پیشینه
سندرم پای بیقرار (restless legs syndrome; RLS) یک اختلال عصبی (نورولوژیک) بسیار شایع است، بیماران از نیاز شدید به حرکت در پاهایشان شکایت دارند؛ آنها احساسات ناخوشایندی را در پاهای خود حس میکنند، همه این نشانهها در حالت استراحت و عمدتا در زمان خواب رخ میدهد. تعداد بیمارانی که از RLS شکایت دارند طبق نژاد، جنس، سن، کشور و وضعیت سلامتی متغیر است. حدود 5% تا 10% افراد به این بیماری مبتلا هستند، و 2% تا 5% آنها نیازمند درمانهای دارویی مداوم هستند. وقتی که RLS به داروهای مورد استفاده در درمان پارکینسون و صرع پاسخ ندهد، پزشکان برای بیماران، اوپیوئید تجویز میکنند.
سوال مطالعه مروری
آیا اوپیوئیدها برای درمان افراد مبتلا به RLS موثر و ایمن هستند؟
روشهای جستوجو
ما منابع علمی را برای یافتن مطالعات مربوط به بررسی اوپیوئیدها در درمان RLS، منتشر شده یا منتشر نشده، و به هر زبانی، جستوجو کردیم.
نتایج
ما فقط یک کارآزمایی بالینی تصادفیسازی شده را انتخاب کردیم، خطر سوگیری (bias) در این کارآزمایی متوسط بود، در این کارآزمایی ترکیب اکسیکودون و نالوکسان با کپسولهای دارونما (placebo) مقایسه شده بود؛ داروها دو بار در روز به شرکتکنندگانی داده میشد که به داروهای معمول پاسخ نداده بودند. محققین از مقیاس شدت بینالمللی RLS استفاده کردند تا دریابند بیماران بعد از 12 هفته درمان بهبود یافتهاند یا خیر. شرکتکنندگانی که ترکیب اکسیکودون و نالوکسان را دریافت کرده بودند، بهبودی در نشانههای RLS، کیفیت زندگی و کیفیت خواب را گزارش کردند، 42% افراد در گروه دارو بدون نشانه بودند.
بحث
این مطاله طراحی خوبی داشت، اما خطر سوگیری بالا بود؛ چون درصد زیادی از شرکتکنندگان درمان را قطع کردند (سوگیری ریزش نمونه (attrition bias)). حوادث جانبی در هشتادوچهار درصد افراد در گروه دارو دیده شد؛ این عوارض عمدتا گوارشی، خستگی، سردرد و خوابآلودگی (somnolence) بود؛ 9.8% افراد، مطالعه را به دلیل حوادث جانبی ترک کردند.
نتیجهگیری
استفاده از اوپیوئیدها در درمان RLS در بیماران مقاوم به درمانهای مرسوم، با شواهد با کیفیت پائین حمایت میشود. تجویز این داروها به دلیل سوءاستفاده بالقوه، وابستگی و حوادث جانبی باید با احتیاط و مبتنی بر تجربه بالینی باشد. هیچ یک از بیماران از بدتر شدن نشانههای بیماری هنگام درمان با اوپیوئیدها شکایتی نداشت.