روکورونیوم بروماید یک داروی شلکننده عضلانی است که بهطور متداول برای اقدامات بیهوشی استفاده میشود. اما استفاده از این دارو به هرحال، همراه با درد شدید در حین تزریق است. بهخوبی ثابت شده است که تزریق روکورونیوم بروماید در بیماران هشیار باعث درد میشود. بیماران تحت بیهوشی هم، زمانی که این شلکننده عضلانی به آنها تزریق می شود، در اندامهایشان، حرکات پسکشیدن (withdrawal) دیده میشود. استراتژیهای مختلف، هم دارویی و هم غیردارویی، مطالعه شدهاند تا بروز و شدت درد ناشی از تزریق روکورونیوم بروماید را کاهش دهد. ما به دنبال این هستیم که بفهمیم کدام یک از این عملکردها بهترین راه کاهش درد ناشی از تزریق روکورونیوم بروماید است.
هدف این مطالعه مروری این بود که قابلیت مداخلههای دارویی و غیردارویی را برای کاهش یا از بین بردن درد متعاقب تجویز روکورونیوم بروماید بسنجد.
پایگاههای اطلاعاتی زیر را جستوجو کردیم: پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (شماره 7، 2013)، MEDLINE از طریق Ovid SP (از 1966 تا جولای 2013) و EMBASE از طریق Ovid SP (از 1980 تا جولای 2013). همچنین سایتهای خاصی را جستجو کردیم. در فوریه 2015 دوباره جستوجو نمودیم و 11 مطالعه را که در جریان این جستوجو پیدا شد، در زمان بهروز کردن این مطالعه مروری ارزیابی کردیم.
ما کلیه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) را که استفاده از هر دارو یا یک شیوه غیردارویی را با بیماران گروه کنترل، یا آنهایی که هیچ درمانی را برای کاهش وخامت درد ناشی از تزریق روکرونیوم بروماید نگرفته بودند، مقایسه کرده بودند، در این مطالعه مروری گردآوری کردیم. پیامد اولیه ما درد ناشی از روکرونیوم بروماید با شیوه اندازهگیری استاندارد درد بود. پیامد ثانویه افزایش ضربان قلب و فشار خون متعاقب تجویز روکرونیوم بروماید و عوارض جانبی مرتبط با مداخلات بود.
ما از شیوههای استاندارد شده برای انجام مرور نظاممند که در کتابچه کاکرین برای مطالعات مروری نظاممند مداخلات توصیف شده، استفاده کردیم. دو نویسنده این مطالعه مروری بهطور مستقل از هم جزئیات روششناسی کارآزمایی و دادههای استخراج شده را از کلیه گزارشهایی که واجد شرایط گنجانده شدن بودند، استخراج کردند. تمام تحلیلها را براساس قصد درمان انجام دادیم. ما از مدل تاثیر ثابت، در صورتی که شواهدی از ناهمگونی وجود نداشت و مدل تاثیر تصادفی، اگر ناهمگونی محتمل بود، استفاده کردیم.
66 مطالعه با 7840 شرکتکننده را در این مطالعه مروری گردآوری کردیم، اگرچه اکثر تحلیلها بر مبنای دادههای تعداد کمتری از شرکتکنندهها بود. در مجموع 17 مطالعه در انتظار طبقهبندی بودند. هیچ مطالعهای سوگیری (bias) پایین نداشت. ما به ناهمگونیهای قابل توجه آماری و کلینیکی بین کارآزماییها اشاره کردیم. در اکثر این مطالعات درد با پاسخ زبانی شرکتکنندگان بیدار ارزیابی شده بود اما برخی کارآزماییها کشیدن اندام بعد از تزریق را به عنوان نشانهای از درد پس از القای بیهوشی در پاسخ به تجویز روکورونیوم بروماید گزارش کرده بودند. معدود مطالعات عوارض جانبی را گزارش کرده و هیچ مطالعهای تغییرات ضربان قلب و فشار خون را پس از تجویز روکورونیوم گزارش نکرده بود. لیدوکائین شایعترین داروی استفاده شده برای مداخله بود که در 29 کارآزمایی با 2256 شرکت کننده استفاده شده بود. خطر نسبی (RR) درد تزریق در استفاده از لیدوکائین در مقایسه با پلاسبو 0.23 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.17 تا 0.31؛ I² = 65%؛ شواهد با کیفیت پایین) بود. RR درد تزریق در استفاده از فنتانیل (fentanyl) و رمیفنتانیل (remifentanil) در مقایسه با پلاسبو به ترتیب 0.42 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.26 تا 0.70؛ I² = 79%؛ شواهد با کیفیت پایین) و 0.10 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.04 تا 0.26؛ I² = 74%؛ شواهد با کیفیت پایین) بود. درد ناشی از تزریق با داروهای مداخلهای با استفاده از لیدوکائین و استامینوفن در یک مطالعه گزارش شده بود. سرفه با استفاده از فنتانیل (در یک مطالعه)، رمیفنتانیل (5 مطالعه، شواهد با کیفیت پایین) و آلفنتانیل (alfentanil) (یک مطالعه) گزارش شده بود. تنگینفس و فشردگی قفسهسینه در استفاده از رمیفنتانیل در دو مطالعه (شواهد با کیفیت پایین) و یک مطالعه ( شواهد با کیفیت بسیار پایین) به طور جداگانه گزارش شده بود. میزان کلی عوارض جانبی بسیار پایین بود.
شواهدی که نشان دهد مداخلات معمول دارویی درد ناشی از تزریق روکرونیوم بروماید را کاهش دهد، کیفیت پایینی داشتند که ناشی از خطر سوگیری و ناهمگونی بود. در مورد عوارض جانبی، شواهد با کیفیت پایین یا بسیار پایین بود که ناشی از احتمال سوگیری، ناهمگونی و عدم دقت تاثیر است. ما روشهای مختلف مداخله را با هم مقایسه نکردیم، در نتیجه نمیتوانیم در مورد ارجحیت یکی از شیوههای مداخله بر دیگر شیوهها نظری بدهیم. عوارض با استفاده از اوپیوئیدها بیشتر گزارش شد.