بیدندانی (edentulism) نسبتا شایع است و اغلب با ایجاد پروتزهای کامل یا متحرک نسبی درمان میشود. متخصصین بالینی با استفاده از روشها و مواد مختلف، قالبگیری نهایی پروتزهای کامل (CD) و پروتزهای متحرک نسبی (RPD) را به انجام میرساند. استفاده از مواد و تکنیک قالبگیری نهایی، بر اساس شرایط دهانی فرد، کیفیت پروتز را بهبود میبخشد، که می تواند کیفیت زندگی را نیز بهبود بخشد.
تعیین اثرات مواد و تکنیکهای مختلف قالبگیری نهایی مورد استفاده برای ساخت پروتزهای کامل، برای حفظ، ثبات، راحتی و کیفیت زندگی در افراد بدون دندان کامل.
تعیین اثرات مواد و تکنیکهای مختلف قالبگیری نهایی مورد استفاده برای ایجاد پروتزهای متحرک نسبی، به منظور ثبات، راحتی، کشش زیاد و کیفیت زندگی در افراد نسبتا بدون دندان.
متخصص اطلاعات گروه سلامت دهان در کاکرین، پایگاههای اطلاعاتی زیر را جستوجو کرد: پایگاه ثبت کارآزماییهای سلامت دهان در کاکرین (تا 22 نوامبر 2017)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Cetral Register of Controlled Trails) (پایگاه ثبت مطالعات کاکرین، تا 22 نوامبر 2017)؛ Ovid MEDLINE (1946 تا 22 نوامبر 2017) و Embase Ovid (21 دسامبر 2015 تا 22 نوامبر 2017). مرکز ثبت کارآزماییهای بالینی موسسات ملی سلامت ایالات متحده (ClinicalTrails.gov) و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت، برای کارآزماییهای در حال انجام جستوجو شدند. هنگام جستوجو در پایگاههای اطلاعات الکترونیکی، هیچ محدودیتی روی زبان یا وضعیت انتشار گذاشته نشد، هرچند جستوجوی Embase به سبب پروژه جستوجوی متمرکز در کاکرین، برای شناسایی تمام کارآزماییهای بالینی و اضافه کردن آنها به CENTRAL، از نظر تاریخ محدود شد.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛randomised controlled trails) را در مقایسه با مواد و تکنیکهای مختلف قالبگیری نهایی برای درمان افراد با پروتزهای کامل (CD) و پروتزهای متحرک نسبی (RPD) انتخاب کردیم. برای CD، ما کارآزماییهایی را انتخاب کردیم که مواد مختلف را یا تکنیکهای مختلف یا هر دو را مقایسه کرده بود. در RPD برای شرایط حمایت از دندان، ما کارآزماییهایی را انتخاب کردیم که مواد مشابه و تکنیکهای مختلف، یا مواد مختلف با تکنیکهای مشابه را مقایسه کرد. در RPD حمایت از بافت (متکی به نسج) و حمایت از دندان (متکی به دندان)، ما کارآزماییهایی را انتخاب کردیم که مواد مشابه و تکنیکهای مختلف قالبگیری دوتایی، و مواد مختلف با تکنیکهای مختلف قالبگیری دوتایی را مقایسه کرد.
دو نویسنده مرور به طور مستقل، و در دو نسخه، مطالعات را برای واجد شرایط بودن غربالگری کردند، دادهها را استخراج کرده، و خطر سوگیری (bias) را برای هر یک از کارآزماییهای انتخاب شده ارزیابی کردند. ما نتایج را به صورت خطر نسبی (RR) برای پیامدهای دوبخشی، و به عنوان میانگین تفاوت (MD) یا میانگین تفاوت استاندارد شده (SMD) برای پیامدهای پیوسته، با 95% فاصله اطمینان (CI)، با استفاده از مدل اثرات تصادفی، بیان کردیم. ما جدولهای «خلاصهای از یافتهها» را برای مقایسهها و پیامدهای اصلی (کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان که توسط شرکتکننده گزارش شد، کیفیت پروتز، و تطبیق لبههای پروتز (با نسج)) طراحی کردیم.
ما در این مرور 9 مطالعه را انتخاب کردیم. هشت مطالعه شامل 485 شرکتکننده با CD بود. ما شش مطالعه را که در معرض خطر سوگیری بالا بودند، و دو مطالعه را که در معرض خطر سوگیری پایین قرارداشتند ارزیابی کردیم. ما یک مطالعه را در مورد RPD با 72 شرکتکننده تصادفیسازی شده در معرض خطر سوگیری بالا قضاوت کردیم.
به طور کلی، کیفیت شواهد برای هر مقایسه و پیامد یا پایین یا بسیار پایین بود، بنابراین، نتایج باید با احتیاط تفسیر شوند، زیرا تحقیقات بعدی احتمالا نتایج را تغییر خواهند داد.
پروتزهای کامل
دو مطالعه، مواد مشابه و تکنیکهای مختلف را مقایسه کردند (یک مطالعه فقط به فراهم کردن دادههای پیامد ثانویه کمک کرد)؛ دو مطالعه تکنیک مشابه و مواد مختلف را مقایسه کردند؛ و چهار مطالعه، مواد و تکنیکهای مختلف را مقایسه کردند.
یک مطالعه (10 شرکتکننده) در دو گام - دو مرحلهای، سیستم بایوعملکردی پروتز (BPS ؛Biofunctional Prosthetic system) را با استفاده از مواد قالبگیری الاستومر و سیلیکون اضافی در مقایسه با روشهای معمولی مورد بررسی قرار داد، و هیچ شواهدی را از یک تفاوت قابلتوجه برای کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان، یا کیفیت پروتزهای دندانی نشان نداد (رضایتمندی از پروتز). این مطالعه گزارش داد که BPS نیاز به تطابق کمتری دارد. ما کیفیت شواهد را بسیار پایین ارزیابی کردیم.
یک مطالعه (27 شرکتکننده)، تکنیک قالبگیری نهایی فشار انتخابی را با استفاده از موم در مقایسه با مواد الاستومر پلیسولفید (شبیه لاستیک است) مقایسه کرد. این مطالعه کیفیت زندگی یا کیفیت پروتزها را اندازهگیری نکرد و هیچ شواهدی از تفاوت قابلتوجهی بین مداخلات در نیاز برای تطبیق (RR: 0.81؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.38 تا 1.70) یافت نشد. ما کیفیت شواهد را بسیار پایین ارزیابی کردیم.
یک مطالعه قالبگیری نهایی دو گام-دو مرحلهای را با آلژینات در مقایسه با الاستومر سیلیکونی مقایسه کرد. کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان که با استفاده از OHIP-EDENT ارزیابی شد، به نظر میرسید که با سیلیکون (MD: 7.20؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.71 تا 11.69؛ 144 شرکتکننده) بهتر است. مطالعه نشان داد که طبق گزارش شرکتکنندگان تفاوت قابلتوجهی در کیفیت پروتز (راحتی) پس از یک دوره «تأیید» دو هفتهای مشخص نشده است، اما گزارش داد که سیلیکون برای پایداری و کارایی جویدن بهتر است. ما کیفیت شواهد را پایین ارزیابی کردیم.
سه مطالعه، قالبگیری یک مرحلهای را با آلژینات در مقایسه با قالبگیریهای دو گام- دو مرحلهای با الاستومر (سیلیکون، پلیسولفید، یا پلیاتیل) مقایسه کرد. هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت قابلتوجهی در OHIP-EDENT در یک ماه وجود نداشت (MD: 0.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.37- تا 2.47؛ 2.47؛ دو مطالعه؛ 98 شرکتکننده). شواهدی وجود نداشت که تفاوت قابلتوجهی را در رضایت عمومی بیماران با پروتزهای شش ماهه نشان دهد (MD: 0.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 8.23- تا 8.23؛ یک مطالعه؛ 105 شرکتکننده). ما کیفیت شواهد را بسیار پایین ارزیابی کردیم.
یک مطالعه، قالبگیری یک مرحلهای را با آلژینات با قالبگیری دو گام- دو مرحلهای با استفاده از مواد قالبگیری زینک اکساید اوژنول مقایسه کرد و هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت قابلتوجهی در OHIP-EDENT (MD: 0.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.67- تا 3.67؛ 39 شرکتکننده) یا رضایت عمومی (RR: 3.15؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.14 تا 72.88؛ 39 شرکتکننده) در ظرف شش ماه یافت نشد. ما کیفیت شواهد را بسیار پایین ارزیابی کردیم.
پروتزهای نسبی متحرک
یک مطالعه 72 شرکتکننده را به صورت تصادفی انتخاب کرد و تکنیک آلترد کست (altered-cast technique) را با یک تکنیک قالب یکتکه مقایسه کرد. این مطالعه کیفیت زندگی را ارزیابی نکرد، اما گزارش داد که اکثر شرکتکنندگان از پروتزها رضایت داشتند و هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت قابلتوجهی بین گروهها برای رضایت عمومی در پیگیری یک ساله (شواهد با کیفیت پایین) وجود نداشت. شواهدی از اختلاف قابلتوجهی در تعداد تطابق اینتاگلیو (intaglio) در یک سال (RR: 1.43؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.61 تا 3.34) وجود نداشت (شواهد با کیفیت بسیار پایین).
ما نتیجه گرفتیم که هیچ شواهدی وجود ندارد که یک ماده یا یک تکنیک مزیت قابلتوجهی نسبت به دیگری برای ساخت پروتزهای کامل و پروتزهای متحرک نسبی دارد. شواهد موجود برای منافع نسبی ناشی از تکنیکهای متفاوت تولید پروتز و مواد قالبگیری نهایی محدود و کیفیت شواهد پایین یا بسیار پایین است. RCT های بیشتری با کیفیت بالا مورد نیاز است.