ایزوترتینوئین که به صورت قرص توسط افراد مبتلا به آکنه مصرف میشود، چقدر موثر و ایمن است؟ شواهد مربوط به تاثیر ایزوترتینوئین را در مقایسه با خودش در دوزهای مختلف، با دارونما (placebo) (درمان یکسان اما غیر‐فعال)، یا سایر درمانهای سیستمیک (داروهای خوراکی یا تزریقی که در داخل کل بدن عمل میکنند) یا موضعی (که در خارج از بدن استفاده میشوند) مرور کردیم. شرکتکنندگان واجد شرایط باید توسط یک پزشک، مبتلا به آکنه تشخیص داده شوند.
پیشینه
آکنه یک بیماری التهابی مداوم است که میتواند بیش از 80% نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد. آکنه (از جمله سرسیاه و سرسفید، و جوش) اغلب روی صورت ظاهر میشوند، اما میتوانند بر پشت و سینه نیز ظاهر شوند. مشکلات سلامت روان، افسردگی و افکار خودکشی با آکنه مرتبط هستند. ایزوترتینوئین، یک درمان مشتق از ویتامین A است که در حال حاضر بهطور گستردهای مورد استفاده قرار میگیرد و به درمان آکنه تبدیل شده است. با این حال، ممکن است منجر به عوارض جانبی شده و با عوارض روانپزشکی نامطمئن و بیماری التهابی روده همراه باشد.
ویژگیهای مطالعه
تا جولای 2017 به جستوجوی منابع علمی پزشکی پرداختیم و 31 مطالعه را که شامل 3836 مورد درماتولوژی سرپایی در سراسر جهان بود وارد کردیم. آکنه در مردان دو برابر بیشتر از زنان وجود داشت؛ سن آنها بین 12 تا 55 سال بود. شدت آکنه از خفیف تا شدید متغیر بود، هرچند اکثر شرکتکنندگان آکنه شدید داشتند.
صنعت داروسازی از 12 مطالعه وارد شده حمایت مالی کرد.
مطالعاتی را یافتیم که ایزوترتینوئین خوراکی را در برابر دارونما یا سایر روشهای درمانی مانند آنتیبیوتیکها مقایسه کردند. علاوه بر این، دوزهای مختلف، رژیمها (دوره درمان دارویی)، یا فرمولاسیون ایزوترتینوئین خوراکی، همچنین ایزوترتینوئین خوراکی به اضافه عوامل موضعی بررسی شدند.
نتایج کلیدی
سه مطالعه ایزوترتینوئین را در برابر هر نوع آنتیبیوتیک خوراکی به اضافه هر نوع عامل موضعی ارائه شده به شرکتکنندگان مبتلا به آکنه متوسط یا شدید به مدت 20 تا 24 هفته مقایسه کردند. پیامدهای آنها بهطور مستقیم پس از توقف درمان اندازهگیری شد.
تفاوتی بین درمانها از نظر کاهش تعداد ضایعات التهابی (ناحیهای از اندام یا بافتی که به دلیل بیماری یا تروما آسیب دیده است) وجود نداشت. در یک شرکتکننده، ایزوترتینوئین منجر به ایجاد سندرم استیونز‐جانسون (Stevens‐Johnson syndrome) شد (یک بیماری جدی که در آن پوست، اغلب در پاسخ به دارو، به شدت واکنش نشان میدهد)؛ عوارض جانبی جدی در گروه دیگر وجود نداشت. با این وجود، نسبت به این نتایج نامطمئن هستیم، زیرا این نتایج بر اساس شواهد با کیفیت بسیار پائین بودند.
هنگامی که آکنه توسط یک پزشک ارزیابی شد، شدت آکنه ممکن است با استفاده از ایزوترتینوئین اندکی بهبود یابد، اما ممکن است منجر به عوارض جانبی کمتر جدی شود (از جمله لبهای متورم، پوست خشک یا تهوع) (شواهد با کیفیت پائین).
چهارده مطالعه دوزها/دورههای مختلف ایزوترتینوئین خوراکی را بین 12 تا 32 هفته مقایسه کردند. شرکتکنندگان عمدتا آکنه شدید یا متوسط داشتند.
دو مطالعه، هر کدام به مقایسه سه دوز متفاوت از ایزوترتینوئین در 20 هفته پرداختند، بهبود بیشتری را (از طریق شمارش ضایعات التهابی اندازهگیری شد) با دوز بالاتر یافتند (شواهد با کیفیت پائین). مطالعه سوم نشان داد که دوز پائین پیوسته (روزانه) و دوز معمول پیوسته (روزانه) ممکن است آکنه را بیشتر از درمان متناوب، که طی 24 هفته اندازهگیری شد، بهبود ببخشد (شواهد با کیفیت پائین). دوز معمول ایزوترتینوئین تعداد ضایعات التهابی را بیشتر از دوز پائین کاهش داد، اما این یافته بر اساس شواهد با کیفیت بسیار پائین بود و نشان دهنده عدم قطعیت است.
طی درمان (از 12 تا 32 هفته) یا پیگیری بعد از پایان درمان (تا 48 هفته)، در 14 مطالعه که دوزهای مختلف ایزوترتینوئین را تجزیهوتحلیل کردند، عوارض جانبی جدی رخ نداد (شواهد با کیفیت پائین). در این مقایسه، شدت آکنه اندازهگیری شده توسط پزشک بررسی نشد. در 13 مطالعه، عوارض جانبی کمتر جدی، از جمله خشکی پوست، ریزش مو و خارش، مورد بررسی قرار گرفت، اما ما مطمئن نیستیم که بین گروهها تفاوتی وجود داشته باشد (کیفیت شواهد در جایی که ارزیابی شد، پائین تا بسیار پائین بود).
هیچ مطالعهای نقصهای زایمان را گزارش نکرد.
کیفیت شواهد
کیفیت کلی شواهد برای تمام پیامدهای کلیدی ما، به علت محدودیتهای جدی در طراحی مطالعه و مقدار محدود دادهها، پائین بود. بنابراین، کارآزماییهای بالینی شناسایی شده نه از محل ثابت شده ایزوترتینوئین خوراکی در درمان آکنه حمایت میکنند و نه آن را به چالش میکشند.