حرف آخر
شواهد خوبی از مطالعات در جهت حمایت یا رد این پیشنهاد که کتورولاک مفید است یا خیر، یا اینکه با عوارض جانبی جدی در درمان درد کودکان پس از جراحی همراه است یا خیر، وجود ندارد.
پیشینه
کودکان در معرض خطر ابتلا به درد در زمان کوتاهی پس از جراحی قرار دارند. داروهای غیر‐استروئیدی ضد‐التهابی (NSAIDها، مانند آسپرین) میتوانند درد متوسط تا شدید را بدون ایجاد بسیاری از عوارض جانبی مرتبط با اوپیوئیدها (داروهایی مانند مورفین) کاهش دهند. با این حال، NSAIDها ممکن است باعث خونریزی و آسیب به کلیهها و دستگاه گوارش شوند. کتورولاک (ketorolac) یک NSAID است که میتواند به صورت وریدی تزریق شود، و در زمانی که بیماران قادر به مصرف داروهای خوراکی نیستند، ممکن است مفید باشد. علیرغم این واقعیت که کتورولاک برای استفاده در کودکان توسط بسیاری از سازمانهای دولتی مورد تایید قرار نگرفته، به دلیل عدم وجود گزینههای جایگزین، اغلب پس از جراحی استفاده میشود.
ویژگیهای مطالعه
در نوامبر سال 2017، برای یافتن کارآزماییهای بالینی که از کتورولاک برای درمان درد پس از جراحی در کودکان استفاده کردند، به جستوجو پرداختیم. ما 13 مطالعه را با حضور 920 کودک پیدا کردیم، که معیارهای ورود را به این مرور داشتند. مطالعات در طراحی، دوز کتورولاک، زمانبندی (در طول یا پس از جراحی) و تعداد دوزهای تجویز دارو، نوع جراحی، و آنچه که با کتورولاک مقایسه شد (یک دارونما (placebo) (درمان ساختگی، مانند یک کیسه مایع) یا داروی دیگر)، کاملا متفاوت بودند.
یافتههای کلیدی
اطلاعات کافی برای انجام تجزیهوتحلیل آماری ارزیابیهایی که مورد نظر ما بودند، یعنی، تعداد کودکان با حداقل 50% تسکین درد؛ یا متوسط شدت درد (اندازهگیری درد بیمار که از بیمار خواسته میشود میزان درد خود را رتبهبندی کند، اغلب در مقیاس صفر برای «بدون درد» تا 10 برای «بدترین درد قابلتصور») وجود نداشت. چهار مطالعه به صورت جداگانه گزارش دادند که کتورولاک در کاهش شدت درد نسبت به دارونما بهتر بود اما مطالعات، کوچک بوده و طراحی متفاوتی داشتند. برای ارزیابیهای دیگر، مانند تعداد کودکانی که نیاز به داروهای نجات پیدا کردند (اگر داروی مورد مطالعه به اندازه کافی برای تسکین درد فرد مفید نباشد، داروی درد اضافی داده میشود) و اینکه چقدر از این داروی نجات استفاده شد، اطلاعات بیشتری وجود داشت. کودکان کمتری در گروه کتورولاک نسبت به کودکان دریافتکننده دارونما نیاز به داروی نجات پیدا کردند، اگر چه این نتیجه از نظر آماری متفاوت نبود. طی چهار ساعت پس از دریافت داروهای مورد مطالعه، کودکان دریافتکننده کتورولاک، نسبت به کودکانی که دارونما دریافت کردند، به داروهای نجات کمتری نیاز داشتند. اطلاعات کافی درباره کتورولاک در مقایسههای مستقیم با سایر داروها به دست نیامد.
همچنین مطالعات، اطلاعات کافی را در اختیار ما قرار ندادند تا بتوانیم ارزیابی خوبی از عوارض جانبی و عوارض جانبی جدی در زمینه استفاده از کتورولاک به عمل آوریم. عوارض جانبی جدی در افراد دریافتکننده کتورولاک شامل خونریزی بود، اما برای نتیجهگیری دقیق، این عارضه به اندازه کافی اتفاق نیفتاد. تعداد بسیار کمی از کودکان به دلیل عوارض جانبی از مطالعات خارج شدند. این مساله در مطالعاتی که شرکتکنندگان در آنها فقط به مدت کوتاهی در مطالعه حضور داشتند، طبیعی به نظر میرسد.
کیفیت شواهد
با توجه به مسائل روششناسی که در بسیاری از مطالعات وجود داشت، تفاوتهای موجود در طراحیهای مطالعه، و تعداد کلی اندک کودکان به کار گرفته شده در مطالعات، کیفیت این شواهد در سطح بسیار پائین رتبهبندی شد. شواهد با کیفیت بسیار پائین نشان میدهد که ما در مورد این نتایج بسیار نامطمئن هستیم.