شیستوزومیازیس هپاتواسپلنیک (Hepatosplenic Schistosomiasis) عامل مهمی در خونریزیهای واریسی در کشورهای کمدرآمد است. کارآزماییهای بالینی تصادفیسازیشده، پیامدهای به دست آمده را از دو گروه مداخلات جراحی، شانتها و روشهای دِواسکولاریزاسیون (قطع جریان خون در یک قسمت (devascularisation))، برای پیشگیری از خونریزی مجدد واریسی در افراد مبتلا به شیستوزومیازیس هپاتواسپلنیک ارزیابی کردهاند. منافع و آسیبهای کلی مقایسهای این دو مداخله نامشخص هستند.
ارزیابی منافع و آسیبهای شانتهای پورتوسیستمیک جراحی در مقابل روشهای دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستریک (oesophagogastric) برای پیشگیری از خونریزی مجدد واریسی در افراد مبتلا به شیستوزومیازیس هپاتواسپلنیک.
ما پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترل شده گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین (Cochrane Hepato-Biliary Group)؛ CENTRAL؛ MEDLINE، Embase؛ Science Citation Index Expanded؛ LILACS؛ فهرست منابع مقالات، و مقالات انجمنهای مرتبط را برای یافتن کارآزماییهایی که معیارهای ورود را داشته باشند، جستوجو کردیم (تاریخ جستوجو: 11 ژانویه 2018).
کارآزماییهای بالینی تصادفیسازیشده که به مقایسه شانتهای پورتوسیستمیک جراحی در مقابل روشهای دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستریک برای پیشگیری از خونریزی مجدد واریسی در افراد مبتلا به شیستوزومیازیس هپاتواسپلنیک پرداختند.
2 نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را ارزیابی کرده و دادهها را با استفاده از استانداردهای روششناسی مورد انتظار کاکرین استخراج کردند. ما با توجه به حوزهها و خطر خطاهای تصادفی با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) و تجزیهوتحلیل دنبالهای کارآزمایی (Trial Sequential Analysis)، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردیم. ما قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE بررسی کردیم.
ما 2 کارآزمایی بالینی تصادفیسازیشده یافتیم که شامل 154 شرکتکننده بزرگسال، بین 18 تا 65 سال و مبتلا به شیستوزومیازیس هپاتواسپلنیک تشخیص داده شده بودند. یکی از این کارآزماییها شرکتکنندگان را برای شانت اسپلنورنال پروگزیمال در مقابل شانت دیستال اسپلنورنال در مقابل دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستریک با اسپلنکتومی تصادفیسازی کردند، و دیگران، شرکتکنندگان را برای شانت دیستال اسپلنورنال در مقابل دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستریک با اسپلنکتومی تصادفیسازی کردند. در هر دو کارآزمایی، تشخیص شیستوزومیازیس هپاتواسپلنیک براساس ارزیابیهای بالینی و بیوشیمیایی صورت گرفت. کارآزماییها در برزیل و مصر انجام شد. هر دو کارآزمایی در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قرار داشتند.
به علت عدم دقت در کارآزماییها، ما مطمئن نیستیم که آیا شانتهای پورتوسیستمیک جراحی در مقایسه با دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستریک با اسپلنکتومی مورتالیتی به هر علت را بهبود میبخشد (خطر نسبی (RR): 2.35؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.55 تا 9.92؛ 154 شرکتکننده؛ 2 مطالعه). ما مطمئن نیستیم که آیا عوارض جانبی جدی بین شانتهای پورتوسیستمیک جراحی و دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستریک با اسپلنکتومی تفاوت دارند (RR: 2.26؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.44 تا 11.70؛ 154 شرکتکننده؛ 2 مطالعه).
هیچکدام از این کارآزماییها کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را گزارش نکردند. ما مطمئن نیستیم که آیا خونریزی مجدد واریسی بین شانتهای پورتوسیستمیک جراحی و دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستری; با اسپلنکتومی تفاوت دارد (RR: 0.39؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.13 تا 1.23؛ 154 شرکتکننده؛ 2 مطالعه). ما شواهدی یافتیم که افزایش آنسفالوپاتی را در گروه شانتها در مقابل گروه دِواسکولاریزاسیون با اسپلنکتومی نشان میدهند (RR: 7.51؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.45 تا 38.89؛ 154 شرکتکننده؛ 2 مطالعه).
ما مطمئن نیستیم که آیا آسیتها (Ascites) و مداخلات مجدد بین شانتهای پورتوسیستمیک جراحی و دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستریک با اسپلنکتومی تفاوت دارند. ما تجزیهوتحلیل دنبالهای کارآزمایی را برای تمام پیامدها محاسبه کردیم، اما به دلیل حجم نمونه کم و عوارض ناکافی، نمیتوان محدودههای مانیتورینگ متوالی کارآزمایی را به دست آورد. به دلیل خطر سوگیری و عدم دقت، قطعیت کلی بدنه شواهد را برای تمام پیامدها به بسیار پایین کاهش دادیم.
با توجه به قطعیت بسیار پایین بدنه شواهد موجود و تعداد کم کارآزماییهای بالینی، ما نمیتوانیم منفعت یا آسیب کلی شانتهای پورتوسیستمیک جراحی را در مقایسه با دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستریک با اسپلنکتومی تعیین کنیم. کارآزماییهای بالینی تصادفیسازیشده آینده برای ارزیابی منافع و آسیبهای شانتهای پورتوسیستمیک جراحی در مقابل دِواسکولاریزاسیون ازوفاگوگاستریک با یا بدون اسپلنکتومی و با یا بدون ترانسکشن ازوفاژیال باید با قدرت آماری کافی طراحی شوند.