پیشینه
تا 80% از افراد درمان شده با شیمیدرمانی یا پرتودرمانی برای سرطان از اسهال ‐ یکی از عوارض جانبی شایع و مزمن ‐ رنج میبرند. اسهال شدید میتواند منجر به کاهش آب بدن (از دست دادن مایعات و نمک) و سوء تغذیه ناشی از تغییرات هضم غذا و عادات روده شود و ممکن است تاثیرات منفی بر کیفیت زندگی داشته باشد. همچنین با افزایش خطر عفونت در افراد با شمارش کم سلولهای سفید خونی مرتبط با درمان سرطان همراه است. اسهال اغلب منجر به تاخیر در درمان سرطان یا نیاز به کاهش دوز یا حتی قطع درمان سرطان میشود. غذاهای حاوی باکتری زنده یا مخمر (پروبیوتیکها) ممکن است تاثیر مفیدی بر وقوع و شدت اسهال داشته باشد.
هدف مطالعه مروری
ارزیابی تاثیرات میکروارگانیسمهای زنده (پروبیوتیکها) در پیشگیری از وقوع یا کاهش شدت اسهال در افراد مبتلا به سرطان که شیمیدرمانی یا پرتودرمانی دریافت میکنند.
یافتههای اصلی
بهطور کلی، مطالعاتی که ما یافتیم پاسخ روشنی به این سوال نمیدهند که پروبیوتیکها باعث کاهش وقوع یا شدت اسهال، بهبود کیفیت زندگی، یا کاهش نیاز به داروهای دیگر میشوند. با این حال، تجزیهوتحلیل فقط مطالعات به خوبی انجام شده تاثیر مفید آنها را برای برخی از پیامدها نشان داد.
بر اساس پنج مطالعه مرتبط، با توجه به پیشگیری از اسهال در مقایسه با دارونما (placebo) در شرکتکنندگان تحت درمان با پرتودرمانی با یا بدون شیمیدرمانی، نمیتوانیم نتیجه بگیریم که استفاده از پروبیوتیکها مفید خواهد بود.
برای پیشگیری از اسهال به علت شیمیدرمانی به تنهایی، سه مطالعه نشان داد که استفاده از پروبیوتیکها ممکن است اسهال را کاهش ندهند و در یک مطالعه، استفاده کمتر از داروی نجات را برای اسهال گزارش کرد.
سه مطالعهای که پروبیوتیکها را با عامل دیگر برای پیشگیری از اسهال در بیماران تحت درمان با پرتودرمانی با یا بدون شیمیدرمانی مقایسه کردند، تاثیرات سودمندی را از پروبیوتیکها بر وقوع و شدت اسهال و نیاز به داروی نجات یافتند.
با توجه به درمان اسهال به علت پرتودرمانی، فقط یک مطالعه یافتیم که تاثیر روشنی را از پروبیوتیکها در مقایسه با دارونما نشان نداد.
هیچ مطالعهای حوادث جانبی جدی یا مرگومیرهای مرتبط با اسهال را گزارش نکرد.
قطعیت شواهد
کیفیت (قطعیت) شواهد در مطالعات مربوط به پیشگیری پائین تا بسیار پائین بود. برای تنها مطالعهای که تاثیرات پروبیوتیکها را در درمان اسهال ارزیابی کرد، قطعیت شواهد متوسط بود.
نتیجهگیریها چه هستند؟
شواهد حمایت کننده از تاثیرات پروبیوتیکها در پیشگیری یا درمان اسهال مرتبط با درمان سرطان ناکافی است. با این حال، پروبیوتیکها ایمن به نظر میرسند، زیرا هیچ مطالعهای عوارض جانبی شدیدی نیافته است.