حرف آخر
کتامین (ketamine) تزریق شده به داخل ورید حین جراحی، درد، تهوع و استفراغ و استفاده از داروهای مسکّن اوپیوئیدی (شبه‐مورفین) را پس از جراحی کاهش میدهد.
پیشینه
مدیریت ضعیف درد پس از عمل جراحی خطر بروز عوارض را افزایش داده، کیفیت زندگی را کاهش، و خطر درد مزمن را افزایش میدهد. داروهای مسکّن مانند پاراستامول و داروهای غیر‐استروئیدی ضد‐التهابی (ایبوپروفن، دیکلوفناک)، به تنهایی ممکن است ناکافی باشند. اوپیوئیدها (داروهای مسکّن قوی)، اغلب باعث بروز عوارض جانبی میشوند. مطالعات پیشنهاد کردند که تجویز کتامین تزریقی در طول جراحی به تسکین درد پس از آن کمک میکند.
ویژگیهای مطالعه
در جولای 2018، به جستوجوی کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شدهای پرداختیم که در آنها کتامین پیش، حین، یا پس از جراحی در بزرگسالانی تزریق شد که عمل جراحی تحت بیهوشی عمومی داشتند. پیامدهای مهم عبارت بودند از استفاده از اوپیوئید و درد در 24 و 48 ساعت پس از جراحی، زمان سپری شده تا اولین درخواست برای تجویز داروی مسکّن، و عوارض جانبی مربوط به کتامین. ما 130 مطالعه واجد شرایط را با 8341 شرکتکننده پیدا کردیم.
یافتههای کلیدی
افرادی که کتامین داخل وریدی دریافت کردند، در مقایسه با بیمارانی که درمان کنترل گرفتند، نیاز کمتری به تجویز داروی مسکّن اوپیوئیدی داشتند (تا حدود 1 قسمت در 10)، و درد کمتری را تحمل کردند (تا حدود 2 قسمت در 10؛ شواهد با کیفیت متوسط یا بالا). کتامین ممکن است در جراحیهایی موثرتر باشند که به احتمال زیاد باعث درد شدیدتری میشوند. افرادی که کتامین دریافت کردند، 54 دقیقه دیرتر از بیمارانی که کتامین دریافت نکردند، درخواست تجویز داروهای مسکّن را داشتند (شواهد با کیفیت متوسط). کتامین خطر تهوع و استفراغ پس از جراحی را تا حد کمی کاهش میدهد (شواهد با کیفیت بالا). کتامین خطر افزایش عوارض جانبی سیستم عصبی مرکزی (توهم، کابوس شبانه یا دوبینی) را ایجاد نکرد (شواهد با کیفیت بالا).
پژوهشهای آینده باید تاثیر کتامین را پس از جراحیهایی ارزیابی کنند که با درد شدید همراه هستند، مانند توراکوتومی، جراحی کمر، یا قطع عضو. علاوه بر این، ارزیابی تاثیرات کتامین میان گروههای خاص بیمار، برای مثال، افراد مسن یا افرادی که سابقه سوءمصرف مواد دارند، باید مورد توجه قرار گیرد.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد به دست آمده را از مطالعات با استفاده از چهار سطح رتبهبندی کردیم: بسیار پائین، پائین، متوسط، یا بالا. شواهد با کیفیت بسیار پائین به این معنی است که در مورد نتایج بسیار نامطمئن هستیم. شواهد با کیفیت بالا به این معنی است که در مورد نتایج بسیار مطمئن هستیم.
کیفیت شواهد را برای اغلب پیامدها در سطح متوسط یافتیم. بسیاری از این مطالعات کوچک بودند، که دلیل اصلی کاهش کیفیت شواهد از سطح بالا به متوسط بود. پیامدها را با توجه به نوع جراحی، زمانبندی تزریق کتامین، و با نگاه به مطالعات بزرگتر، و مواردی که با درد بیشتر سازگار بودند، و زمینه اطمینان را به نتایج فراهم کردند، آزمایش کردیم. شواهد کافی برای نتیجهگیری در مورد تاثیر کتامین بر درد، مصرف داروی مسکّن و عوارض جانبی پس از جراحی وجود داشت.