ما 61 مطالعه را با جمعیت کلی 6264 مرد نابارور با سن بین 18 و 65 سال وارد کردیم که عضوی از زوجی بودند که به کلینیک باروری ارجاع شده و برخی از آنان تحت فناوریهای کمکباروری (assisted reproductive techniques; ART) قرار داشتند. محققان 18 آنتیاکسیدان متفاوت خوراکی را مقایسه و ادغام کردند. کیفیت شواهد پائین و بسیار پائین بود: محدودیت عمده این بود که از 44 مطالعه وارد شده در متاآنالیز (meta‐analysis) فقط 12 مطالعه در مورد تولد زنده یا بارداری بالینی گزارش داده بودند. شواهد تا فوریه 2018 بهروز است.
تولد زنده: آنتیاکسیدانها ممکن است منجر به افزایش نرخهای تولد زنده شود (OR: 1.79؛ 95% CI؛ 1.20 تا 2.67؛ P = 0.005؛ 7 RCT؛ 750 مرد؛ I2 = 40%؛ شواهد با کیفیت پائین). نتایج پیشنهاد میکنند که اگر در مطالعات مرتبط با تجزیهوتحلیل نرخ تولد زنده، مبنای احتمال تولد زنده به دنبال دارونما یا عدم درمان 12% فرض شود، این احتمال پس از استفاده از آنتیاکسیدانها بین 14% و 26% تخمین زده میشود. با این حال، این نتیجه بر اساس فقط 124 تولد زنده از 750 زوج در هفت مطالعه نسبتا کوچک بود. هنگامی که مطالعات با خطر سوگیری بالا از تجزیهوتحلیل خارج شدند، هیچ شواهدی از افزایش تولد زنده نبود (Peto OR: 1.38؛ 95% CI؛ 0.89 تا 2.16؛ 540 شرکتکننده مرد؛ 5 RCT؛ P = 0.15؛ I2 = 0%).
نرخ بارداری بالینی: ممکن است آنتیاکسیدانها باعث افزایش نرخهای بارداری بالینی در مقایسه با دارونما یا عدم درمان شوند (OR: 2.97؛ 95% CI؛ 1.91 تا 4.63؛ P < 0.0001؛ 11 RCT؛ 786 مرد؛ I2 = 0%، شواهد با کیفیت پائین). این امر نشان میدهد که اگر در مطالعات مرتبط با تجزیهوتحلیل بارداری بالینی، مبنای احتمال بارداری بالینی به دنبال دارونما یا عدم درمان 7% فرض شود، این احتمال پس از استفاده از آنتیاکسیدانها بین 12% و 26% تخمین زده میشود. این نتیجه بر اساس 105 بارداری بالینی از 786 زوج در 11 مطالعه کوچک بود.
حوادث جانبی:
سقط جنین: فقط سه مطالعه راجع به این پیامد گزارش کرده بودند و نرخ این رخداد بسیار پائین بود. هیچ تفاوتی در نرخ سقط جنین بین گروه آنتیاکسیدان و دارونما یا عدم درمان وجود نداشت (OR: 1.74؛ 95% CI؛ 0.40 تا 7.60؛ P = 0.46؛ 3 RCT؛ 247 مرد؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). این یافتهها حاکی از این است که در جمعیتی از مردان نابارور با نرخ سقط مورد انتظار 2%، این احتمال پس از بهرهگیری از یک آنتیاکسیدان منجر به خطر سقط جنین بین 1% و 13% خواهد شد.
گوارشی: آنتیاکسیدانها ممکن است سبب افزایش ناراحتیهای گوارشی خفیف در قیاس با دارونما یا عدم درمان شوند (OR: 2.51؛ 95% CI؛ 1.25 تا 5.03؛ P = 0.010؛ 11 RCT؛ 948 مرد؛ I2 = 50%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). این موضوع نشان میدهد که اگر احتمال ناراحتیهای گوارشی به دنبال دارونما یا عدم درمان 2% فرض شود، این احتمال پس از استفاده از آنتیاکسیدانها بین 2% و 9% تخمین زده میشود. با این حال، این نتیجه بر اساس نرخ رخداد پائین 35 از 948 مرد در 10 مطالعه با اندازه کوچک یا متوسط بود و شواهد دارای کیفیت بسیار پائین و ناهمگونی بالا بودند.
به علت مطالعات ناکافی مربوط به مقایسه مداخلات مشابه، قادر به انجام هیچ نتیجهگیری از مقایسه آنتیاکسیدان در برابر آنتیاکسیدان نبودیم.
سوال مطالعه مروری
آیا مکملهای آنتیاکسیدان خوراکی در مقایسه با دارونما (placebo)، عدم درمان یا آنتیاکسیدان دیگر، پیامدهای باروری را در مردان نابارور بهبود میدهند؟
پیشینه
یک زوج در صورتی که به مدت بیش از یک سال برای باروری بدون موفقیت تلاش کنند، ممکن است دارای مشکلات باروری قلمداد شوند. بسیاری از مردان ناباروری که تحت درمان باروری قرار میگیرند، به امید بهبود باروری خود مکملهای غذایی نیز مصرف میکنند. درمان باروری میتواند برای مردان و همسرانشان بسیار پر استرس باشد. اینکه این زوجها دسترسی به شواهدی با کیفیت بالا داشته باشند که به آنها اجازه دهد تصمیمات آگاهانهای در مورد مصرف یک مکمل آنتیاکسیدان بگیرند، مهم است. این امر، بهویژه به این دلیل مهم است که اکثر مکملهای آنتیاکسیدان به وسیله نهادهای نظارتی کنترل نمیشوند. هدف این مرور ارزیابی این است که مصرف مکمل آنتیاکسیدانهای خوراکی که به وسیله مردان نابارور دریافت میشود، احتمال دستیابی یک زوج را به بارداری (بالینی) تایید شده توسط اولتراسوند و در نهایت تولد یک کودک (تولد زنده) افزایش میدهد یا خیر. این مرور استفاده از آنتیاکسیدانها را در مردان با اسپرم طبیعی بررسی نکرد.
ویژگیهای مطالعه
نویسندگان کاکرین، مروری را شامل 61 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده مربوط به مقایسه 18 آنتیاکسیدان مختلف با دارونما، عدم درمان یا آنتیاکسیدان دیگر با جمعیت کلی 6264 مرد نابارور انجام دادند. طیف سنی این شرکتکنندگان 18 تا 65 سال بود؛ آنها عضوی از زوجی بودند که به یک کلینیک باروری ارجاع شدند و بعضی از آنان تحت درمان باروری قرار داشتند. شواهد تا فوریه 2018 بهروز است.
نتایج اصلی
ممکن است آنتیاکسیدانها با افزایش نرخ تولد زنده و بارداری بالینی مرتبط باشند. ما بر اساس جمعیت مورد مطالعه برای تولد زنده، انتظار داشتیم که از 100 مرد ناباروری که آنتیاکسیدان دریافت نکردهاند، 12 زوج بچهدار شوند؛ در مقایسه با بین 14 و 26 زوج به ازای هر 100 موردی که با مصرف آنتیاکسیدان بچهدار شدهاند. اگر مطالعات با خطر بالا از تجزیهوتحلیل حذف شوند، هیچ شواهدی از افزایش تولد زنده وجود نخواهد داشت. در افرادی که برای بارداری بالینی مطالعه شدهاند، انتظار داشتیم که از 100 مرد ناباروری که آنتیاکسیدان دریافت نکردهاند، هفت زوج بارداری بالینی داشته شوند؛ در مقایسه با بین 12 و 26 زوج به ازای هر 100 موردی که در صورت مصرف آنتیاکسیدان بارداری بالینی داشتهاند. حوادث جانبی به صورت ضعیف گزارش شده بودند. با این حال، ما میتوانیم بر مبنای سه مطالعه نتیجه بگیریم که در صورت مصرف آنتیاکسیدانها، سقط جنین بیشتری رخ نمیدهد. استفاده از آنتیاکسیدانها میتواند باعث ناراحتیهای گوارشی بیشتری شود، به این معنا که ما انتظار داریم از هر 100 مرد ناباروری که آنتیاکسیدان دریافت نمیکند، دو نفر دچار ناراحتی گوارشی شوند؛ در قیاس با دو و نه مرد در صورت دریافت آنتیاکسیدان دچار ناراحتی گوارشی شوند.
نتیجهگیری نویسندگان و کیفیت شواهد
ممکن است مصرف مکملیاری آنتیاکسیدان به وسیله مردان نابارور از زوجی که به کلینیک باروری مراجعه کردهاند، احتمال تولد زنده را افزایش دهد، اگرچه کیفیت کلی شواهد به دست آمده از فقط هفت کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده کوچک، پائین است. همچنین شواهد با کیفیت پائین نشان میدهند که نرخهای بارداری بالینی میتواند افزایش یابد. در مجموع هیچ شواهدی از افزایش خطر سقط جنین وجود ندارد، گرچه شواهد با کیفیت بسیار پائین حاکی از این هستند که آنتیاکسیدانها ممکن است سبب ناراحتیهای گوارشی خفیف بیشتری شوند. باید به زوجهای نابارور توصیه شود که بهطورکلی شواهد موجود به دلیل گزارشدهی ضعیف روشها، ناتوانی در گزارش درباره پیامدهای بالینی نرخ تولد زنده و بارداری بالینی و علاوه برآن عدم دقت ناشی از نرخهای غالبا کم رخدادها، تعداد زیاد ترککنندههای مطالعه و اندازههای کوچک گروه مطالعه، غیر‐قطعی است. همچنان نیاز به کارآزماییهای بزرگ تصادفیسازی و کنترل شده با دارونما با طراحی مناسب بیشتری وجود دارد که درباره بارداری و تولدهای زنده گزارش دهند تا نقش دقیق آنتیاکسیدانها روشن شود.