پیشینه
کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis; UC) و بیماری کرون (Crohn's disease; CD) دو نوع بیماری التهابی روده (inflammatory bowel disease; IBD) هستند که منجر به التهاب مزمن در دستگاه گوارش میشوند. مکانیسمی که منجر به التهاب در IBD میشود، به درستی درک نشده، با این حال تصور میشود که شامل تعامل پیچیدهای بین سیستم ایمنی، روده و میکروبهای روده باشد. شواهد جدید نشان میدهند که ترکیب میکروبهای روده در بیمار مبتلا به IBD متفاوت و احتمالا غیر‐طبیعی است و اصلاح این اختلال ممکن است به کنترل التهاب در بیماران مبتلا به UC و CD کمک کند. پیوند مدفوع (stool transplantation) از اهداکنندگان سالم به بیماران مبتلا به UC یا CD، مداخلهای است که با هدف بازگرداندن توازن سالمتر میکروبهای روده و کنترل IBD انجام میشود.
سوال مطالعه مروری
ارزیابی اثربخشی پیوند مدفوع برای درمان UC و CD.
روشهای مطالعه مروری
ما چندین بانک اطلاعاتی را برای یافتن مطالعات تصادفیسازی شده جستوجو کردیم. یک مطالعه تصادفیسازی شده، مطالعهای است که در آن شرکتکنندگان به صورت تصادفی به یکی از گروههای مداخله یا کنترل اختصاص داده میشوند و برترین طرح پژوهشی محسوب میشود. دادههای به دست آمده را از مطالعات مختلف برای دستیابی به تخمینهای کلی تاثیر پیوند مدفوع برای درمان UC و CD تجمیع کردیم. جستوجوی منابع علمی تا 19 مارچ 2018 بهروز است.
ویژگیهای مطالعه
چهار مطالعه (277 شرکتکننده) را یافتیم که اثربخشی پیوند مدفوع را برای درمان بزرگسالان مبتلا به UC فعال ارزیابی کردند. هیچ مطالعه تصادفیسازی شدهای را نیافتیم که پیوند مدفوع را در شرکتکنندگان مبتلا به UC یا در کودکان بررسی کرده باشد. علاوه بر این، هیچ مطالعهای را پیدا نکردیم که پایداری بهبودی را در شرکتکنندگان مبتلا به IBD غیر‐فعال ارزیابی کرده باشد. دو مورد از مطالعات شناسایی شده در استرالیا، یک مورد در کانادا و یک مورد در هلند انجام شدند. دوز، مسیر مصرف، فراوانی، حجم، نوع اهدا کننده و شدت بیماری گیرندگان، میان مطالعات متفاوت بودند.
نتایج کلیدی
نتایج ترکیبشده حاصل از چهار مطالعه شامل 277 شرکتکننده، نشان داد که پیوند مدفوع، میزان رفع نشانهها (بهبودی بالینی نیز نامیده میشود) را در بیماران مبتلا به UC، در مقایسه با کنترلکنندهها، دو برابر افزایش داد. در 8 هفته پس از پیوند، 37% (52/140) از شرکتکنندگان در گروه پیوند مدفوع در مقایسه با 18% (24/137) از شرکتکنندگان گروه کنترل بهبود یافتند. دادههای ترکیب شده حاصل از همان چهار مطالعه، میزان مشابهی را از عوارض جانبی جدی نشان دادند. هفت درصد (10/140) از گروه پیوند مدفوع در مقایسه با 5% (7/137) از گروه کنترل، عوارض جانبی جدی داشتند. عوارض جانبی جدی عبارت بودند از بدتر شدن کولیت اولسراتیو که نیاز به استروئیدهای داخل وریدی یا جراحی داشت؛ عفونتهایی مانند کلوستریدیوم دیفیسیل (Clostridium difficile) و سیتومگالوویروس (cytomegalovirus)، پرفوراسیون یا سوراخشدگی روده کوچک، و پنومونی. بروز عوارض جانبی در هر دو گروه پیوند مدفوع و کنترل مشابه بود و شامل درد شکم، تهوع، نفخ شکم، نفخ، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، سردرد، سرگیجه و تب میشدند. دادههای حاصل از سه مطالعه وارد شده نشان داد هنگامی که ارزیابی بهبود بیماری از طریق مشاهده ظاهر داخلیترین لایه روده (intestinal lining) با کمک آندوسکوپ انجام شود، پیوند مدفوع به بهبود UC کمک میکند.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE، که در آن نوع مطالعات، نقصهای روششناسی درون مطالعات، تناقض در گزارشدهی نتایج مطالعات، روش اندازهگیری تاثیر مداخلات و اطمینان آماری به تخمینهای خلاصه در نظر گرفته میشود، ارزیابی کردیم. بر اساس این معیارها، کیفیت کلی شواهد مربوط به بسیاری از این پیامدها را با توجه به تعداد کم عوارض و شرکتکنندگان و ناهمگونی در نتایج، در سطح پائین قضاوت کردیم.
نتیجهگیریها
پیوند میکروبیوتای مدفوع ممکن است نسبت شرکتکنندگانی را که به بهبودی بالینی در UC دست مییابند، افزایش دهد. با این حال، تعداد مطالعات شناسایی شده، کم و کیفیت شواهد پائین بود. عدم‐قطعیت در مورد میزان عوارض جانبی جدی وجود دارد. بنابراین، نمیتوان در مورد مزایا و آسیبهای پیوند مدفوع در افراد مبتلا به UC فعال نتیجهگیری کرد. ما هیچ مطالعهای را نیافتیم که به بررسی درمان CD با پیوند مدفوع بپردازد یا مطالعهای که به ارزیابی پیوند مدفوع در کودکان مبتلا به IBD پرداخته باشد. علاوه بر این، هیچ مطالعهای را نیافتیم که به ارزیابی پایداری طولانی‐مدت بهبودی در شرکتکنندگان مبتلا به IBD غیر‐فعال پرداخته باشد. برای ارتقای دانش در مورد استفاده از پیوند مدفوع برای درمان IBD، انجام مطالعات بیشتری مورد نیاز هستند.