تمرینات ورزشی معمولا برای افراد مبتلا به فیبرومیالژی (fibromyalgia) توصیه میشود. این مرور یکی از مجموعه مرورهای انجامشده در مورد تمرینات ورزشی برای فیبرومیالژی است که جایگزین مروری با عنوان «ورزش برای درمان سندرم فیبرومیالژی» خواهد شد که برای اولین بار در سال 2002 منتشر شد.
ارزیابی منافع و مضرات پروتکلهای تمرین ورزشهای ترکیبی که شامل دو یا چند نوع ورزش (هوازی، مقاومتی، انعطافپذیری) برای بزرگسالان مبتلا به فیبرومیالژی در برابر کنترل (درمان معمول، کنترل لیست انتظار)، مداخلات غیرورزشی (به عنوان مثال بیوفیدبک) یا ورزشهای دیگر (مانند ترکیبی در برابر انعطافپذیری) است.
مقایسههای خاص شامل ورزش ترکیبی در مقابل ورزشهای دیگر (برای مثال ورزشهای مقاومتی، ورزش آبی، ایروبیک/هوازی، انعطافپذیری و لرزش کل بدن) مورد ارزیابی قرار نگرفتند.
ما کتابخانه کاکرین؛ Thesis and Dissertations Abstracts؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL) ؛Embase ؛MEDLINE؛ پایگاه اطلاعات طب مکمل و وابسته (AMED)؛ پایگاه شواهد فیزیوتراپی (PEDro ؛Physiotherapy Evidence Database)؛ پایگاه Current Controlled Trials (تا 2013)؛ WHO ICTRP و ClinicalTrials.gov را تا دسامبر 2017، بدون محدودیت زبان، برای شناسایی تمام کارآزماییهای بالقوه مرتبط جستوجو کردیم.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCTs ؛randomised controlled trails) را درباره بزرگسالان با تشخیص فیبرومیالژی وارد کردیم که مداخلات ورزش ترکیبی را با مداخلات دیگر یا عدم انجام ورزش مقایسه کردند. پیامدهای عمده عبارت بودند از کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQL ؛health‐related quality of life)، درد، سفتی، خستگی، عملکرد فیزیکی، خروج از مطالعه و عوارض جانبی.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم به انتخاب کارآزماییها برای ورود، استخراج دادهها، و ارزیابی خطر سوگیری (bias) و کیفیت شواهد مربوط به پیامدهای عمده با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) پرداختند.
ما 29 RCT (2088 شرکتکننده؛ 98% زن؛ میانگین سن 51 سال) را وارد کردیم که مداخلات ورزش ترکیبی (از جمله حداقل دو ورزش زیر: ورزشهای هوازی یا قلبی-تنفسی، ورزشهای مقاومتی و یا قدرتی عضلات و ورزش انعطافپذیری)، را در مقابل کنترل (برای مثال: لیست انتظار)، غیرورزشی (بهعنوان مثال بیوفیدبک) و سایر مداخلات ورزشی مقایسه کردند. نقایص طراحی در سراسر مطالعات منجر به سوگیریهای انتخاب، عملکرد، تشخیصی و گزارشدهی انتخابی شد. ما یافتههای ورزش ترکیبی را در مقایسه با کنترل، اولویتبندی کرده و آنها را بهطور کامل در اینجا ارائه کردیم.
21 کارآزمایی (1253 شرکتکننده) شواهدی را با کیفیت متوسط برای همه پیامدهای عمده به جز سفتی ارائه کردند (کیفیت پایین). به استثنای موارد خروج از مطالعه و عوارض جانبی، معیار پیامد عمده، خود گزارشی بود و بر اساس مقیاس 0 تا 100 بیان شد (مقادیر پایینتر بهترین هستند، میانگین تفاوتهای (MD) منفی نشاندهنده بهبود است؛ ما از تفاوت بالینی قابلتوجه بین گروهها به اندازه 15% تفاوت نسبی استفاده کردیم). نتایج بهدست آمده برای ورزش ترکیبی در مقابل کنترل نشان میدهد که میانگین HRQL، در گروه کنترل و ورزشی به ترتیب، 56 و 49 (13 مطالعه؛ 610 شرکتکننده) با بهبود کامل 7% (3% بهتر تا 11% بهتر) و بهبود نسبی 12% (6% بهتر تا 18% بهتر) بود.
میانگین درد در گروه کنترل و ورزش به ترتیب، 58.6 و 53 (15 مطالعه؛ 832 شرکتکننده) با بهبود کامل 5% (1% بهتر تا 9% بهتر) و بهبود نسبی 9% (3% بهتر تا 15% بهتر ) همراه بود. میانگین خستگی به ترتیب، 72 و 59 نقطه در گروههای کنترل و ورزش (1 مطالعه؛ 493 شرکتکننده) با بهبود کامل 13% (8% بهتر تا 18% بهتر) و بهبود نسبی 18% (11% بهتر تا 24% بهتر) همراه بود. میانگین سفتی به ترتیب، 68 و 61 در گروههای کنترل و ورزش (5 مطالعه؛ 261 شرکتکننده) با بهبود کامل 7% (1% بهتر تا 12% بهتر) و بهبود نسبی 9% (1% بهتر تا 17% بهتر) همراه بود. میانگین عملکرد فیزیکی به ترتیب، 49 و 38 در گروههای کنترل و ورزش (9 مطالعه؛ 477 شرکتکننده) با بهبود کامل 11% (7% بهتر تا 15% بهتر) و بهبود نسبی 22% (14% بهتر تا 30% بهتر) همراه بود. تجزیهوتحلیل ترکیبی، منجر به خطر نسبی با کیفیت متوسط برای خروج (انصراف) به هر علتی با میزانهای مشابه در سراسر گروهها (به ترتیب، 11 به ازای هر 100 و 12 به ازای هر 100 نفر در گروههای کنترل و مداخله) (19 مطالعه؛ 1065 شرکتکننده؛ خطر نسبی (RR)؛ 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 تا 1.51) با تغییر کامل معادل 1% (3% کمتر تا 5% بیشتر) و تغییر نسبی 11% (28% کمتر تا 47% بیشتر) شد.
در سراسر همه 21 مطالعه، هیچ گونه آسیب یا عارضه جانبی دیگری گزارش نشد؛ با این حال برخی از شرکتکنندگان در حین یا بعد از ورزش، دچار افزایش علائم فیبرومیالژی (درد، رنج، یا خستگی) شدند. با این حال به دلیل کم بودن میزان عوارض، ما از خطرات دقیق مرتبط با ورزش مطمئن نیستیم. ورزش ترکیبی ممکن است HRQL و عملکرد فیزیکی را بهبود ببخشد و ممکن است درد و خستگی را کاهش دهد؛ خروج از مطالعه به هر علت در سراسر گروهها مشابه بود، و ورزشهای ترکیبی ممکن است سفتی را اندکی کاهش دهند. برای خستگی، عملکرد فیزیکی، HRQL و سفتی، ما نمیتوانیم تغییرات بالینی مرتبط را رد یا آن را بپذیریم، چرا که فواصل اطمینان شامل اثرات بالینی مهم و غیرمهم است.
ما شواهدی را با کیفیت بسیار پایین در مورد اثرات بلندمدت یافتیم. در 8 کارآزمایی، HRQL، خستگی و بهبود عملکرد فیزیکی در 6 تا 52 هفته یا بیشتر پس از مداخله ادامه یافت، اما بهبود در سفتی و درد پایدار نماند. خروج از مطالعه و عوارض جانبی اندازهگیری نشدند.
مشخص نیست که آیا ورزش ترکیبی در مقابل سایر مداخلات غیرورزشی یا دیگر ورزشها، HRQL و عملکرد فیزیکی را بهبود میبخشد یا علایم را کاهش میدهد، زیرا کیفیت شواهد بسیار پایین بود. این مداخلات ناهمگون و نتایج اغلب بر اساس مطالعات کوچک واحد بودند. عوارض جانبی مرتبط با این مداخلات اندازهگیری نشدند و بنابراین عدم قطعیت، خطر ابتلا به عوارض جانبی را در بر میگیرد.
در مقایسه با کنترل، شواهدی با کیفیت متوسط نشان میدهند که ورزش ترکیبی احتمالا HRQL، عملکرد فیزیکی و خستگی را بهبود میبخشد اما این بهبود ممکن است برای برخی از شرکتکنندگان کوچک و از نظر بالینی مهم نباشد؛ عملکرد فیزیکی، بهبود را در همه شرکتکنندگان نشان میدهد. خروج از مطالعه در سراسر گروهها مشابه بود. شواهدی با کیفیت پایین نشان میدهند که ورزش ترکیبی ممکن است سفتی را اندکی بهبود ببخشد. شواهدی با کیفیت بسیار پایین نشان میدهند که ما در مورد اینکه آیا اثرات بلندمدت ورزش ترکیبی برای تمام پیامدها حفظ میشوند یا خیر، «نامطمئن» هستیم؛ خروج از مطالعه به هر علت و عوارض جانبی اندازهگیری نشدند.
در مقایسه با سایر مداخلات ورزشی یا غیرورزشی، ما در مورد اثرات ورزش ترکیبی مطمئن نیستیم، زیرا ما فقط شواهدی را با کیفیت بسیار پایین از کارآزماییهای کوچک و بسیار ناهمگون بهدست آوردیم. اگر چه ورزش ترکیبی بهنظر میرسد به خوبی تحمل شود (میزان خروج از مطالعه در سراسر گروهها مشابه بود)، شواهد مربوط به عوارض جانبی کم است، بنابراین ما در مورد ایمنی آن مطمئن نیستیم. ما کیفیت شواهد بهدست آمده را از این کارآزماییها به علت عدم دقت (کارآزماییهای کوچک)، سوگیری انتخاب (برای مثال تخصیص)، کورسازی شرکتکنندگان و ارائهدهندگان مراقبت یا ارزیابان پیامد و گزارشدهی انتخابی، کاهش دادیم.