کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (autistic spectrum disorder; ASD) اغلب دارای مشکلاتی در توجه، حرکات تحریکپذیری و نشستن آرام (sitting still) هستند. متیلفنیدیت (methylphenidate)، بهعنوان یک داروی محرک (stimulant drug)، اغلب برای درمان کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیشفعالی (attention deficit hyperactivity disorder; ADHD) که این مشکلات را نیز دارند، تجویز میشود؛ بنابراین کسب آگاهی در مورد میزان اثربخشی این دارو روی کودکان مبتلا به ASD مهم است.
هدف از انجام این مرور چیست؟
هدف از این مرور کاکرین این بود که بدانیم متیلفنیدیت در درمان کودکان مبتلا به ASD کمک کننده است یا خیر. برای پاسخ به این سوال تمامی مطالعات مرتبط با موضوع را گردآوری و تجزیهوتحلیل کردیم و چهار مطالعه به دست آوردیم.
پیامهای کلیدی
متیلفنیدیت ممکن است در کوتاه‐مدت، بیشفعالی را در کودکان مبتلا به ASD بهبود دهد، اگرچه هیچ شواهدی مبنی بر اینکه این دارو نشانههای مربوط به ASD را بهبود بخشیده یا موجب تشدید آنها میشود، وجود نداشت. برخی کودکان نمیتوانند عوارض جانبی ناشی از دارو را تحمل کنند.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
ما به جستوجوی مطالعاتی پرداختیم که کودکان دریافت کننده متیلفنیدیت با هر دوزی را با دارونما (placebo) (یک قرص ساختگی که شبیه به متیلفنیدیت است اما هیچ تاثیری ندارد) مقایسه کرده بودند. بیشترین تمایل ما روی بررسی تاثیر دارو روی نشانههای ADHD (بیتوجهی، تحریکپذیری و بیشفعالی) و ASD (نقص در تعامل اجتماعی و ارتباطات (impairments in social interaction and communication))، و رفتارهای تکراری محدود یا کلیشهای (repetitive, restricted or stereotypical behaviours)) بود، اما اطلاعات مربوط به عوارض جانبی، بهزیستی (well‐being) مراقبان، نیاز به آموزش در مدارس استثنایی (need for special schooling) یا بستری شدن (institutionalisation)، و کیفیت زندگی کلی (overall quality of life) را در کودکان نیز جستوجو کردیم.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
ما چهار مطالعه را شامل 113 کودک 5 تا 13 که به مقایسه متیلفنیدیت در برابر دارونما پرداخته بودند، به دست آوردیم. دو مطالعه را شامل کودکان پنج ساله وارد مرور کردیم زیرا قادر به جدا کردن دادههای مربوط به کودکان شش ساله و بالاتر نبودیم، و سایر شرکتکنندگان در رنج سنی مورد نظر ما بودند. در تمامی این مطالعات، کودکان دوزهای متفاوتی از متیلفنیدیت (پائین، متوسط یا بالا) برای مدت یک هفته و دارونما برای هفته دیگر دریافت کرده بودند، و مراقبانشان (شامل والدین، معلمان و متخصصان بالینی) نشانههای آنها را در پایان هر هفته اندازهگیری کرده بودند. کودکانی که نتوانسته بودند متیلفنیدیت را در هفته تست دوز دارو (test‐dose week) (جایی که دوز مشخصی از دارو برای تست ایمنی و تحملپذیری در برابر دارو داده میشود) تحمل کنند، در مطالعه شرکت نکرده بودند. تمامی مطالعات در ایالات متحده آمریکا به اجرا در آمده بودند.
طبق نتایج حاصل شده از اندازهگیری به عمل آمده توسط والدین و معلمان، دریافتیم که متیلفنیدیت ممکن است بیشفعالی را در کوتاه‐مدت کاهش دهد. معلمان همچنین تمایل به گزارش حصول بهبودی در وضعیت بیتوجهی، تعامل اجتماعی، رفتارهای تکرار شونده، نشانههای کلی ASD در کودکان دریافت کننده متیلفنیدیت داشتند. با وجود این، مطالعات فقط برای حدود چهار ماه به طول انجامیده بود، بنابراین ما نمیدانیم که دریافت این دارو در طولانیمدت دارای مزیت یا ضرر است. شواهد کافی برای اظهار نظر درباره تاثیر متیلفنیدیت بر تحریکپذیری یا ارتباطات وجود نداشت. معلمان و متخصصان بالینی نسبت به والدین تمایل داشتند موارد بیشتری از بهبودی را گزارش کنند.
ما نمیتوانیم درباره این یافتهها مطمئن باشیم، عمدتا به این دلیل که والدین و معلمان ممکن است نوع درمان دریافت شده را توسط کودکان تشخیص داده باشند. اندازه بهبودی خیلی بزرگ نبود، به جز در مورد بیشفعالی که احتمالا برای نشان دادن تفاوت بهطور واقعی به اندازه کافی بزرگ بود. بیشتر بهبودیها، به جز در مورد بهبودیهای حاصله در مورد بیشفعالی و بیتوجهی، حتی اگر متیلفنیدیت بهطور واقعی اثربخش نیست، میتوانستند بهصورت تصادفی حاصل شده باشند. ما نمیتوانیم درباره احتمال بروز هر گونه تاثیرات مضر ناشی از متیلفنیدیت، اظهار نظر کنیم، شاید به این دلیل که احتمال شرکت کودکان مبتلا به تاثیرات مضر پیش از شروع این مطالعات یا در مرحله تست دوز دارو، در این مطالعات کمتر است.
این مرور تا چه زمانی بهروز است؟
شواهد تا نوامبر 2016 بهروز است.