موضوع چیست؟
اغلب افراد مبتلا به بیماری کلیه مرحله نهایی از همودیالیز (haemodialysis; HD) برای جایگزینی عملکرد کلیه استفاده میکنند. اغلب، یک کاتتر وریدی مرکزی (central venous catheter; CVC) برای شروع HD مورد نیاز است. حین جلسات HD؛ CVC نیاز به یک محلول مسدود کننده برای پیشگیری از ترومبوز کاتتر (انسداد ناشی از لختههای خونی) دارد و این محلول اغلب هپارین است.
علاوه بر ترومبوز کاتتر، یکی دیگر از عوارض مکرر عفونت ناشی از کاتتر (catheter‐related infection; CRI) است. CRI از کاتتر آغاز شده و سپس به خون یا سایر اعضای بدن گسترش مییابد.
هپارین مانع از شکلگیری لخته خونی میشود اما از عفونت پیشگیری نمیکند. بنابراین، به جای هپارین، استفاده از محلولهای لاک کننده که بتواند CRIها را کاهش دهد، پیشنهاد شده است. این محلولهای ضد‐میکروبی برای لاک کننده به محلولهای آنتیبیوتیکی (مانند ونکوماسین (vancomycin)) و غیر‐آنتیبیوتیکی (مانند سیترات (citrate)) تقسیم میشود. محلولهای ضد‐میکروبی لاک کننده باید مجرای کاتتر را پر کنند و سپس میان جلسات HD با یا بدون هپارین در کاتتر مسدود شوند.
ما چه چیزی انجام دادیم؟
یک مرور سیستماتیک را برای ارزیابی این سوال انجام دادیم که محلولهای لاک کننده ضد‐میکروبی (آنتیبیوتیکی یا غیر‐آنتیبیوتیکی) برای پیشگیری از CRIها در بیماران تحت HD برای CVC و ترومبوز در مقایسه با هپارین بهتر از هپارین است یا خیر؟ ما منابع علمی را تا 18 دسامبر 2017 جستوجو کردیم و 39 مطالعه را شناسایی کردیم که 4216 بیمار را که معیارهای ورود ما را داشتند به کار گرفتند.
ما چه چیزی یافتیم؟
39 مطالعه را شامل 3945 شرکتکننده تحت HD با استفاده از CVC وارد کردیم. این مطالعات محلولهای آببندی CVC را با هپارین با محلولهای لاک کننده ضد‐میکروبی مقایسه کردند. پانزده مطالعه فقط از محلولهای آنتیبیوتیکی برای لاک کننده استفاده کردند، 21 مطالعه محلولهای غیر‐آنتیبیوتیکی را برای لاک کننده استفاده کردند، و 4 مطالعه از هر دو محلول (آنتیبیوتیکی و غیر‐آنتیبیوتیکی) برای لاک کننده استفاده کردند. مطالعات میزان بروز CRIها و ترومبوز ناشی از کاتتر، یا هر دو را اندازهگیری کردند. کیفیت کلی مطالعات مربوط به CRIها پائین و کیفیت مطالعات مربوط به ترومبوز بسیار پائین بود. در بسیاری از مطالعات هیچ اطلاعاتی درباره منابع تامین مالی وجود نداشت.
بهطور کلی استفاده از محلولهای ضد‐میکروبی برای لاک کننده در پیشگیری از CRIها میان بیماران تحت HD با استفاده از CVC به احتمال زیاد برتر از محلولهای استاندارد است، اما سودمندی محلولهای غیر‐آنتیبیوتیکی برای کاهش CRI به اثبات نرسیده است. آنها در پیشگیری از ترومبوز بدتر از هپارین نیستند. سایر عوارض جانبی در بیشتر مطالعات گزارش نشده است. اطمینان ما به این نتایج به دلیل کیفیت مطالعات پائین است.
نتیجهگیری
برخی از محلولهای ضد‐میکروبی برای لاک کننده (آنتیبیوتیکی و ترکیبی از آنتیبیوتیکها و غیر‐آنتیبیوتیکها) میزان بروز CRIها را در مقایسه با هپارین کاهش میدهند. تاثیر آنها بر نفوذپذیری CVC همچنان نامشخص است. کیفیت مطالعات به ترتیب پائین و بسیار پائین است، بنابراین، برای تایید مزایا و آسیب محلولهای ضد‐میکروبی برای لاک کننده، مطالعات بیشتری لازم است.