سرماخوردگی (common cold) یک عفونت مجرای تنفسی فوقانی است که غالبا توسط یک رینوویروس ایجاد میشود. سرماخوردگی تمامی گروههای سنی را مبتلا میکند و با اینکه در بیشتر موارد خود محدود شونده است، اما هنوز موربیدیتی و ناخوشی قابلتوجهی را برای افراد ایجاد میکند. آنتیهیستامینها معمولا بصورت بدون نسخه برای تسکین علایم این بیماران استفاده میشوند، هرچند شواهد زیادی برای موثربودن آنها وجود ندارد.
بررسی اثرات آنتیهیستامینها روی سرماخوردگی.
ما در CENTRAL (شماره 6، 2015)، MEDLINE (از 1948 تا هفته چهارم جولای 2015)، EMBASE (از 2010 تا آگوست 2015)، CINAHL (از 1981 تا آگوست 2015)، LILACS (از 1982 تا آگوست 2015) و Biosis Previews (از 1985 تا آگوست 2015) به جستوجو پرداختیم.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (RCT) را انتخاب کردیم که از آنتیهیستامینها بصورت مونوتراپی برای سرماخوردگی استفاده کرده بودند. هرگونه مطالعهای را که در آن از درمان ترکیبی استفاده شده بود یا اینکه از آنتیهیستامینها برای درمان بیمارانی استفاده شده بود که یک جزء آلرژیک در بیماری خود داشتند، کنار گذاشتیم.
دو نویسنده به طور مستقل از هم به ارزیابی کیفیت کارآزماییها و استخراج دادهها پرداختند. ما اطلاعات راجع به عوارض جانبی را از کارآزماییهای انتخابی گردآوری کردیم.
ما 18 RCT انتخاب کردیم که در 17 نشریه به چاپ رسیده بودند (یک نشریه دو کارآزمایی را گزارش کرده بود) که روی 4342 فرد مبتلا به سرماخوردگی (که 212 نفر آنها کودک بودند) انجام شده بودند. این افراد یا بهصورت طبیعی به بیماری مبتلا شده بودند یا بهصورت تجربی به آنها القا شده بود. مداخلات شامل استفاده از آنتیهیستامین بصورت مونوتراپی و مقایسه آن با دارونما بود. در بزرگسالان، آنتیهیستامینها بهصورت کوتاهمدت بر شدت علایم کلی تاثیر داشتند: در روز اول یا دوم درمان 45% دریافتکنندگان آنتیهیستامین و 38% دریافتکنندگان دارونما یک بهبودی داشتند (نسبت شانس (OR): 0.74؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 0.92). با این وجود، هیچ تفاوتی بین آنتیهیستامینها و دارونما در میانمدت (روزهای سوم تا چهارم) و درازمدت (روزهای ششم تا دهم) وجود نداشت. هنگامی که علایم، مثل احتقان بینی، آبریزش بینی و عطسه، بصورت جداگانه ارزیابی شدند، یکسری اثرات سودمند در استفاده از آنتیهیستامینهای سداتیو (خوابآور) در مقایسه با دارونما وجود داشت (مثل آبریزش بینی در روز سوم: میانگین تفاوت (MD): به اندازه 0.23 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 - تا 0.06 - در درجه چهار یا پنج از نظر شدت؛ عطسه در روز سوم: MD: به اندازه 0.35 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): از 0.49 - تا 0.20 - در درجه چهار یا پنج از نظر شدت)، اما این اثر از نظر بالینی قابل توجه نبود. عوارض جانبی مثل خوابآلودگی با آنتیهیستامینهای سداتیو بیشتر گزارش شد، هرچند این تفاوتها از نظر آماری معنیدار نبودند. تنها دو کارآزمایی شامل کودکان میشد و نتایج آنها ضدونقیض بودند. در اکثر کارآزماییها خطر وجود سوگیری (bias) اندک بود، اگرچه اطلاعات مربوط به کیفیت برخی از کارآزماییها ناکافی بود.
آنتیهیستامینها یک اثر کوتاهمدت محدود (روز اول و دوم درمان) بر شدت علایم کلی دارند اما در میانمدت و درازمدت اثری ندارند. از نظر بالینی تاثیر قابلتوجهی بر انسداد بینی، آبریزش بینی یا عطسه ندارند. هرچند عوارض جانبی در استفاده از آنتیهیستامینهای سداتیو بیشتر است، این تفاوت از نظر آماری معنیدار نیست. شواهدی در مورد موثر بودن آنتیهیستامینها در کودکان وجود ندارد.