سوال مطالعه مروری
تا چه اندازه گزینههای مختلف برای درمان پوسیدگی عمیق در دندانهای اولیه (شیری) کودکان برای رفع نشانههای کودک (بهطور اخص درد، تورم، جابجایی غیر‐طبیعی) و علائم دندان (همانطور که در اشعه ایکس نشان داده شده است) موثر هستند؟
پیشینه
در کودکان، پوسیدگی دندان یکی از شایعترین بیماریها است. پوسیدگی دندان در دندانهای شیری به سرعت در حال پیشرفت است، که اغلب به پالپ ‐ اعصاب، رگهای خونی کوچک و بافت همبند که مرکز یک دندان را تشکیل میدهند، میرسد. دندانپزشکان اغلب مجبور به انجام یکی از سه روش درمان پالپ هستند: پوشش مستقیم پالپ (جایی که عامل درمان به طور مستقیم در مواجهه با پالپ قرار میگیرد)، پالپوتومی (pulpotomy) (حذف بخشی از پالپ) یا پالپکتومی (pulpectomy) (حذف کل پالپ در محفظه پالپ و کانال ریشه دندان).
شایعترین مواد استفاده شده برای پوشش مستقیم پالپ، هیدروکسید کلسیم، ماده جدیدتر اما گرانتر MTA، فرموکروزول (formocresol) یا یک رزین چسبنده (که مستقیم روی عصب دندان قرار میگیرد) است.
پس از یک پالپوتومی، یکی از این چهار ماده به طور کلی استفاده میشود: سولفات فریک (ferric sulphate)، فرموکروزول، هیدروکسید کلسیم یا MTA.
پس از پالپکتومی، یک ماده در فضایی که به سبب حذف پالپ ایجاد شده، قرار میگیرد. این ماده نباید از تحلیل ریشه دندان اولیه پیشگیری کند تا اجازه رشد را به دندان دائمی زیر آن بدهد.
ویژگیهای مطالعه
نویسندگان مرور در حالی که با گروه سلامت دهان در کاکرین (Cochrane Oral Health) کار میکردند این مرور را از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده انجام دادند. شواهد تا آگوست 2017 بهروز است.
87 کارآزمایی را وارد کردیم که نتایج درمان پالپ دندانهای شیری را مورد بررسی قرار داده بود. این کارآزماییها بین سالهای 1989 تا 2017 منتشر شدند و 125 مقایسه را از گزینههای مختلف درمانی ارائه دادند.
نتایج کلیدی
درمان پالپ برای پوسیدگی عمیق در دندانهای شیری معمولا موفقیتآمیز است. نسبت شکستهای درمان، با بسیاری از کارآزماییهای وارد شده که هیچ شکستی را در هیچ یک از درمانهای مقایسه شده نداشتند، پائین بود.
پس از پالپوتومی، مینرال تریاکسید آگریگیت (mineral trioxide aggregate; MTA) به نظر بهترین ماده (از لحاظ سازگاری با بدن و اثربخشی) برای قرار دادن در قسمتی از ریشه است که اعصاب آن باقی ماندهاند. شواهد نشان داد که این ماده به احتمال کمتری نسبت به هیدروکسید کلسیم یا فرموکروزول ناموفق عمل میکند.
پس از پالپکتومی، روشن نیست که هر دارویی از دیگری بهتر است یا خیر. خمیر ZOE احتمالا نتایج بهتری نسبت به ویتاپکس (Vitapex) (هیدروکسید کلسیم/یدوفرم) نشان میدهد، اما مطالعات بیشتری برای تایید این یافته و برای کشف سایر گزینههای درمان مورد نیاز است.
در مورد پوشش مستقیم پالپ، تعداد کم مطالعاتی که همان مقایسه را انجام دادند هر گونه تفسیری را محدود میکند. فرموکرزول ممکن است از لحاظ شکست بالینی و رادیولوژیکی بهتر از هیدروکسید کلسیم باشد، اما به دلیل تاثیرات سمی مرتبط با فرموکروزول، جایگزینهای مطمئنتری باید مورد ارزیابی قرار گیرند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهدی را که برتری MTA را نسبت به هیدروکسید کلسیم یا فرموکروزول بعد از پالپوتومی نشان میداد، متوسط قضاوت کردیم. برای مقایسههای دیگر، شواهد با کیفیت پائین یا بسیار پائین است، به این معنی که ما نمیتوانیم در مورد یافتهها مطمئن باشیم. کیفیت پائین، به علت کاستیهایی در روشهای مورد استفاده درون کارآزماییهای مجزا، تعداد کم کودکانی که در کارآزماییها وارد شدند و پیگیری کوتاه‐مدت پس از درمان است.
کارآزماییهای بعدی برای ارزیابی اینکه کدام عوامل درمان برای سه درمان پالپ مناسب هستند، نیاز به یک حجم نمونه بسیار بزرگ دارند و شرکتکنندگان را باید حداقل یک سال پیگیری کنند.