میدهد، همراه با درد و ناتوانی بسیار زیادی است. تصور می شود این وضعیت به عنوان نتیجهای از یک واکنش ناسازگار پیشالتهابی و اختلال در کنترل مسیر سمپاتیک کنترل وازوموتور، همراه با ناسازگاری عصبی محیطی و مرکزی، به وجود میآید و باقی میماند. CRPS را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: نوع یک یا CRPS I که در آن یک ضایعه عصبی خاص مشخص نشده، و نوع دوم (CRPS II) که در آن یک ضایعه عصب شناسایی شده وجود دارد. راهنماهای بالینی توصیه کردهاند که انواع مختلفی از مداخلات فیزیوتراپی به عنوان بخشی از درمان افراد مبتلا به CRPS گنجانده شود، اگر چه تاثیرات آنها هنوز شناخته شده نیست.
تعیین اثربخشی مداخلات فیزیوتراپی برای درمان درد و ناتوانی مرتبط با CRPS تیپ یک و دو.
ما پایگاههای اطلاعاتی زیر را از آغاز تا 12 فوریه 2015 جستوجو کردیم: CENTRAL (کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library))؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ LILACS؛ PEDro؛ Web of Science؛ DARE و ارزیابی تکنولوژی سلامت، بدون اعمال هیچ محدودیت زبانی، برای کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛Randomised Controlled Trials) در زمینه مداخلات فیزیوتراپی برای درمان درد و ناتوانی در بیماران مبتلا به CRPS. ما همچنین منابع آنلاین دیگری را هم برای کارآزماییهای منتشرنشده و کارآزماییهای در حال انجام جستوجو کردیم.
ما RCTهایی را در این مطالعه مروری انتخاب کردیم که مداخلات فیزیوتراپی (شامل درمانهای دستی، ورزش درمانی، الکتروتراپی، آموزش زیر نظر فیزیوتراپیست و استراتژیهای بازتوانی حسی – حرکتی مستقیم به صورت کورتیکال) را چه به تنهایی و چه در ترکیب با یکدیگر، با پلاسبو، عدم درمان، مداخلات دیگر و مراقبتهای معمول، یا مداخلات مختلف فیزیوتراپی را در مقایسه با یکدیگر در بزرگسالان مبتلا به CRPS تیپ 1 و 2 مقایسه کرده بودند. پیامد اولیه مورد علاقه ما پیامدهای مربوط به شدت درد و میزان ناتوانایی فیزیکی متمرکز بر بیمار بود.
دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل مطالعات شناساییشده را از طریق جستوجوهای الکترونیکی برای ورود به مطالعه ارزیابی کرده و سپس تمام دادههای مرتبط را از RCTهای انتخابشده استخراج کردند. دو نویسنده مطالعه مروری به طور جداگانه ارزیابی خطر سوگیری (Bias) را انجام دادند و با استفاده از شیوه درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE؛ Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation)، کیفیت شواهد را برای اهداف اصلی رتبهبندی کردند.
ما 18 RCT (با 739 شرکتکننده) را در این مطالعه مروری گنجاندیم که تاثیرگذاری طیف وسیعی از مداخلات را برمبنای فیزیوتراپی آزمایش کرده بودند. به طور کلی، کمبود شواهد با کیفیت در رابطه با درمانهای فیزیوتراپی برای درد و ناتوانی افراد مبتلا به CRPS تیپ 1 وجود داشت. اکثر کارآزماییهای انتخابشده در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند (15 کارآزمایی) و بقیه هم در معرض خطر سوگیری نامشخص قرار داشتند (سه مطالعه). کیفیت شواهد با توجه به معیار GRADE، بسیار پائین یا پائین برای تمام مقایسهها بود.
شواهد با کیفیت بسیار پائینی یافتیم که نشان دادند تصویرسازی حرکتی (GMI؛ دو کارآزمایی؛ 49 شرکتکننده) در مقایسه با مراقبت معمول همراه فیزیوتراپی ممکن است برای بهبود درد (0 تا 100 VAS ) (میانگین تفاوت (MD): 21.00 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 31.17 - تا 10.83 - ) و ناتوانی عملکردی (سیستم نمرهدهی 11 امتیازی) (MD: 2.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.12 تا 3.48)، در پیگیری درازمدت (شش ماه) در افراد مبتلا به CRPS تیپ 1 موثر است. شواهد با کیفیت بسیار پائین نشان دادند که فیزیوتراپی مولتیمودال (یک کارآزمایی؛ 135 شرکتکننده) ممکن است در بهبود از کارافتادگی در پیگیری درازمدت (12 ماه) در مقایسه با فعالیت اجتماعی به میزان کمتری موثر باشد، و شواهد با کیفیت بسیار پائین نشان دادند که درمان آیینهای (2 کارآزمایی؛ 72 شرکتکننده) بهبود بالینی معناداری در میزان درد (0 تا VAS 10) (MD: 3.4؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.71 - تا 2.09 - ) و عملکرد (نمره صفر تا 5 در آزمایش قابلیت عملکرد در زیرشاخه عملکرد موتور ولف) (MD: 2.3 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.88 - تا 1.72 - ) در پیگیری درازمدت (6 ماه) در افراد مبتلا به CRPS تیپ 1 پس از رخ دادن سکته در مقایسه با پلاسبو داشت (آیینه پوشانده شده).
شواهد با کیفیت پائین تا بسیار پائین نشان دادند که تمرینات لمسی متفاوت، بلوک گانگلیون ستارهای از طریق اولتراسوند و درمان میدان پالس الکترومگنتیک در مقایسه با پلاسبو، و درناژ لنفاوی دستی در ترکیب با و در مقایسه با ضدالتهابها و درمان فیزیکی یا ورزش در درمان درد در کوتاهمدت در افراد مبتلا به CRPS تیپ یک موثر نیست. لیزردرمانی ممکن است تاثیر بالینی جزئی و کوتاهمدت، در بهبود درد در مقایسه با درمان فعلی فیزیوتراپی در افراد مبتلا به CRPS تیپ یک داشته باشد.
عوارض جانبی فقط به ندرت در کارآزماییهای انتخابشده گزارش شده بود. هیچ کارآزمایی شامل افراد مبتلا به CRPS تیپ دو معیارهای گنجانده شدن در این مطالعه مروری را نداشت.
بهترین دادههای در دسترس نشان میدهد که GMI و آینهدرمانی ممکن است باعث بهبود بالینی معنیداری در درد و عملکرد افراد مبتلا به CRPS تیپ یک شود، اگرچه کیفیت شواهد حمایت کننده بسیار پائین است. شواهد مربوط به اثربخشی فیزیوتراپی مولتیمودال، الکتروتراپی و درناژ لنفاوی دستی برای درمان افراد مبتلا به انواع CRPS تیپهای اول و دوم به طور کلی وجود نداشت یا نامشخص بود. RCTهای با کیفیت بالا و در مقیاس بزرگ برای آزمایش اثربخشی مداخلات مبتنی بر فیزیوتراپی برای درمان درد و ناتوانی افراد مبتلا به CRPS تیپ اول و دوم مورد نیاز است. این مفاهیم برای عملکرد بالینی و تحقیقات آینده در نظر گرفته شود.