سوال مطالعه مروری
ما شواهد را پیرامون این موضوع مرور کردیم که داروهای آنتیفیبرینولیتیک (داروهایی که از تشکیل لخته خونی پیشگیری میکنند)، مانند ترانکسامیک اسید (tranexamic acid) یا اپسیلون آمینوکاپروئیک اسید (epsilon aminocaproic acid)، میتوانند از خونریزی دهانی پس از جراحی مینور دهانی یا کشیدن دندان، در افرادی که از آنتیکوآگولانت خوراکی (رقیق کنندههای خون که از طریق دهان مصرف میشوند) استفاده میکنند، بدون ایجاد وقفه در طول پروسیجرها، پیشگیری کنند.
پیشینه
افراد در درمان مداوم آنتیکوآگولانت خوراکی در معرض خطر افزایش عوارض خونریزی دهنده حین و پس از جراحی دهانی یا کشیدن دندان قرار دارند. دو نوع درمان آنتیکوآگولانت خوراکی وجود دارد: آنتاگونیستهای ویتامین K؛ (vitamin K antagonists; VKAs) (مانند وارفارین (warfarin) و کومارین (coumarin)) و آنتیکوآگولانتهای خوراکی مستقیم (direct oral anticoagulants; DOACs) (مانند دابیگاتران (dabigatran)، ریواروکسابان (rivaroxaban)، آپیکسابان (apixaban)، ادوکسابان (edoxaban)). DOACها در حال تبدیل شدن به یک جایگزین بسیار محبوب برای VKAها هستند، که بهطور مرسوم برای پیشگیری از لخته شدن خون در افراد در معرض خطر ترومبوز استفاده میشدند. تعداد دفعات خونریزی و شدت هر خونریزی بستگی به عوامل مرتبط با دارو (مانند درجه آنتیکوآگولانت، که با نسبت بینالمللی نرمال شده یا نسبت همسو شده بینالمللی (international normalised ratio; INR) اندازهگیری شد)، عوامل مرتبط با جراحی (مانند اندازه زخم یا تعداد ریشههای کشیده شده)، و همچنین عوامل مرتبط با بیمار (مانند التهاب لثهها یا بیماری رگهای خونی) دارند. سطح INR برای تعیین اینکه چگونه درمان آنتیکوآگولانت به خوبی باعث پیشگیری از تشکیل لخته خونی میشود، مهم است. درون محدوده مورد نظر از سطح INR، فرد در معرض کمترین خطر عوارض لخته شدن خون و کمترین خطر خونریزی بیش از حد قرار میگیرد. در عمل روتین، داروی آنتیفیبرینولیتیک اغلب قبل، حین و پس از جراحی مینور دهانی یا کشیدن دندان برای افراد استفاده کننده از آنتیکوآگولانت خوراکی استفاده میشود. سوال این است که شواهد علمی قابل اعتمادی برای این عمل وجود دارد یا خیر.
تاریخ جستوجو
شواهد تا تاریخ زیر بهروز است: 04 ژانویه 2018.
ویژگیهای مطالعه
ما هیچ کارآزمایی را پیرامون داروی آنتیفیبرینولیتیک برای پیشگیری از خونریزی پس از جراحی مینور دهانی یا کشیدن دندان در افراد استفاده کننده از DOAC نیافتیم. این مرور چهار کارآزمایی (253 شرکتکننده) را با افرادی که درمان را با VKA در جراحی مینور دهانی یا کشیدن دندان ادامه دادند، وارد کردند. اولین کارآزمایی وارد شده در سال 1989 و جدیدترین کارآزمایی در سال 2015 منتشر شد. میانگین سن تمام شرکتکنندگان 60 سال بود. مدت زمان پیگیری در تمام کارآزماییها هفت روز بود.
نتایج کلیدی
بهطور کلی، کارآزماییهای وارد شده کاهش تعداد موارد خونریزی را پس از کشیدن دندان در هنگام استفاده از محلول ترانکسامیک اسید در دهان نشان دادند. ترکیب نتایج حاصل از کارآزماییهای جداگانه نشان داد که داروهای آنتیفیبرینولیتیک در مقایسه با دارونما (placebo) (درمان «ساختگی») نرخ خونریزی پس از کشیدن دندان را 25% کاهش میدهد. با این حال، هیچ تفاوتی در نرخ خونریزی بین افراد درمان شده با ترانکسامیک اسید و افراد درمان شده با مراقبت استاندارد (مانند فشردهسازی گاز یا بخیه) وجود نداشت. عوارض جانبی داروی آنتیفیبرینولیتیک به ندرت اتفاق میافتد و منجر به قطع درمان با ترانکسامیک اسید نمیشود.
هیچ شواهدی درباره افراد درمان شده با DOAC یافت نشد. با این حال، میتوان گفت، که اگر داروی آنتیفیبرینولیتیک در افراد دریافت کننده درمان مداوم با VKA موثر است، باید برای افراد دریافت کننده داروهای آنتیکوآگولانت قابل مقایسه نیز به خوبی عمل کند.
کیفیت شواهد
در رابطه با دو پیامد اولیه این مرور، تعداد خونریزیهای پس از جراحی و عوارض جانبی درمان، کیفیت شواهد را متوسط قضاوت کردیم.
در دو کارآزمایی که به مقایسه ترانکسامیک اسید و دارونما پرداختند، خطر سوگیری (bias)، در ارتباط با طراحی کارآزمایی، پائین در نظر گرفته شد، در دو کارآزمایی که به مقایسه ترانکسامیک اسید و مراقبت استاندارد (اسفنج ژلاتینی و بخیه، یا فشردهسازی گاز خشک) پرداختند، خطر سوگیری متوسط در نظر گرفته شد. این موضوع عمدتا ناشی از فقدان کورسازی (یک راه مطمئن برای اینکه افراد شرکتکننده در کارآزمایی نمیدانند به کدام بازوی کارآزمایی اختصاص داده میشوند) و پنهانسازی نامناسب تخصیص (با استفاده از بازی شانس برای اختصاص دادن شرکتکنندگان به گروههای مقایسه برای پیشگیری از سوگیری انتخاب) در دو کارآزمایی از کل این کارآزماییها بود. بین کارآزماییها با توجه به درمانهای مراقبت استاندارد مختلف، تفاوتهایی وجود داشت.