سردرد متعاقب بیحسی نخاعی، یک عارضه جدی پونکسیون لومبار است. تئوریهای متعددی نشت مایع مغزی نخاعی (CSF) را از طریق سوراخی در دورا به عنوان علت بروز این عارضه تشخیص دادهاند. بنابراین اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از این عارضه ضروری است. استراحت طولانیمدت در بستر برای درمان PDPH از زمانی که شروع شده، استفاده میشود، اما مشخص نیست که آیا استراحت طولانیمدت میتواند از آن پیشگیری هم بکند یا نه. به طور مشابه، ارزش تجویز مایعات اضافه بر میزان معمول رژیم غذایی برای جایگزینی از دست دادن CSF به دلیل سوراخ دورا مشخص نیست.
این مطالعه مروری، بهروزرسانی مطالعه مروری قبلا منتشرشده در پایگاه اطلاعاتی مطالعات مروری نظاممند کاکرین (شماره 7؛ 2013) با نام تاثیر وضعیت قرارگیری و مایعات بر پیشگیری از سردرد متعاقب بیحسی نخاعی است.
بررسی اینکه آیا استراحت بیشتر در بستر همراه با حالتهای مختلف بدن و سر، همین طور تجویز مایعات اضافی پس از پونکسیون کمری، از بروز PDPH در افرادی که به دلایل تشخیصی یا درمانی تحت پونکسیون لومبار قرار میگیرند، جلوگیری میکند یا خیر.
ما پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ MEDLINE؛ EMBASE وLILACS و همین طور ثبت کارآزماییها را تا فوریه 2015 جستوجو کردیم.
ما به دنبال کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای بودیم که استراحت را در بستر در مقابل راه افتادن بلافاصله، حالت قرار گرفتن سر رو به پایین را با حالت خوابیده به پشت، حالت خوابیده به شکم را با حالت خوابیده به پشت در زمان استراحت در بستر، و تجویز مایعات تکمیلی را در مقابل عدم تجویز یا تجویز کم مایعات، به عنوان اقدامات پیشگیرانه از PDPH در افرادی که تحت پونکسیون لومبار قرار گرفته بودند، مقایسه کرده بودند.
دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل، مطالعات را با استفاده از نرمافزار web-based software EROS (نرمافزارساماندهی اولیه مطالعه مروری) برای ورود به مطالعه ارزیابی کردند. دو نویسنده دیگر این مطالعه مروری به طور مستقل خطر سوگیری (Bias) را به وسیله معیارهای ثبتشده در کتابچه مطالعات مروری نظاممند مداخلات کاکرین ارزیابی کردند. ما هرگونه اختلافنظری را با اجماع حل کردیم. ما دادههای مربوط به PDPH ،PDPH شدید، و هر گونه سردرد پس از پونکسیون را استخراج کردیم و تجزیه و تحلیلهای به قصد درمان و تجزیه و تحلیلهای حساسیت را به وسیله خطر سوگیری انجام دادیم. ما شواهد را با استفاده از GRADE (درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی؛ Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) بررسی کردیم و جدول خلاصهیافتهها را تشکیل دادیم.
ما 24 کارآزمایی را با 2996 شرکتکننده در این بهروزرسانی مطالعه مروری گنجاندیم. تعداد شرکتکنندگان در هر کارآزمایی از 39 تا 382 نفر متغیر بود. اکثر مطالعات انتخابشده، استراحت در بستر را با راه افتادن و تحرک سریع مقایسه کرده بودند، و فقط دو مورد بررسی تاثیرات تجویز مایعات تکمیلی را در مقابل عدم تجویز بررسی کرده بودند. ما خطر کلی سوگیری را در مطالعات انتخابشده پائین تا نامشخص ارزیابی کردیم. کیفیت کلی شواهد پائین تا متوسط بود، علت تنزل، عمدتا به دلیل ارزیابی خطر سوگیری در اغلب موارد بود. پیامد اولیه در مطالعه مروری ما حضور PDPH بود. شواهدی با کیفیت پائین، منفعتی را به سود استراحت در بستر در مقایسه با راه رفتن و تحرک بلافاصله در بروز PDPH شدید (خطر نسبی (RR): 0.98؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.68 تا 1.41؛ 1568 شرکتکننده؛ 9 مطالعه) نشان ندادند و شواهدی با کیفیت متوسط بروز هرگونه سردرد را پس از پونکسیون لومبار نشان دادند (RR: 1.16؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.02 تا 1.32؛ 2477 شرکتکننده؛ 18 مطالعه). علاوه بر این، استراحت در بستر احتمالا باعث افزایش PDPH در مقایسه با راه رفتن و تحرک بلافاصله میشد (RR: 1.24؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.04 تا 1.48؛ 1519 شرکتکننده؛ 12 مطالعه). تجزیه و تحلیل محدود به دقیقترین کارآزماییها از نظر روششناسی (برای مثال، مواردی با خطر پایین سوگیری به خاطر شیوه تخصیص، دادههای گم شده و کورسازی ارزیابان پیامدها) نتایج مشابهی داشت. شواهد با کیفیت پائین، نبود منفعتی را همراه با مایعات تکمیلی در رابطه با میزان بروز PDPH شدید (RR: 0.67؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.26 تا 1.73؛ 100 شرکتکننده؛ 1 مطالعه)، و شواهد با کیفیت متوسط، نبود منفعتی را در میزان بروز هر گونه سردردی پس از پونکسیون لومبار نشان میدادند (RR: 0.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 1.34؛ 200 شرکت کننده؛ 2 مطالعه). ما سایر عوارض جانبی را انتخاب نکردیم و آنها را در این مطالعه مروری ارزیابی نکردیم.
از زمان انجام نسخه قبلی این مطالعه مروری، ما یک مطالعه جدید برای گنجاندن یافتیم، اما نتایج کلی تغییری نکرد. ما کیفیت شواهد را برای اغلب پیامدها در این مطالعه مروری پائین تا متوسط ارزیابی کردیم. از آنجایی که مطالعات شناساییشده دچار نقصان در موارد مربوط به تصادفیسازی و کورسازی ارزیابان پیامدها بودند، بنابراین ما کیفیت شواهد را تنزل دادیم. در مجموع، هیچ شواهدی که پیشنهاد دهنده منفعت استراحت در بستر به فرم معمول پس از پونکسیون لومبار برای پیشگیری از بروز PDPH باشد، وجود نداشت. نقش مایعات تکمیلی در پیشگیری از PDPH نامشخص باقی ماند.