افتادن (زمین خوردن) و آسیبهای مرتبط با افتادن، بهویژه در افراد بالای 65 سال، شایع هستند و حدود یک سوم از افراد مسن که در جامعه زندگی میکنند؛ حداقل یک بار در سال زمین میخورند. مداخلات پیشگیریکننده از افتادن ممکن است شامل مداخلات تکجزئی (به عنوان مثال ورزش)، یا ترکیبی از دو یا چند نوع مداخله مختلف (بهعنوان مثال ورزش و مرور دارویی) باشد. ارائه آنها بهطور گسترده به دو گروه اصلی تقسیم میشود: 1) مداخلات چندعاملی که در آن مداخلات جزئی بر اساس ارزیابی فردی از خطر متفاوت است؛ یا 2) مداخلات چندجزئی که در آن مداخلات با اجزاء مشابه برای همه افراد ارائه میشود.
ارزیابی اثرات (منافع و آسیبها) مداخلات چندعاملی و مداخلات چندجزئی برای جلوگیری از افتادن افراد سالخوردهای که در جامعه زندگی میکنند.
ما ثبت تخصصی گروه ترومای استخوان، مفصل و عضله در کاکرین Cochrane Bone ،Joint and Muscle Trauma Group، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین Cochrane Central Register of Controlled Trials ،MEDLINE ،Embase ،Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature، ثبت کارآزماییها و فهرست منابع را جستوجو کردیم. تاریخ جستوجو: 12 جون 2017.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده، فردی یا خوشهای، که به ارزیابی اثرات مداخلات چندعاملی و چندمولفهای بر کاهش افتادن افراد سالخورده که در جامعه زندگی میکنند، در مقایسه با کنترلکننده (بهعنوان مثال مراقبت معمول (بدون تغییر در فعالیتهای معمول) یا کنترل توجه (ویزیتهای اجتماعی)) یا ورزش بهعنوان تکمداخله پرداختند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل مطالعات را انتخاب کرده، به ارزیابی خطر وجود سوگیری (bias) و استخراج دادهها پرداختند. ما نسبت میزان (RaR) را با 95% فاصله اطمینان (CI) برای میزان افتادن محاسبه کردیم. برای پیامدهای دوتایی ما از خطر نسبی (RR) و فاصله اطمینان استفاده کردیم. برای پیامدهای پیوسته، ما از میانگین تفاوت استاندارد شده (SMD) با فاصله اطمینان استفاده کردیم. ما دادهها را با استفاده از مدل اثرات تصادفی ترکیب کردیم. ما از رویکرد GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) برای ارزیابی کیفیت شواهد استفاده کردیم.
ما 62 کارآزمایی را شامل 19935 فرد مسن که در جامعه زندگی میکنند، انتخاب کردیم. میانه حجم نمونه کارآزماییها 248 شرکتکننده بود. اکثر کارآزماییها زنان بیشتری را نسبت به مردان انتخاب کردند. میانگین سنی در کارآزماییها از 62 تا 85 سال متغیر بود (میانه: 77 سال). اکثر کارآزماییها (43 کارآزمایی) پیگیری 12 ماه یا بیشتر را گزارش کردند. ما اغلب کارآزماییها را در یک حوزه یا بیشتر در معرض خطر نامشخص یا بالای سوگیری ارزیابی کردیم.
44 کارآزمایی مداخلات چندعاملی و 18 کارآزمایی مداخلات چندجزئی را مورد ارزیابی قرار دادند (در جایی که I2 برابر با 0% بود، گزارش نشد).
مداخلات چندعاملی در مقابل مراقبت معمول یا کنترل توجه
این مقایسه در 43 کارآزمایی انجام گرفت. مداخلات عمدتا اعمالشده یا توصیهشده پس از ارزیابی پروفایل خطر هر شرکتکننده، عبارت بودند از ورزش، محیط یا تکنولوژیهای کمکی، بررسی دارویی و مداخلات روانشناختی. مداخلات چندعاملی میتوانند میزان افتادن را نسبت به کنترلکننده کاهش دهند: (میزان نسبت (RaR): 0.77؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.67 تا 0.87؛ 19 کارآزمایی؛ 5853 شرکتکننده؛ 88% = I2؛ شواهد با کیفیت پائین). بنابراین اگر 1000 فرد طی یک سال پیگیری شوند، تعداد افتادنها ممکن است پس از مداخله چندعاملی 1784 (95% فاصله اطمینان (CI): 1553 تا 2016) در مقابل 2317 فرد پس از مراقبت معمول یا کنترل توجه باشد.
شواهد با کیفیت پائین وجود داشت که تفاوتهای کمی را در خطر: افتادن (یعنی افرادی که یک یا چند بار زمین خوردهاند) (RR: 0.96؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.90 تا 1.03؛ 29 کارآزمایی؛ 9637 شرکتکننده؛ 60% = I2)؛ افتادنهای مکرر (RR: 0.87؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.74 تا 1.03؛ 12 کارآزمایی؛ 3368 شرکتکننده؛ 53% = I2)؛ پذیرش مرتبط با افتادن در بیمارستان (RR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.92 تا 1.07؛ 15 کارآزمایی؛ 5227 شرکتکننده)؛ نیاز به توجه دارویی (RR: 0.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.75 تا 1.10؛ 8 کارآزمایی؛ 3078 شرکتکننده) نشان دادند یا تفاوتی نشان ندادند.
شواهد با کیفیت پائین وجود دارد که نشان میدهد مداخلات چندعاملی ممکن است خطر شکستگیهای مرتبط با افتادن را کاهش دهد (RR: 0.73؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.53 تا 1.01؛ 9 کارآزمایی؛ 2850 شرکتکننده) و ممکن است کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را کمی بهبود ببخشد اما این مقدار قابل توجه نیست (SMD: 0.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.03 تا 0.35؛ 9 کارآزمایی؛ 2373 شرکتکننده؛ 70% = I2). از سه کارآزمایی که عوارض جانبی را گزارش کردند، در کل یک کارآزمایی موردی از عوارض جانبی نیافت، و دو کارآزمایی 12 شرکتکننده را با علائم اسکلتی-عضلانی خودمحدود شونده گزارش کردند.
مداخلات چندعاملی در مقابل ورزش
شواهد با کیفیت بسیار پائین بهدست آمده از یک کارآزمایی کوچک با 51 بیمار ارتوپدی که اخیرا ترخیص شدند به این معنی است که ما در مورد تاثیرات مداخلات چندعاملی در مقابل ورزش بهتنهایی بر میزان افتادن یا خطر افتادن مطمئن نیستیم. سایر پیامدهای مرتبط با افتادن ارزیابی نشدند.
مداخلات چندمولفهای در مقابل مراقبت معمول یا کنترل توجه
17 کارآزمایی که این مقایسه را انجام دادند بهطور معمول ورزش و یکی دیگر از مولفهها، معمولا آموزش یا ارزیابی خطرات فضای فیزیکی خانه، را انتخاب کردند. شواهد با کیفیت متوسط وجود دارد که نشان داد مداخلات متعدد احتمالا میزان افتادن (RaR: 0.74؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 0.91؛ 6 کارآزمایی؛ 1085 شرکتکننده؛ 45% = I2) و خطر افتادن (RR: 0.82؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.74 تا 0.90؛ 11 کارآزمایی؛ 1980 شرکتکننده) را کاهش میدهند.
شواهد با کیفیت پائین وجود دارد که نشان میدهد مداخلات متعدد ممکن است خطر افتادن مکرر را کاهش دهد، اگرچه افزایش کوچکی را نمیتوان حذف کرد (RR: 0.81؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 1.05؛ 4 کارآزمایی؛ 662 شرکتکننده). شواهد با کیفیت بسیار پائین به این معنی است که ما در مورد اثرات مداخلات چندمولفهای بر خطر شکستگی مرتبط با افتادن (2 کارآزمایی) یا پذیرش مرتبط با افتادن در بیمارستان (1 کارآزمایی) مطمئن نیستیم. شواهد با کیفیت پائین وجود دارد که نشان میدهد مداخلات چندمولفهای ممکن است تاثیر کمی بر خطر نیاز به توجه پزشکی/دارویی داشته باشد یا تاثیری نداشته باشد (RR: 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.67 تا 1.35؛ 1 کارآزمایی؛ 291 شرکتکننده)؛ برعکس، ممکن است کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را کمی بهبود ببخشد (RR: 0.77؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.16 تا 1.39؛ 4 کارآزمایی؛ 391 شرکتکننده؛ 88% = I2). از هفت کارآزمایی که عوارض جانبی را گزارش کردند، پنج کارآزمایی هیچ موردی از عوارض جانبی نیافتند، و شش عارضه جانبی جزئی را در دو کارآزمایی گزارش کردند.
مداخلات چندمولفهای در مقابل ورزش
این مقایسه در پنج کارآزمایی انجام شد. درباره تفاوت کم یا عدم تفاوت بین دو مداخله در میزان افتادن (1 کارآزمایی) و خطر افتادن، شواهدی با کیفیت پائین وجود دارد (RR: 0.93؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 1.10؛ 3 کارآزمایی؛ 863 شرکتکننده) و شواهد با کیفیت بسیار پائین، به این معنی است که ما درباره اثرات بر پذیرش در بیمارستان مطمئن نیستیم (1 کارآزمایی). یک کارآزمایی دو مورد درد جزئی مفصل را گزارش کرد. سایر کارآزماییها پیامدهای مربوط به افتادن را گزارش نکردند.
مداخلات چندعاملی ممکن است میزان افتادن را در مقایسه با مراقبت معمول یا کنترل توجه کاهش دهند. با این وجود، ممکن است تاثیر کمی بر پیامدهای مرتبط با افتادن داشته یا تاثیری نداشته باشند. مداخلات چندمولفهای، معمولا شامل ورزش، ممکن است میزان افتادن و خطر افتادن را در مقایسه با مراقبت معمول یا کنترل توجه کاهش دهند.