بیمارانی که در بخش مراقبتهای ویژه بستری میشوند و آنهایی که نیازمند مراقبت بالینی طولانیمدت هستند، غالبا به دسترسی عروقی طولانیمدت نیاز دارند. وسایل دسترسی به ورید مرکزی (CVAD) به منظور تجویز داروهای داخل وریدی و نمونهگیری از خون استفاده میشوند. CVADها دارای یک پوشش بوده و با یک چسب یا نوار چسب محفوظ شدهاند تا از عفونی شدن آنها جلوگیری شود و بیتحرک بمانند. پانسمان به هنگام آلوده شدن با خون یا هنگام برداشتن آن از روی پوست تعویض میشود. برداشتن و جایگذاری مکرر پانسمان میتواند به پوست آسیب برساند. پوست یک لایه مهم است که بدن را از عفونت مصون نگاه میدارد. تعویض کمتر پانسمان میتواند آسیب به پوست را کاهش دهد، اما هنوز مشخص نیست که تا چه اندازه روی بروز عفونت وابسته به کاتتر تاثیر دارد.
بررسی تاثیر میزان تعویض پانسمان CVAD بر شیوع عفونتهای وابسته به کاتتر و پیشامدهای دیگر شامل درد و آسیب پوستی.
در جون 2015 منابع زیر را جستوجو کردیم: مرکز ثبت تخصصی زخم در کاکرین (Cochrane Wounds Specialised Register)؛ پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library))؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE (در حال انجام و دیگر موارد فهرست نشده)؛ Ovid EMBASE؛ EBSCO CINAHL. همچنین به جستوجوی کارآزماییهای ثبت شده در مراکز ثبت کارآزماییهای بالینی پرداختیم. هیچ گونه محدودیتی از نظر زبان، تاریخ یا وضعیت نشر و یا مطالعه اعمال نکردیم.
تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) که تاثیر تناوب تعویض پانسمان CVAD را بر شیوع عفونتهای وابسته به کاتتر در بیماران تمامی بخشهای مراقبت سلامتی ارزیابی کرده بودند.
از روششناسی استاندارد مطالعه مروری کاکرین استفاده کردیم. دو نویسنده مطالعه مروری به طور جداگانه مطالعات را برای انتخاب ارزیابی کردند و به بررسی خطر سوگیری (bias) و استخراج دادهها پرداختند. در صورت نیاز، متاآنالیز (meta-analysis) انجام دادیم یا در زمانی که ناهمگونی در دادهها وجود داشت، دادهها را سنتز کردیم.
5 کارآزمایی (با 2277 شرکتکننده) انتخاب کردیم که میزان مختلف تعویض پانسمان CVAD را با هم مقایسه کرده بودند. تمامی مطالعات در اروپا انجام و بین 1995 تا 2009 منتشر شده بودند. شرکتکنندگان از بخشهای ICU یا بخشهای مراقبت سرطانی از یک بیمارستان اطفال و 4 بیمارستان بزرگسالان انتخاب شده بودند. در مطالعات از انواع مختلف پانسمانهای شفاف استفاده شده بود و فواصل طولانی تعویض پانسمان (5 تا 15 روز، گروه مداخله) را با فواصل کوتاهتر تعویض پانسمان (2 تا 5 روز، گروه کنترل) با هم مقایسه کرده بودند. در هر مطالعه شرکتکنندگان تا زمان خروج CVAD یا تا زمان ترخیص از ICU یا بیمارستان پیگیری شدند.
عفونت خونی وابسته به کاتتر (CRBI؛ catheter-related bloodstream infection) تایید شده
یک کارآزمایی 995 بیمار را که کاتتر ورید مرکزی دریافت کردند، بصورت تصادفی به دو گروه با فواصل تعویض پانسمان کوتاه یا بلند تقسیم کرده و وقوع CRBSI را بررسی کردند. مشخص نبود که آیا تفاوتی از نظر CRBSI بین فواصل تعویض پانسمان کوتاه یا بلند وجود داشت یا خیر (خطر نسبی (RR): 1.42؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.40 تا 4.98؛ کیفیت شواهد پایین).
عفونت خونی وابسته به کاتتر مشکوک
دو کارآزمایی 151 نفر را از نظر فواصل تعویض پانسمان به دو گروه کوتاه و بلند تقسیم کرده و به بررسی CRBSI پرداختند. مشخص نبود بین افرادی که فواصل تعویض پانسمانشان بلند یا کوتاه بود، تفاوتی از نظر خطر CRBSI مشکوک وجود داشت یا خیر (RR: 0.70؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.23 تا 2.10؛ کیفیت شواهد پایین).
مرگومیر با هر علت
سه کارآزمایی 896 شرکتکننده را به صورت تصادفی به دو گروه با فواصل تعویض طولانی و کوتاه تقسیم و کل موارد مرگ و میر را اندازهگیری کردند. مشخص نبود که از نظر خطر مرگ به هر علتی، تفاوتی بین این دو گروه وجود دارد یا خیر (RR: 1.06؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 1.25؛ کیفیت شواهد پایین).
عفونت محل کاتتر
سه کارآزمایی 371 نفر را از نظر فواصل تعویض پانسمان به دو گروه کوتاه و بلند تقسیم کرده و ابتلا به عفونت محل کاتتر را بررسی کردند. مشخص نبود که بین افرادی که فواصل تعویض پانسمانشان بلند یا کوتاه بود، تفاوتی از نظر عفونت محل کاتتر وجود داشت یا خیر (RR: 1.07؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.71 تا 1.63؛ کیفیت شواهد پایین).
آسیب پوستی
یک کارآزمایی کوچک (112 کودک) و سه کارآزمایی (1475 بزرگسال) میزان آسیب پوستی را اندازهگیری کرده بودند. شواهدی با کیفیت بسیار پایین در مورد تاثیر فواصل زمانی طولانیمدت بین تعویض پانسمان بر آسیب پوستی در مقایسه با فواصل کوتاهتر وجود داشت (کودکان: RR امتیازدهی ≥ 2 در مقیاس آسیب پوستی 0.33؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.16 تا 0.68؛ دادههای مربوط به بزرگسالان ادغام نشده بودند).
درد
دو مطالعه با 193 شرکتکننده به بررسی درد پرداخته بودند. مشخص نبود که تفاوتی بین فواصل طولانیتر تعویض پانسمان CVAD با فواصل کوتاهتر، از نظر درد هنگام برداشتن پانسمان وجود دارد یا خیر (RR: 0.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.46 تا 1.38)(کیفیت شواهد: پایین).
بهترین شواهدی که در حال حاضر در دسترس هستند، غیرقابل نتیجهگیریاند، چرا که مشخص نیست فواصل طولانیتر تعویض پانسمان CVAD از نظر افزایش یا کاهش عفونت ناشی از کاتتر، مرگومیر یا درد چه تفاوتی نسبت به فواصل کوتاهتر دارند.