این مطالعه مروری یکی از مطالعات ششگانه کاکرین درباره گزینههای اولیه مدیریت طبی برای بیماران مبتلا به رینوسینوزیت مزمن است.
رینوسینوزیت مزمن بیماری شایعی است که باعث التهاب مخاط بینی و سینوسهای پارانازال میشود. مشخصه این بیماری انسداد بینی، ترشحات بینی، درد/ فشار در ناحیه صورت و از دست دادن حس بویایی است. این وضعیت ممکن است همراه با پولیپ بینی یا بدون آن پیش آید. برای کنترل پاسخ التهابی و بهبود نشانههای این بیماری از کورتیکواستروییدهای خوراکی استفاده میشود.
بررسی تأثیرات یک دوره کوتاهمدت استفاده از کورتیکواستروئیدهای خوراکی به مثابه درمان کمکی (درمان اضافی) در افراد مبتلا به رینوسینوزیت مزمن که از قبل تحت درمانهای استاندارد قرار دارند.
متخصصان مرکز ثبت تخصصی گوش و حلق و بینی در کاکرین (The Cochrane ENT) وظیفه جستوجوی اطلاعات را در این مراکز به این شرح بر عهده داشتند: مرکز ثبت کارآزماییهای کنترل شده گروه ENT در کاکرین (Cochrane ENT Group)؛ مرکز ثبتنام کارآزماییهای کنترل شده (شماره 7)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ ClinicalTrials.gov؛ICTRP و سایر منابع برای کارآزماییهای منتشر شده و منتشر نشده. تاریخ جستوجو: 11 اوت .2015
معیار انتخاب، کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) بودند که در آنها یک دوره استفاده کوتاهمدت (تا 21 روز) از کورتیکواستروییدهای خوراکی با دارونما یا بدون هیچ درمانی مقایسه شده بود. در تمام این کارآزماییها بیماران تحت درمان دارویی رینوسینوزیت مزمن قرار داشتند.
روشهای روششناسی استاندارد مورد نظر کاکرین را به کار بردیم. پیامدهای اولیه ما عبارت بودند از: کیفیت زندگی سلامتمحور (HRQL) مرتبط با یک بیماری خاص، شدت بیماری طبق گزارش بیمار و عوارض جانبی مربوط به خلق و خو یا اختلالات رفتاری بیمار. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: HRQL عمومی، درجه و نمره آندوسکوپیک پولیپ بینی، درجه و نمره سیتی اسکن و و عوارض جانبی شامل بیخوابی، اختلالات گوارشی و پوکی استخوان. برای ارزیابی کیفیت شواهد برای هر پیامد از GRADE استفاده کردیم. این مورد به صورت ایتالیک نشان داده شده است.
دو کارآزمایی با مجموع 78 شرکتکننده، معیارهای مورد نظر را برآورده کردند. در این دو مطالعه هم جمعیتهای آماری و هم درمانهای «استاندارد» از هم متفاوت بودند.
استروئیدهای خوراکی، مکملی برای کورتیکواستروئیدهای داخل بینی
در یک کارآزمایی مخصوص بزرگسالان، 30 شرکتکننده مبتلا به پولیپ بینی حضور داشتند. تمام شرکتکنندگان از کورتیکواستروئیدهای داخل بینی استفاده کرده بودند. به طور تصادفی به آنان یا استفاده کوتاهمدت از استروئیدهای خوراکی (متیلپردنیزولون خوراکی، 1 میلیگرم/ کیلوگرم و کاهش تدریجی در طول یک دوره درمان 21 روزه) تجویز شد یا اینکه تحت هیچ درمان مکملی قرار نگرفتند. هیچ یک از سنجشهای پیامد اولیه مربوط در این مطالعه گزارش نشده است. ممکن است در پایان دوره درمان (21 روز) کاهش قابلتوجهی در اندازه پولیپ (اندازهگیری شده طبق درجه و نمره پولیپ بینی، سنجش پیامد ثانویه) در بیمارانی که استروئیدهای خوراکی و کورتیکواستروئیدهای داخل بینی دریافت کرده بودند، در مقایسه با بیمارانی که فقط از کورتیکواستروئیدهای داخل بینی (میانگین تفاوت (MD): 0.46 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.87 - تا 0.05 - ؛ 30 شرکتکننده؛ مقیاس 1 تا 4) استفاده کرده بودند، وجود داشته باشد. این امر با اندازه اثر زیاد متناظر است، اما ما در خصوص صحت این برآورد اطمینان لازم را نداریم، زیرا خطر سوگیری (bias) را در این مطالعه بسیار بالا میدانیم. افزون بر این، دادههای به دست آمده در درازمدت در دسترس نبودند و گزارشی نیز از دیگر پیامدهای مربوطه وجود نداشت.
استروئیدهای خوراکی، مکملی برای آنتیبیوتیکها
یک کارآزمایی مربوط به کودکان (با متوسط سن هشت سال) بدون پولیپ بینی شامل 48 شرکتکننده بود. در این کارآزمایی کورتیکواستروئیدهای خوراکی (متیلپردنیزولون خوراکی، یک میلیگرم/کیلوگرم با کاهش تدریجی در طول یک دوره درمان 15 روزه) با دارونما در شرکتکنندگانی مقایسه شد که طی یک دوره 30 روزه آنتیبیوتیک دریافت کرده بودند. در این مطالعه به یکی از معیارهای پیامد اولیه (شدت بیماری) و یک پیامد ثانویه (درجه سیتی اسکن) پرداخته شد. برای شدت بیماری چهار نشانه کلیدی که برای تعریف رینوسینوزیت مزمن در کودکان (انسداد بینی، ترشحات بینی، فشار صورت، سرفه) به کار میروند، با یک نمره ترکیب شدند. سی روز پس از آغاز درمان در بیمارانی که استروئیدهای خوراکی و آنتیبیوتیک دریافت کرده بودند، بهبودی بیشتری در مقایسه با دارونما و آنتیبیوتیک مشاهده شد (MD: 7.10؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 9.59 - تا 4.61 - ؛ 45 شرکتکننده؛ مقیاس صفر تا 40). میانگین اختلاف مشاهده شده با اندازه اثر زیاد متناظر است. همزمان، اختلاف در نمره سیتی اسکن نیز وجود داشت (MD: 2.90 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.91 - تا 0.89 - ؛ 45 شرکتکننده؛ مقیاس صفر تا 24). ارزیابی ما از کیفیت شواهد پایین بود. هیچ دادهای برای درازمدت (سه ماه) در دسترس نبود.
ممکن است در شدت نشانه، اندازه پولیپها و وضعیت سینوسها هنگام استفاده از سیتی اسکن، در بیمارانی که کورتیکواستروئیدهای خوراکی را در قالب درمان کمکی به همراه آنتیبیوتیک یا کورتیکوستروئید داخل بینی مصرف کرده بودند، بهبودی حاصل شده باشد، اما کیفیت شواهدی که این امر را تأیید کند، پائین یا بسیار پائین بود (ما به صحت تخمین تأثیر موردنظر اطمینان نداریم. تأثیر واقعی ممکن است به نحو چشمگیری از برآورد آن متفاوت باشد). معلوم نیست که آیا مزایای کورتیکواستروئیدهای خوراکی به مثابه درمان کمکی، بیشتر از دوره کوتاهمدت پیگیری (تا 30 روز) باقی مانده است یا خیر، زیرا هیچ داده درازمدتی در دسترس نبود.
در این مطالعه مروری هیچ دادهای در خصوص عوارض جانبی همراه با دورههای کوتاهمدت استفاده از کورتیکواستروئیدهای خوراکی به مثابه درمان کمکی وجود ندارد.
در این زمینه، به تحقیقات بیشتر، بهویژه پژوهش درباره ارزیابی پیامدهای درازمدت و عوارض جانبی، نیاز است.