بسیاری از داندانپزشکان و بهداشتکاران جرمگیری و جلادادن را در فواصل زمانی منظم برای اکثر بیماران انجام میدهند، حتی برای آنهایی که در معرض خطر پایینی از پیشرفت بیماری پریودنتال (periodontal) قراردارند. درمورد هزینه اثربخشی و کارایی بالینی «جرمگیری و جلادادن روتین» و بهترین فاصله زمانی که باید برای بزرگسالان سالم ارائه شود، بحث وجود دارد.
درمان «جرمگیری و جلادادن روتین» به صورت جرمگیری و جلادادن، یا هر 2، سطوح تاج و ریشه دندانها برای حذف عوامل تحریککننده موضعی (پلاک (plaque)، جرم (کلکولوس) (calculus)، دبریها و لکههای رنگی) تعریف میشود، که شامل جراحی پریودنتال یا هر گونه درمان پریودنتال کمکی مانند استفاده از عوامل شیمیایی یا برنامهریزی ریشه (root planing) نمیشود. درمانهای جرمگیری و جلادادن روتین بهطور معمول در محیطهای عمومی دندانپزشکی ارائه میشوند. این روش همچنین ممکن است بهعنوان پیشگیری، حذف حرفهای مکانیکی پلاک یا ابزار پریودنتال معرفی شود.
این مطالعه مروری بهروزرسانی نسخه منتشرشده در سال 2013 است.
1. تعیین اثرات مفید و مضر جرمگیری و جلادادن روتین برای سلامت پریودنتال.
2. تعیین اثرات مفید و مضر جرمگیری و جلادادن روتین در فواصل مختلف فراخوانی برای سلامت پریودنتال.
3. تعیین اثرات مفید و مضر جرمگیری و جلادادن روتین برای سلامت پریودنتال، زمانی که درمان توسط دندانپزشک در مقایسه با متخصصان مراقبت از دندان (درمانگران یا بهداشتکاران دهان و دندان) ارائه شده است.
متخصص اطلاعات گروه سلامت دهان کاکرین پایگاههای اطلاعاتی زیر را جستوجو کرد: پایگاه ثبت کارآزماییهای سلامت دهان و دندان کاکرین (تا 10 ژانویه 2018)؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Registre of Controlled Trails) (کتابحانه کاکرین، سال 2017، شماره 12)؛ MEDLINE Ovid (1946 تا 10 ژانویه 2018) و Embase Ovid (1980 تا 10 ژانویه 2018). ما برای کارآزماییهای درحال انجام پایگاه ثبت کارآزماییهای مؤسسات ملی سلامت ایالات متحده (ClinicalTrials.gov) و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت را جستوجو کردیم. هنگام جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی هیچ محدودیتی بر زبان یا تاریخ انتشار اعمال نشد.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده از درمانهای جرمگیری و جلادادن روتین، با یا بدون دستورالعمل بهداشت دهان و دندان، در بزرگسالان با دندانهای سالم بدون پریودنتیت شدید (التهاب لثه). ما کارآزماییهای split‐mouth را حذف کردیم.
2 نویسنده مطالعه مروری نتایج جستوجو را با معیارهای ورود تطبیق دادند، دادهها را استخراج و بهطور مستقل خطر سوگیری (risk of bias) را دو بار ارزیابی کردند. اختلاف میانگین (MDs ؛mean differences) (یا اختلاف میانگین استانداردشده (SMDs) در هنگام گزارش مقیاسهای مختلف) و 95% فواصل اطمینان (CIs) را برای دادههای پیوسته محاسبه کردیم. ما همچنین خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) را برای دادههای دوتایی محاسبه کردیم. از مدل اثرات ثابت (fixed‐effect model) برای متاآنالیزها (meta‐analyses) استفاده کردیم. درصورت نیاز برای بهدست آوردن اطلاعات گمشده با نویسندگان مطالعات تماس گرفتیم. اعتبار شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردیم.
ما 2 مطالعه را با 1711 شرکتکننده در این تجزیهوتحلیلها انتخاب کردیم. هر 2 مطالعه در مطبهای دندانپزشکی عمومی انگلستان (UK) انجام شدند و شامل بزرگسالان بدون پریودنتیت شدید بودند که بهطور منظم به مطب دندانپزشکی مراجعه میکردند. 1 مطالعه پیامدها را در 24 ماه و سایرین در 36 ماه اندازهگیری کردند. هیچ مطالعهای اثرات جانبی، تغییرات در سطوح پیوسته، ازدستدادن دندان یا هالیتوز (بوی بد دهان) (halitosis) را اندازهگیری نکردند.
مقایسه 1: جرمگیری و جلادادن روتین درمقایسه با جرمگیری و جلادادن برنامهریزی نشده
2 مطالعه فاصله زمانی منظم و برنامهریزیشده (6 و 12 ماه) درمانهای جرمگیری و جلادادن را با درمان برنامهریزینشده مقایسه کردند. ما هیچ تفاوت یا تفاوت اندکی را بین گروهها در طول یک دوره 2 تا 3 ساله برای ژنژیویت (التهاب لثه) (gingivitis)، عمقهای پروب (probing)، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان (تمام شواهد با اطمینان بالا) و پلاکها (شواهد با اطمینان پایین) پیدا کردیم. SMD برای ژنژیویت در مقایسه درمان جرمگیری و جلادادن 6 ماهه با درمان برنامهریزینشده 0.01- (95% فاصله اطمینان (CI): 0.13- تا 0.11؛ 2 کارآزمایی؛ 1087 شرکتکننده)، و برای درمان جرمگیری و جلادادن 12 ماهه درمقایسه با درمان برنامهریزینشده 0.04- (95% فاصله اطمینان (CI): 0.16- تا 0.08؛ 2 کارآزمایی؛ 1091 شرکتکننده) بود.
درمانهای جرمگیری و جلادادن برنامهریزیشده منظم، یک کاهش کوچک را در سطوح جرم در طول 2 تا 3 سال در مقایسه با درمانهای جرمگیری و جلادادن برنامهریزینشده، ایجاد کردند (شواهد با اطمینان بالا). SMD برای جرمگیری و جلادادن 6 ماهه درمقابل درمان برنامهریزینشده، 0.32- (95% فاصله اطمینان (CI): 0.44- تا 0.20-؛ 2 کارآزمایی؛ 1088 شرکتکننده) و برای جرمگیری و جلادادن 12 ماهه درمقابل درمان برنامهریزینشده 0.19- (95% فاصله اطمینان (CI): 0.31- تا 0.07-؛ 2 کارآزمایی؛ 1088 شرکتکننده) بود. اهمیت بالینی این کاهشهای کوچک نامعلوم است.
در زمان دریافت درمانهای جرمگیری و جلادادن بهصورت 6 ماهه و 12 ماهه درمقایسه با درمان برنامهریزینشده گزارش شرکتکنندگان از سطوح نظافت دهان و دندان بالاتر بود، اما اطمینان شواهد پایین بود.
مقایسه 2: جرمگیری و جلادادن روتین در فواصل مختلف مراجعه
2 مطالعه درمانهای جرمگیری و جلادادن روتین 6 ماهه را با درمانهای روتین 12 ماهه مقایسه کردند. ما هیچ تفاوت یا تفاوت اندکی را بین گروهها در طول 2 تا 3 سال برای پیامدهای ژنژیویت، عمقهای پروب، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان (تمام شواهد با اطمینان بالا) پیدا کردیم. SMD برای ژنژیویت 0.03 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.09- تا 0.15؛ 2 کارآزمایی؛ 1090 شرکتکننده؛ I2 = 0%) بود. درمانهای جرمگیری و جلادادن 6 ماهه درمقایسه با درمانهای 12 ماهه (SMD: 0.13-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.25- تا 0.01-؛ 2 کارآزمایی؛ 1086 شرکتکننده؛ شواهد با اطمینان بالا)، یک کاهش کوچک را در سطوح جرم در طول یک دوره 2 تا 3 ساله ایجاد کرد. اهمیت بالینی این کاهش کوچک نامشخص است.
اثرات تطبیقی درمانهای جرمگیری و جلادادن 6 ماهه و 12 ماهه بر سطوح گزارششده خود بیماران از نظافت دهانی نامعلوم بود (شواهد با اطمینان بسیار پایین).
مقایسه 3: جرمگیری و جلادادن روتین توسط دندانپزشک درمقایسه با متخصصان مراقبت دندان (بهداشتکاران دهان و دندان)
هیچ مطالعهای این مقایسه را ارزیابی نکرد.
یافتههای این مطالعه مروری درمورد هزینهها نامشخص بود (شواهد با اطمینان بسیار پایین).
برای بزرگسالان بدون پریودنتیت شدید که بهطور منظم به مراقبتهای روتین دندانپزشکی دسترسی دارند، درمانهای جرمگیری و جلادادن روتین هیچ تفاوت یا تفاوت اندکی در ژنژیویت، عمق پروب و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان در طول 2 تا 3 سال پیگیری در مقایسه با درمانهای جرمگیری و جلادادن برنامهریزینشده ایجاد میکنند (شواهد با اطمینان بالا). همچنین ممکن است هیچ تفاوت یا تفاوت اندکی در سطوح پلاکها در طول 2 سال ایجاد شود (شواهد با اطمینان پایین). جرمگیری و جلادادن روتین، سطوح جرم را در مقایسه با جرمگیری و جلادادن غیرروتین کاهش میدهد، و با درمانهای 6 ماهه سطح جرم بیشتر از درمانهای 12 ماهه در طول 2 تا 3 سال پیگیری کاهش مییابد (شواهد یا اطمینان بالا)، اگرچه اهمیت بالینی این کاهشهای اندک نامعلوم است. شواهد موجود درمورد هزینههای این درمانها قابل اعتماد نیست. مطالعات اثرات جانبی را ارزیابی نکردند.