پیشینه سوال مرور
آسم (asthma) یک وضعیت تنفسی طولانیمدت شایع است که بزرگسالان و کودکان را در سراسر جهان مبتلا میکند. افراد ممکن است دچار تشدید نشانههای کوتاه‐مدتی شوند، که اغلب تحت عنوان تشدید (exacerbations) (یا حملات آسم) شناخته میشوند. تشدید حملات معمولا از طریق اضافه کردن داروها (برای مثال تجویز قرصهای استروئیدی برای چند روز) درمان میشوند. برخی مواقع وضعیتهای تشدید میتوانند به دنبال بروز عفونتها از جمله ویروسها ایجاد شوند. گاهی، یک عفونت باکتریایی در ریهها یا راههای هوایی ممکن است منجر به بروز تشدید حملات آسم شود. نشانههای مربوط به عفونت باکتریایی، شامل صدای کراکلها در قفسه سینه (crackles on the chest)، تب و سرفه همراه با حجم بالایی از خلط بدرنگ است. عفونتهای باکتریایی میتوانند از طریق تستهای آزمایشگاهی تایید شوند، برای مثال، تستهای خونی؛ با وجود این، این تستها همواره در بخش خدمات اولیه (در سطح پزشک عمومی (GP)) در دسترس نیستند. این عفونتها ممکن است برای درمان نیاز به آنتیبیوتیکها داشته باشند.
در این مرور، ما به دنبال این هستیم که بدانیم آنتیبیوتیکها برای افراد مبتلا به تشدید حملات آسم کمک کننده و ایمن هستند یا خیر. بخشی از انگیزه اجرای این مرور ناشی از نگرانی است که در رابطه با تجویز بیش از اندازه آنتیبیوتیکها برای افراد با تشدید حملات آسم وجود دارد.
ویژگیهای مطالعه
ما به دنبال مطالعاتی بودیم که به مقایسه گروهی از افراد دریافت کننده هر نوع یا دوزی از آنتیبیوتیک با گروهی از افرادی پرداخته بودند که برای درمان تشدید حملات آسم هیچ گونه آنتیبیوتیکی دریافت نکرده بودند. فقط مطالعاتی را وارد مرور کردیم که در آنها تصمیمگیری برای دریافت آنتیبیوتیک بین افراد به صورت تصادفی اتفاق افتاده بود. مطالعات انجام شده را روی بزرگسالان و کودکان در هر زمان و مکان در دنیا وارد مرور کردیم.
نتایج کلیدی
ما شش مطالعه را به دست آوردیم که شامل 681 بزرگسال و کودک مبتلا به آسم بودند. دو مورد از این مطالعات بیش از 35 سال پیش به اجرا درآمده بودند.
در مجموع، شواهد کمی را به دست آوردیم که نشان میداد آنتیبیوتیکها ممکن است نشانهها و نتایج تستهای تنفسی را در مقایسه با عدم استفاده از آنتیبیوتیک بهبود دهد. ما درباره این نتایج خیلی مطمئن نیستیم، زیرا فقط تعداد اندکی از مطالعات و افراد در این مرور وارد شده بودند. یکی از پیامدهای اولیه ما ‐ پذیرش در بخش مراقبتهای ویژه/بخش با وابستگی بالا (intensive care unit/high dependence unit; ICU/HDU)‐ گزارش نشده بود.
ما نمیتوانیم درباره بروز تعداد بیشتر یا کمتر حوادث جانبی (عوارض جانبی) در افراد دریافت کننده آنتیبیوتیکها نیز مطمئن باشیم. فقط 10 نفر (5 نفر از افراد دریافت کننده آنتیبیوتیکها و 5 نفر از افراد دریافت کننده دارونما (placebo)/عدم دریافت آنتیبیوتیک) از 502 نفر دچار حادثه جانبی جدی شده بودند.
شواهد زیادی درباره سایر پیامدهای مهم، از جمله پذیرش در بیمارستان یا بروز دوباره وضعیت تشدید در طول دوره پیگیری مطالعه نیافتیم.
جدیدترین مطالعه انجام شده در به کارگیری افراد مبتلا به آسم با مشکل مواجه شده بود، زیرا برای بسیاری از آنها از قبل یک آنتیبیوتیک تجویز شده بود و بنابراین نمیتوانستند در مطالعه شرکت کنند.
کیفیت شواهد
در مجموع، اطمینان پائینی به شواهد ارائه شده در این مرور داریم. ما فکر میکنیم اینکه برخی مطالعات انجام شده روی آنتیبیوتیکها برای تشدید حملات آسم انجام شده اما منتشر نشدهاند، امکانپذیر است زیرا توانستیم فقط تعداد بسیار کمی مطالعه را درباره چنین سوال مهمی به دست آوریم. همچنین درباره امکان تعمیم مناسب یافتههای مطالعه به تمامی افراد مبتلا به حملات آسم نگران بودیم زیرا بیشتر مطالعاتی که ما به دست آوردیم، فقط افراد بستری شده در بیمارستانها و بخشهای اورژانس را دربرمیگرفتند. همچنین دو مورد از این مطالعات قدیمی بوده و درمان آسم در طول 30 سال گذشته به میزان زیادی تغییر کرده است. به دلیل کم بودن تعداد مطالعات شناسایی شده، در برخی موارد نمیتوانیم درباره بهتر بودن، بدتر بودن یا مشابه بودن استفاده از آنتیبیوتیکها در مقایسه با عدم استفاده از آنها اظهار نظر کنیم. در نهایت، درباره روشهای اجرای مطالعات نگرانیهایی داشتیم، برای مثال، در یک مطالعه، هم بیماران و هم محققین میدانستند که چه فردی آنتیبیوتیک دریافت کرده و چه فردی دریافت نکرده است؛ این وضعیت ممکن بوده روی چگونگی رفتار بیماران یا پرسنل تاثیرگذار بوده باشد.
نتیجهگیریها
ما شواهد بسیار محدودی به دست آوردیم مبنی بر اینکه آنتیبیوتیکها ممکن است به افراد مبتلا به حملات آسم کمک کنند، و ما هنوز بسیار نامطمئن هستیم. به ویژه، درباره پیامدهای مهم از جمله پذیرش در بیمارستان یا عوارض جانبی اطلاعات زیادی به دست نیاوردیم. با وجود این، عوارض جانبی جدی در مطالعاتی که ما به دست آوردیم، بسیار نادر بودند.