مشکلات بینایی در افراد مسن شایع بوده و اغلب گزارش میشود. اثرات بینایی ضعیف در افراد مسن در حال گسترش است و شامل افتادن، سردرگمی و گیجی و کاهش کیفیت زندگی است. اکثر اختلالات بینایی در سنین بالاتر قابل درمان هستند (به عنوان مثال با جراحی کاتاراکت، اصلاح عیوب انکساری). بنابراین غربالگری بینایی ممکن است باعث کاهش تعداد افراد مسنی شود که بینایی خود را از دست میدهند.
هدف این مرور ارزیابی تأثیر غربالگری بینایی افراد سالخورده در سطح جامعه از نظر اختلال بینایی بر کیفیت بینایی آنها بود.
ما پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials) (شامل ثبت کارآزماییهای گروه چشم و بینایی در کاکرین (Cochrane Eyes and Vision Group)) (شماره 10، 2017)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase؛ ثبت ISRCTN؛ ClinicalTrials.gov و ICTRP را جستوجو کردیم. تاریخ جستوجو 23 نوامبر 2017 بود.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCTs ؛randomised controlled trils) را انتخاب کردیم که به مقایسه غربالگری بینایی به تنهایی یا به عنوان بخشی از پکیج غربالگری چند جزئی در مقایسه با عدم غربالگری بینایی یا مراقبت استاندارد، بر بینایی افراد 65 سال و بالاتر در محیط اجتماعی پرداختند. ما کارآزماییهایی را انتخاب کردیم که از مشکلات بینایی خودگزارشدهی یا تست حدت بینایی به عنوان ابزار غربالگری استفاده کردند.
ما از روشهای استاندارد مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. ما قطعیت شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) درجهبندی کردیم.
دادههای مربوط به پیامدهای بینایی مربوط به 10608 نفر در 10 کارآزمایی موجود بود. 4 کارآزمایی در انگلستان، 2 کارآزمایی در استرالیا، 2 کارآزمایی در ایالات متحده آمریکا و 2 کارآزمایی در هلند انجام شد. طول دوره پیگیری بین 1 تا 5 سال بود. 3 مطالعه از این مطالعات، کارآزماییهای تصادفی خوشهای بودند که به موجب آن پزشکان عمومی یا پزشکان خانواده به صورت تصادفی به انجام غربالگری بینایی یا عدم انجام غربالگری بینایی اختصاص داده شدند. تمام مطالعات توسط سازمانهای دولتی تامین مالی شدند. بهطور کلی ما مطالعات را در معرض خطر پایین سوگیری قضاوت کردیم و به دلیل عدم دقت، فقط قطعیت شواهد (GRADE) را کاهش دادیم.
7 کارآزمایی به مقایسه غربالگری بینایی به عنوان بخشی از غربالگری چند جزئی در مقابل عدم غربالگری پرداختند. 6 مطالعه از این مطالعات از بینایی گزارش شده توسط فرد هم به عنوان ابزار غربالگری و هم معیار پیامد استفاده کردند، اما بهطور مستقیم دقت بینایی را اندازهگیری نکردند. 1 مطالعه از ترکیب بینایی گزارش شده توسط فرد و اندازهگیری حدت بینایی استفاده کرد: شرکتکنندگان گزارش دهنده مشکلات بینایی در غربالگری با مشاوره/ مشارکت پزشک، ارجاع به متخصص مراقبت از چشم یا ارائه اطلاعاتی در مورد منابع موجود برای کمک به بینایی ضعیف تحت درمان قرار گرفتند.
در متاآنالیز (meta‐analysis) 6 مطالعه، خطر مشابهی از نظر «خوب ندیدن» در پیگیری افراد غربالگری شده در مقایسه با افرادی که غربالگری نشدند، وجود داشت (خطر نسبی (RR): 1.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.97 تا 1.14؛ 4522 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا). 1 کارآزمایی «بهبود بینایی» را گزارش کرد و این بهبود در گروه غربالگری شده کمی کمتر رخ داد (RR: 0.85؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 1.40؛ 230 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط).
2 کارآزمایی، غربالگری بینایی (تست حدت بینایی) را به تنهایی با عدم غربالگری بینایی مقایسه کرد. در 1 مطالعه، حدت بینایی دور در دو گروه در دوره پیگیری مشابه بود (میانگین تفاوت (MD): logMAR 0.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.02- تا 0.05؛ 532 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا). همچنین تفاوت اندکی در حدت نزدیک وجود داشت (logMAR 0.02 :MD؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.03- تا 0.07؛ 532 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا). شواهدی مبنی بر وجود اختلاف معنیدار از نظر کیفیت زندگی وجود نداشت (MD: 0.06- نمره تعدیل شده پرسشنامه 25 آیتمی کارکرد بینایی (VFQ‐25 ؛National Eye Institute 25‐item visual function questionnaire) موسسه ملی چشم برای نمره خط پایه VFQ‐25 (95% فاصله اطمینان (CI): 2.3- تا 1.1؛ 532 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا).
مطالعه دیگری در تجزیهوتحلیل دادهها انتخاب نشد زیرا تعداد شرکتکنندگان هر بازو در پیگیری مشخص نبود. با این حال نویسندگان اظهار داشتند که تفاوت معناداری در میانگین حدت بینایی بین افراد ارزیابی شده در خط پایه (39 حرف) در مقایسه با با افرادی که حدت بینایی آنها ارزیابی نشد، وجود نداشت (35 حرف؛ P = 0.25؛ 121 شرکتکننده).
1 کارآزمایی، ارزیابی دقیق سلامت را از جمله اندازهگیری حدت بینایی (مداخله) با ارزیابی مختصر سلامت از جمله یک سوال در مورد بینایی (مراقبت استاندارد) مقایسه کرد. افراد دریافت کننده ارزیابی دقیق سلامت در مقایسه با افراد دریافت کننده ارزیابی مختصر، در پیگیری دارای خطر اختلال بینایی مشابهی بودند (RR: 1.07؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 1.36؛ 1807 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). میانگین نمره کامپوزیت VFQ-25 در گروهی که در آن غربالگری حدت بینایی انجام شد، 86.0 و در گروه مراقبت استاندارد با تفاوت 0.40، برابر با 85.6 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 1.70- تا 2.50؛ 1807 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا).
شواهد به دست آمده از RCTهای انجام شده تا به امروز از غربالگری بینایی برای افراد مسنی که بهطور مستقل در یک محیط اجتماعی زندگی میکنند، چه به تنهایی چه به عنوان بخشی از پکیج غربالگری چند جزئی، پشتیبانی نمیکند. این امر در برنامههای غربالگری شامل سوالات مربوط به مشکلات بینایی یا اندازهگیریهای مستقیم حدت بینایی صادق است.
به احتمال زیاد دلیل این مرور منفی این است که جمعیتهای درون کارآزماییها اغلب مداخله ارائه شده را به عنوان نتیجه غربالگری بینایی نپذیرفتند و نسبت بزرگی از افرادی که غربالگری بینایی نداشتند، ظاهرا به دنبال مداخله خود بودند. همچنین، کارآزماییهایی که از سوالاتی در مورد بینایی استفاده میکنند نسبت به تست حدت بینایی رسمی، دارای حساسیت و اختصاصیت پایینتری هستند. با توجه به اهمیت اختلال بینایی در میان افراد مسن، تحقیق بیشتر در مورد راهبردهای بهبود بینایی در افراد مسن مورد نیاز است. اثربخشی مداخله غربالگری مبتنی بر مراقبت اولیه بهینه شده که عوامل احتمالی سهیم را در فقدان منفعت مشاهده شده در کارآزماییهایی که تا به امروز ارزیابی ارزشی شدهاند، رفع میکند، ارزیابی را تضمین میکند؛ کارآزماییها به جای افرادی که بهطور مستقل در جامعه زندگی میکنند، باید شرکتکنندگان وابستهتر را در نظر بگیرند.