طب سوزنی اغلب برای پیشگیری از بروز سردردهای تپپ تنشی استفاده میشود اما تاثیر آن هنوز نامشخص و بحثبرانگیز است. این یک بهروزرسانی از مطالعه مروری قبلی کاکرین است که اولین بار در شماره 1؛ 2009 در کتابخانه کاکرین منتشر شد.
بررسی اینکه آیا طب سوزنی: الف) خیلی موثرتر از عدم درمان پیشگیریکننده / درمانهای معمول مراقبتی است. ب) خیلی موثرتر از طب سوزنی ساختگی (درمان ساختگی) است. ج) به اندازه سایر مداخلات در کاهش تعداد دفعات سردرد در بزرگسالان با سردردهای اپیزودیک یا مزمن تیپ تنشی موثر است یا خیر.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE و AMED را تا 19 ژانویه 2016 بررسی کردیم. ما پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization (WHO) International Clinical Trials Registry Platform) را تا 10 فوریه 2016 برای کارآزماییهای در حال انجام و منتشرنشده جستوجو کردیم.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی را در این مطالعه مروری گنجاندیم که با دوره پیگیری پس از تصادفیسازی، حداقل هشت هفته را در بر میگرفتند و تاثیرات بالینی مداخله درمانی طب سوزنی را با کنترل (درمان سردرد حاد به تنهایی یا مراقبت معمول)، طب سوزنی ساختگی (درمان ساختگی) یا مداخلات پروفیلاکتیک دیگر در بزرگسالان مبتلا به سردردهای تیپ تنشی مزمن یا اپیزودیک مقایسه کرده بودند.
دو نویسنده مطالعه مروری واجد شرایط بودن، استخراج اطلاعات شرکتکنندگان، مداخلات، شیوهها و نتایج را بررسی، و خطر سوگیری (Bias) و کیفیت مداخلات طب سوزنی را ارزیابی کردند. اندازهگیری پیامد اصلی تاثیر، پاسخ درمانی (حداقل 50% کاهش فرکانس سردرد) بعد از کامل کردن درمان (سه تا چهار ماه بعد از تصادفیسازی) بود. برای بررسی ایمنی/ قابلیت پذیرش درمان، ما تعداد شرکتکنندگانی را که به دلیل عوارض جانبی از حضور در مطالعه مروری انصراف دادند و تعداد شرکتکنندگانی را که عوارض جانبی گزارش کرده بودند، شمارش کردیم. ما کیفیت شواهد را با استفاده از GRADE (درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی؛ Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) سنجیدیم.
دوازده کارآزمایی (11 مورد بررسیشده در نسخه قبلی و یک مورد جدید تشخیص داده شده) با 2349 نفر شرکتکننده (متوسط 56 نفر؛ محدوده از 10 تا 1265 نفر) معیارهای انتخاب را داشتند. طب سوزنی فقط در دو کارآزمایی بزرگ با مراقبتهای معمول یا درمان سردرد حاد مقایسه شده بود (1265 و 207 شرکتکننده)، اما این دو مطالعه فرکانس پایه سردردها و شیوه مدیریت در گروه کنترل کاملا متفاوتی داشتند. هیچ کدام از دو مطالعه کورسازی نشده نبودند اما از جهات دیگر کیفیتشان بالا بود (خطر پائین سوگیری). در حالی که برآورد اندازه نمونه در دو کارآزمایی، به طور قابل توجهی متفاوت بود. نسبت شرکتکنندگانی که حداقل 50% کاهش فرکانس سردرد داشتند، در گروهی که طب سوزنی دریافت کرده بودند، نسبت به گروه کنترل بسیار بالاتر بود (شواهد با کیفیت متوسط؛ 1 کارآزمایی؛ 302 نفر از 629 نفر (48%) در مقابل 121 نفر از 636 نفر (19%)؛ خطر نسبی (RR): 2.5؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.1 تا 3.0؛ 2 کارآزمایی؛ 60 نفر از 132 نفر (45%) در مقابل 3 نفر از 75 نفر (4%)؛ RR: 11؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.7 تا 35). تاثیرات بلندمدت (بیش از چهار ماه) بررسی نشده بودند.
طب سوزنی با طب سوزنی ساختگی در هفت کارآزمایی با کیفیت متوسط تا بالا (خطر پائین سوگیری) مقایسه شده بودند، پنج مطالعه بزرگ دادهها را از یک متاآنالیز (meta-analysis) یا بیشتر گرد آورده بودند.
در میان شرکتکنندگانی که طب سوزنی دریافت کرده بودند، 205 نفر از 391 نفر (51%) پس از درمان حداقل 50% کاهش در فرکانس سردرد داشتند، در مقایسه با 133 نفر از 312 نفری که در گروه طب سوزنی ساختگی بودند (43%) (RR: 1.3؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.09 تا 1.5؛ چهار کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت متوسط). نتایج شش ماه پس از تصادفیسازی مشابه همین بود. قطع درمان بسیار پائین بود: 1 نفر از 420 شرکتکننده که درمان طب سوزنی دریافت کرده بود و 0 نفر از 343 نفر دریافت کننده طب سوزنی ساختگی، به دلیل عوارض جانبی از مطالعه مروری خارج شده بود (شش کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت پائین). در سه مطالعه تعداد شرکتکنندگانی که دچار عوارض جانبی شده بودند، گزارش شده بود: 29 نفر از 174 نفر (17%) با طب سوزنی در مقابل 12 نفر از 103 نفر دریافت کننده طب سوزنی ساختگی (12%؛ نسبت شانس (OR): 1.3؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 2.7؛ شواهد با کیفیت پائین).
طب سوزنی با فیزیوتراپی، ماساژ و ورزش در چهار کارآزمایی با سطح کیفیت پائین تا متوسط (در معرض خطر سوگیری) مقایسه شده بود و یافتههای این کارآزماییها به طور کافی گزارش نشده بود. هیچ کارآزمایی، برتری قابل توجهی برای طب سوزنی گزارش نکرده بود و در برخی از پیامدها نتایج کمی به نفع درمانهای فیزیکی بود. هیچ یک از این کارآزماییها گزارشی از تعداد شرکتکنندگانی که با توجه به عوارض درمان را نیمهکاره رها کرده بودند یا تعدادی از شرکتکنندگانی که عوارض جانبی را گزارش کرده بودند، نداشتند.
به طور کلی، کیفیت شواهد با استفاده از سیستم GRADE متوسط یا پائین ارزیابی شد، که این کاهش عمدتا به دلیل فقدان میزان کورسازی و تاثیر اندازه متفاوت بود.
نتایج موجود نشان میدهد که طب سوزنی برای درمان سردردهای مکرر و اپیزودیک یا مزمن تنشی موثر است، اما کارآزماییهای بیشتری -به خصوص برای مقایسه طب سوزنی با گزینههای درمان دیگر- مورد نیاز است.