شواهد مشاهدهای محدودی، منفعت بالقوهای را در درمانهای ضدچسبندگی (مثل گذاشتن وسیله داخل رحمی (IUD؛ Intrauterine Device) یا بالون، درمان هورمونی، ژلهای سد کننده (barrier gel) یا پیوند غشای آمنیوتیک انسانی) بهجهت کاهش چسبندگیهای داخل رحمی (IUA) برای زنان کمبارو که تحت هیستروسکوپی جراحی قرار میگیرند، نشان میدهد.
بررسی تاثیر درمانهای ضدچسبندگی در مقابل دارونما، عدم درمان یا هر نوع درمان ضدچسبندگی دیگر به دنبال هیستروسکوپی جراحی برای درمان کمباروری زنان.
برای این مطالعه مروری، پایگاههای اطلاعاتی زیر را از آغاز تا مارچ 2015 جستوجو کردیم: ثبت تخصصی پایگاه کمباروری و اختلالات قاعدگی کاکرین (Cochrane Menstrual Disorders and Subfertility Specialised Register)، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (Cochrane Central Register of Controlled Trials) (شماره 2؛ 2015)، MEDLINE؛ EMBASE؛ (CINAHL)؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature؛ و سایر منابع الکترونیکی کارآزماییها، شامل پایگاه کارآزماییهای ثبتشده، منابع منتشر نشده و فهرست منابع. همچنین Journal of Minimally Invasive Gynecology را بهصورت دستی بررسی کردیم و با متخصصان در این زمینه تماس گرفتیم.
مقایسههای تصادفی درمانهای ضدچسبندگی در مقابل دارونما، عدم درمان یا هر نوع درمان ضدچسبندگی به دنبال هیستروسکوپی جراحی در زنان کمبارور. نتیجه اولیه به صورت تولد زنده و تداوم بارداری و نتایج ثانویه به صورت حاملگی بالینی، سقط و IUAها که در بررسی دوم مشاهده شده و همراه با شدت یا امتیازهای متوسط چسبندگی آنها بررسی میشد.
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور مستقل، مطالعات را انتخاب کردند و خطر سوگیری (Bias) را بررسی کردند. اطلاعات را استخراج و کیفیت شواهد را با استفاده از روش GRADE بررسی کردند.
11 مطالعه تصادفی را در مورد استفاده از وسیله تعبیهای در مقابل عدم درمان (دو مطالعه؛ 84 زن) یا دیگر وسایل تعبیهای (یک مطالعه؛ 162 زن)، درمان هورمونی در مقابل عدم درمان یا دارونما (دو مطالعه؛ 131 زن)، ژل در مقابل عدم درمان (5 مطالعه؛ 383 زن) و پیوند در مقابل عدم پیوند (یک مطالعه؛ 43 زن) گرد آوردیم. تعداد کل زنانی که بهصورت تصادفی تقسیم شدند، 924 نفر بود، اما فقط اطلاعات 803 زن برای تجزیه و تحلیل در دسترس بود. نسبت زنان کمبارور از صفر درصد (یک مطالعه؛ 41 زن) تا کمتر از 50 درصد (6 مطالعه؛ 487 زن)، تا 100 درصد (یک مطالعه؛ 43 زن) متغیر بود. این نسبت در سه مطالعه، مشخص نبود (232 زن). اکثر مطالعات (9/11) نسبت به یک یا تعداد بیشتری از معیارهای روششناسی، خطر سوگیری بالایی داشتند.
شواهدی از تفاوت بین درمان ضدچسبندگی و عدم درمان یا دارونما از لحاظ نرخهای تولد زنده (نسبت شانس (OR): 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.46 تا 2.13؛ P valu = 0.98؛ 3 مطالعه؛ 150 زن؛ شواهد با کیفیت پائین) و ناهمگونی آماری (Chi2 = 0.14؛ df = 2؛ P value = 0.93؛ I2 = 0%).
درمان ضدچسبندگی در هر هیستروسکوپی نوبت دوم نسبت به عدم درمان یا دارونما با IUAهای کمتری همراه بود (OR: 0.36؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.20 تا 0.64؛ P valu = 0.0005؛ 7 مطالعه؛ 528 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). هیچ ناهمگونی آماری یافت نشد (Chi2 = 2.65؛ df = 5؛ P value = 0.75؛ I2 = 0%). تعداد مواردی که برای یک منفعت اضافی به درمان نیاز پیدا کردند (NNTB؛ Number Needed toTtreat for an additional Beneficial)؛ 9 مورد بود (95% فاصله اطمینان (CI)؛ 6 تا 20).
هیچ شواهدی، تفاوت بین IUD و بالون داخل رحمی را از نظر IUAها در هیستروسکوپی نوبت دوم نشان نداد (OR: 1.23؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.64 تا 2.37؛ P valu = 0.54؛ 1 مطالعه؛ 162 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
پیامدها برای عملکرد بالینی
کیفیت شواهد بهدست آمده برای تمامی پیامدها، پائین و بسیار پائین بود. تاثیر بالینی درمان ضدچسبندگی برای بهبود نتایج کلیدی باروری یا برای کاهش IUAها به دنبال هیستروسکوپی جراحی در زنان کمبارور، همچنان نامشخص باقی مانده است.