پیشینه
کاتتر وریدی مرکزی (central venous catheter; CVC) یک لوله بلند، نازک، و انعطافپذیر است که داخل یک ورید مرکزی بزرگ قرار داده میشود. چنین وسیلهای امکان دسترسی را به جریان خون در افراد مبتلا به مشکلات جدی پزشکی برای دریافت داروها و مایعات، همچنین جمعآوری نمونههای خون، فراهم میکند. CVCهای طولانی‐مدت برای دستیابی به سیستم خونی در کودکانی استفاده میشوند که مبتلا به مشکلات پزشکی پیچیدهای مانند سرطان هستند. با هدف ممانعت از مسدود شدن کاتتر، استفاده از هپارین، دارویی که از تشکیل لختههای خونی پیشگیری میکند، برای فلاشینگ کاتتر متداول است. با این حال، برخی از مطالعات نشان دادهاند که هپارین ضروری نیست، و به جای آن میتوان از نرمال سالین (یک محلول آبی نمکی استریل) استفاده کرد. هپارین ممکن است با عوارضی، مانند خونریزی و عفونت، همراه با هزینههای بالاتر برای ارائهدهندگان مراقبتهای سلامت همراه باشد. در حالی که بروز عوارضی مانند عفونتها و انسداد ناشایع هستند، شیوههای متنوعی برای جایگزینی آن در سراسر جهان وجود دارند و ناسازگاریهای زیادی در رابطه با انتخاب بهترین محلول فلاشینگ (شستوشو) برای استفاده با هدف پیشگیری از بروز عوارض در کاتترهای طولانی‐مدت مطرح است.
ویژگیهای مطالعه و نتایج کلیدی
این مرور، شامل کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (مطالعات بالینی که افراد بهطور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار گیرند) بود که به مقایسه استفاده از نرمال سالین و هپارین برای پیشگیری از انسداد، و سایر عوارض مرتبط با کاتترهای طولانی‐مدت، پرداختند. شواهد تا 9 اپریل 2019 بهروز است. دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مطالعات را بررسی کردند. ما چهار مطالعه را با مجموع 255 شرکتکننده در این مرور وارد کردیم. این چهار کارآزمایی همگی در بیمارستانهای بزرگ آموزشی (سطح سوم) صورت گرفته، مصرف نرمال سالین و هپارین را مستقیما با یکدیگر مقایسه کردند. با این حال، این مطالعات از نظر روش مقایسه نرمال سالین و هپارین با هم، با غلظتهای مختلف هپارین و فواصل مختلف بین شستشوها، بسیار متفاوت بودند. ما توانستیم نتایج دو مطالعه را با هم ترکیب کنیم: تجزیهوتحلیل، نتایج مبهمی را برای انسداد کاتترها و عفونتهای جریان خون برای نرمال سالین در برابر هپارین نشان داد. یک مطالعه گزارش کرد که طول مدت قرارگیری کاتتر بین دو بازوی مطالعه مشابه بود.
قطعیت شواهد
قطعیت کلی شواهد، از سطح متوسط تا بسیار پائین متغیر بود. خطر سوگیری (bias) بالا برای کورسازی وجود داشت، تفاوتی بین روشهای مطالعه و مداخلات دیده نشد، نتایج نامتناقضی بین مطالعات به دست آمدند، و نه همه مطالعات، کلیه پیامدهای مورد نظر را گزارش کردند. ما دریافتیم که شواهد کافی وجود ندارد تا مشخص شود کدام محلول، نرمال سالین یا هپارین، برای کاهش عوارض مؤثرتر هستند. انجام پژوهش بیشتری مورد نیاز است و به نظر میرسد که تاثیر مهمی در این حوزه خواهد داشت. این مرور، یک بهروزرسانی از یک مطالعه مروری است که نخستینبار در سال 2015 منتشر شد.