بیماری کرون یکی از بیماریهای مزمن عود کننده دستگاه گوارش با عوارض متعدد ناشی از التهاب روده است. گلوتامین نقش کلیدی در حفظ یکپارچگی و انسجام موکوس روده بازی میکند و نشان داده شده که باعث کاهش التهاب و فعالیت بیماری در مدلهای تجربی بیماری کرون میشود.
بررسی اثربخشی و ایمنی مکملهای گلوتامین برای القای بهبودی در بیماری کرون
ما پایگاههای اطلاعاتی زیر را از آغاز تا نوامبر 2015 جستوجو کردیم: MEDLINE؛ EMBASE، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (Cochrane Central Register of Controlled Trials)، و گروه تخصصی IBD ثبتشده کاکرین. منابع مطالعات هم برای یافتن کارآزماییهای دیگر جستوجو شد. محدودیت زبانی هم وجود نداشت.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCTs؛ Randomised Controlled Trials) برای گنجاندن در نظر گرفته شدند که مکملهای گلوتامین تجویز شده با هر روشی را با یک دارونما، مقایسه کننده فعال یا عدم مداخله در افراد مبتلا به بیماری کرون مقایسه کرده بودند.
دو نویسنده بهطور مستقل، دادهها را استخراج و کیفیت روششناسی مطالعات انتخابشده را بررسی کردند. از معیار کاکرین برای سنجش سوگیری (Bias) در ارزیابی کیفیت روششناسی استفاده شد. اندازهگیری پیامد اولیه بهبود بالینی یا آندوسکوپیک بود. پیامد ثانویه شامل نفوذپذیری روده، پاسخ بالینی، کیفیت زندگی، میزان رشد در کودکان و عوارض جانبی بودند. خطر نسبی و 95% فاصله اطمینان برای پیامدهای دوتایی محاسبه شد. کیفیت کلی شواهد استفاده شده برای حمایت از پیامد اولیه با استفاده از معیارهای GRADE بررسی شد.
دو کارآزمایی بالینی تصادفیسازی و کنترلشده کوچک (مجموعا با 42 شرکتکننده) معیارهای انتخاب را داشته و در بررسی گنجانده شدند. یک مطالعه (با 18 شرکتکننده) درمان چهار هفتهای با رژیم غذایی پلیمری غنی شده با گلوتامین (دارای 42% آمینواسید) را با رژیم غذایی پلیمری استاندارد (دارای 4% آمینواسید) با گلوتامین پائین در بیماران کودک (زیر هجده سال) در بیماران با کرون فعال مقایسه کرده بود. مطالعه دیگر (با 24 شرکتکننده) تجویز صرفا وریدی مکملهای گلوتامین را با تغذیه صرفا وریدی بدون مکمل در بزرگسالان (بالای هجده سال) مبتلا به تشدید حاد بیماری التهابی روده مقایسه کرده بود. مطالعه کودکان دارای احتمال پائین سوگیری ارزیابی شد. مطالعه در بزرگسالان بیمار در مورد کورسازی کردن، دارای احتمال نامشخص سوگیری و برای بقیه موارد دارای احتمال پائین سوگیری بود. امکان تجمیع دادهها برای متاآنالیزها (mete-analysis) به خاطر تفاوتهای مشهود در جمعیت مورد مطالعه، ماهیت مداخلات و شیوه بررسی پیامدها امکانپذیر نبود. دادههای یک مطالعه تفاوت مشهودی در میزان بهبود کلینیکال پس از چهار هفته نشان نداد. 44 درصد (4/9) از بیماران که رژیم پلیمری غنی شده را با گلوتامین دریافت کرده بودند، در مقایسه با 56% (5/9) بیمارانی که رژیم استاندارد پلیمریک کمگلوتامین دریافت کرده بودند، با بهبود مواجه شده بودند (خطر نسبی (RR)؛ 0.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.31 تا 2.04). تجزیه و تحلیل GRADE نشان داد که کیفیت کلی شواهد این پیامد به دلیل عدم دقت جدی (9 مورد) پائین بود. در هر دو مطالعه گنجانده شده تفاوت آماری معناداری در تراوایی روده در بیمارانی که مکملهای گلوتامین دریافت کرده بودند و آنهایی که دریافت نکرده بودند، دیده نشد. هیچکدام از مطالعات در پاسخ بالینی، کیفیت زندگی یا رشد در کودکان گزارشی نداده بودند. دادههای عوارض جانبی به خوبی ثبت نشده بود. در مطالعه کودکان هیچ عارضه جدی جانبی گزارش نشد. مطالعه بزرگسالان سه مورد عفونت کاتتر مرکزی را با کشت خون مثبت در گروه گلوتامین، با صفر مورد در گروه کنترل گزارش کرده بود (RR: 7.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.40 تا 122.44).
در حال حاضر شواهد کافی برای نتیجهگیری قاطع در مورد اثربخشی و ایمنی گلوتامین برای القای بهبودی در بیماری کرون وجود ندارد. دادههای دو مطالعه کوچک پیشنهاد میکنند که مکملهای گلوتامین احتمالا در بیماری کرون فعال موثر نیستند، اما این نتایج باید به دلیل کم بودن تعداد بیماران با احتیاط تفسیر شوند. این مطالعه مروری، برای بررسی اثربخشی و ایمنی گلوتامین برای القای بهبودی در بیماری کرون، نیاز به کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده قدرتمند آشکارتری دارد.