نوشیدن بیش از اندازه مشروبات الکلی (excessive drinking) یکی از دلایل قابلتوجه مرگومیر(mortality)، موربیدیتی (morbidity) و مشکلات اجتماعی در بسیاری از کشورها است. مداخلات مختصر (brief interventions) با هدف کاهش مصرف و آسیبهای مربوطه در افراد الکلی (drinkers) خطرناک (hazardous) و آسیبرسان (harmful) به اجرا درمیآیند که به طور فعال برای رفع مشکلات ناشی از مصرف الکل برای دریافت خدمات موردنیاز مراجعه نمیکنند. مداخلات معمولا به صورت مکالمه با ارائهدهنده خدمات اولیه به اجرا درآمده و ممکن است دریافت بازخورد را روی الکل مصرفی فرد، ارائه اطلاعات درباره مزایا و مضرات بالقوه ناشی از کاهش مصرف و ارائه توصیههایی را درباره نحوه کاهش مصرف دربرگیرد. مباحثه (Discussion)، اطلاعاتی را درباره اطراحی یک برنامه فردی برای کمک به کاهش مصرف در اختیار فرد قرار میدهد. همچنین مداخلات مختصر میتوانند تغییر رفتار یا مشاوره انگیزشی (motivationally‐focused counselling) را دربرگیرد.
این مرور نسخه بهروز شده از مطالعه مروری کاکرین است که در سال 2007 منتشر شده بود.
ارزیابی اثربخشی غربالگری و مداخله مختصر روی مصرف الکل (brief alcohol intervention) برای کاهش مصرف اضافی الکل در افراد الکلی خطرناک و آسیبرسان در محیطهای ارائه خدمات عمومی (general practice) یا محیطهای ارائه خدمات اورژانس.
ما تا سپتامبر 2017 در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails)؛ MEDLINE و 12 پایگاه اطلاعاتی کتابشناختی دیگر، جستوجو کردیم. ما پایگاه اطلاعاتی علم مربوط به الکل و مشکلات ناشی از الکل (Alcohol and Alcohol Problems Science Database) (تا دسامبر 2003، بعد از این تاریخ پایگاه اطلاعاتی غیرفعال شد)، پایگاههای ثبت کارآزماییها، و وبسایتها را جستوجو کردیم. ما فهرست منابع مطالعات و مرورهای مرتبط را به صورت دستی جستوجو و بررسی کردیم.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛randomised controlled trails) را از مداخلات کوتاه برای کاهش مصرف خطرناک و مضر الکل در افرادی که به دلایل دیگری غیر از درمانِ اعتیاد به الکل به محیطهای ارائه خدمات عمومی، خدمات اورژانش یا سایر محیطهای ارائه خدمات اولیه مراجعه کرده بودند، وارد مرور کردیم. گروه مقایسه، عدم مداخله یا مداخله حداقلی بود، جایی که میزان مصرف الکل گزارش شده بود. «مداخله مختصر» به صورت یک گفتوگو شامل 5 جلسه یا کمتر برای ارائه مشاوره مختصر سبک زندگی (brief lifestyle counselling) یا توصیههای مختصر (brief advice) به مدت مجموعا کمتر از 60 دقیقه، تعریف شده بود. هرگونه آیتم بیشتر، به عنوان مداخله گسترده (extended intervention) به حساب میآمد. مداخلات دیجیتالی (Digital interventions) در این مطالعه مروری وارد نشدند.
ما از روشهای استاندارد روششناختی موردنظر کاکرین استفاده کردیم. ما هر جا که امکان بررسی تاثیر عواملی از جمله جنسیت، سن، زمینه (خدمات عمومی در مقابل خدمات اورژانس)، مواجهه با درمان و مصرف پایه (baseline consumption) وجود داشت، تحلیلهای زیرگروهی را انجام دادیم.
ما 69 مطالعه را شامل مجموعا 33642 شرکتکننده تصادفیسازی شده وارد مرور کردیم. از این تعداد، 42 مطالعه برای این نسخه بهروز شده اضافه شده بودند (24057 شرکتکننده). بیشتر مداخلات در محیطهای ارائه خدمات عمومی (38 مطالعه؛ 55%) یا محیطهای ارائه خدمات اورژانس (27 مطالعه؛ 39%) به اجرا درآمده بودند. بیشتر مطالعات (61 مطالعه، 88%) مداخله مختصر را با عدم مداخله یا مداخله حداقلی مقایسه کرده بودند. مداخلات گسترده با مداخله مختصر (4 مطالعه؛ 6%)، مداخله حداقلی یا عدم مداخله (7 مطالعه؛ 10%) مقایسه شده بودند. مطالعات اندکی روی گروههای سنی خاصی هدفگذاری کرده بودند: نوجوانان یا بزرگسالان جوان (6 مطالعه؛ 9%) و بزرگسالان مسنتر (4 مطالعه؛ 6%). متوسط مصرف پایه الکل در میان مطالعاتی که این دادهها را گزارش کرده بودند، 244 گرم در هفته (g/week) (30.5 واحد استاندارد انگلستان) بود. منابع اصلی سوگیری عبارت بودند از سوگیری فرسایشی (attrition) و عدم کورسازی ارائهدهنده خدمت یا شرکتکننده. متاآنالیز اولیه 34 مطالعه (15197 شرکتکننده) را دربرمیگرفت و شواهدی را با کیفیت متوسط فراهم کرده بود مبنی بر اینکه شرکتکنندگانی که مداخله مختصر دریافت کرده بودند، در مقایسه با افرادی که مداخله حداقلی یا عدم مداخله دریافت کرده بودند، بعد از 1 سال الکل کمتری مصرف کرده بودند (اختلاف میانگین (MD): 20- گرم در هفته؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 28- تا 12-). ناهمگونی قابلملاحظهای میان مطالعات وجود داشت (I2 = %73). تحلیل زیرگروهی بر اساس جنسیت نشان داد که هم مردان و زنان بعد از دریافت مداخله مختصر، مصرف الکل را کاهش داده بودند.
ما شواهد با کیفیت متوسطی را به دست آوردیم مبنی بر اینکه مداخله مختصر روی الکل تاثیر اندکی روی فراوانی دفعات مصرف بیش از حد الکل (binges) در هفته (MD: 0.08-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.14- تا 0.02-؛ 15 مطالعه؛ 6946 مشارکتکننده)؛ روزهای مصرف الکل (drinking days) در هفته (MD: 0.13-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.23- تا 0.04-؛ 11 مطالعه؛ 5469 مشارکتکننده) یا میزان مصرف الکل (drinking intensity) (0.2- گرم در روزِ مصرف الکل؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.1- تا 2.7؛ 10 مطالعه؛ 3128 مشارکتکننده) دارد.
در مقایسه مداخلات گسترده و عدم مداخله یا مداخله حداقلی، ما شواهد با کیفیت متوسطی را یافتیم مبنی بر اینکه اختلاف کمی به لحاظ میزان الکل مصرفی میان این مداخلات وجود دارد (20- گرم در هفته؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 40- تا 1؛ 6 مطالعه؛ 1296 شرکتکننده). اختلاف کمی به لحاظ مصرف بیش از حد الکل در هفته (MD: 0.08-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.28- تا 0.12؛ 2 مطالعه؛ 456 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) یا تفاوت در روزهای مصرف الکل در هفته (MD: 0.45-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81- تا 0.09-؛ 2 مطالعه؛ 319 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) وجود داشت. مداخله گسترده در مقابل عدم مداخله یا مداخله حداقلی، تاثیر اندکی روی میزان مصرف الکل داشت (MD: 9 گرم در روزِ مصرف الکل؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 26- تا 9؛ 1 مطالعه؛ 158 مشارکتکننده؛ شواهد با کیفیت پایین).
مداخله گسترده نسبت به مداخله مختصر تاثیر بیشتری روی مصرف الکل نداشت، اگرچه یافتهها دقیق نبودند (MD: 2 گرم در هفته؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 42- تا 45؛3 مطالعه؛ 552 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پایین). تعداد دفعات مصرف بیش از حد الکل برای این مقایسه گزارش نشده بود اما 1 کارآزمایی، نشاندهنده افت امکانپذیری در تعداد روزهای مصرف الکل در هفته بود (0.5-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.2- تا 0.2؛ 147 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پایین). همچنین نتایج به دست آمده از این کارآزمایی تاثیر بسیار اندکی روی میزان مصرف الکل نشان داد (1.7- گرم در روز مصرف الکل؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 18.9- تا 15.5؛ 147 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین).
فقط 5 مطالعه اثرات جانبی را گزارش کرده بودند (شواهد با کیفیت بسیار پایین). هیچ یک از شرکتکنندگان در 2 مطالعه دچار هیچگونه اثرات جانبی نشده بودند؛ 1 مطالعه گزارش کرده بود که مداخله، مصرف الکل را در حد خوشگذرانی در زنان افزایش داده بود و 2 مطالعه بروز رویدادهای جانبی مرتبط با پیامدهای رانندگی را گزارش کرده بود اما نتیجه گرفته بودند که آنها در هر 2 بازوی مطالعه مشابه بودند.
منابع تامین مالی توسط 67 مطالعه (87%) گزارش شده بودند. به استثنای 2 مطالعه، مطالعات توسط موسسات دولتی، مراکز تحقیقاتی یا بنیادهای خیریه تامین مالی شده بودند. بخشی از بودجه 1 مطالعه توسط شرکت دارویی و یک انجمن صنایع غذایی و مطالعه دیگر توسط شرکت تولیدکننده تجهیزات تستهای تشخیصی تامین مالی شده بود.
ما شواهد با کیفیت متوسط را به دست آوردیم مبنی بر اینکه مداخلات مختصر میتوانند مصرف الکل را در افراد الکلی خطرناک و آسیبرسان در مقایسه با عدم مداخله یا مداخله حداقلی کاهش دهد. دورههای زمانی طولانیتر مشاوره احتمالا دارای اثر اضافی کوچکی است. بهتر است مطالعات آتی روی شناسایی اجزای مداخلاتی که بیشترین اثربخشی را دارند، تمرکز کنند.