در مطالعات تجربی، پیامد مننژیت باکتریایی با شدت التهاب در فضای تحت عنکبوتیه (subarachnoid) ارتباط داشته است. کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids) این پاسخ التهابی را کاهش میدهند.
بررسی اثر درمان کمکی با استفاده از کورتیکواستروئید در برابر دارونما بر مرگومیر، از دست دادن شنوایی و عوارض عصبی در افراد مبتلا به مننژیت حاد باکتریایی در همه گروههای سنی.
جستوجوی خود را در منابع زیر انجام دادیم: CENTRAL (شماره 1، 2015)، MEDLINE (از 1966 تا هفته چهارم ژانویه 2015)، EMBASE (از 1974 تا فوریه 2015)، Web of Science (از 2010 تا فوریه 2015)، CINAHL (از 2010 تا فوریه 2015) و LILACS (از 2010 تا فوریه 2015).
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) مربوط به استفاده از کورتیکواستروئیدها در درمان مننژیت حاد باکتریایی.
RCTها را از نظر کیفیت روش مورد استفاده، امتیازبندی کردیم. ما پیامدها و عوارض جانبی را جمعآوری و از تحلیل زیرگروه برای کودکان و بزرگسالان، ارگانیسمهای مسبب، کشورهای کمدرآمد در مقابل کشورهای با درآمد بالا، زمان مصرف استروئیدها و کیفیت مطالعه استفاده کردیم.
25 مطالعه را شامل 4121 نفر (2511 کودک و 1517 بزرگسال؛ 93 جمعیت مختلط) انتخاب کردیم. تعداد 4 مطالعه دارای کیفیت بالا و بدون خطر سوگیری (Bias) بودند، 14 مطالعه دارای کیفیت متوسط و 7 مطالعه دارای کیفیت کم بودند، که نشاندهنده وجود میزان متوسط خطر تورش برای کل تحلیلها است. تعداد 9 مطالعه در کشورهای کم درآمد و 16 مطالعه در کشورهای با درآمد بالا انجام شده بود.
استفاده از کورتیکواستروئیدها با کاهش غیر معنیداری در میزان مرگ و میر همراه بود (17.8% در مقابل 19.9%؛ خطر نسبی (RR): 0.90؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.80 تا 1.01، 0.07 = P). بهطور مشابه، کاهش غیر معنیدار در میزان مرگ و میر در بزرگسالانی که کورتیکواستروئید دریافت میکردند، مشاهده شد (RR: 0.74؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.53 تا 1.05؛ 0.09 = P). کورتیکواستروئیدها با میزان کمتر از دست دادن شدید شنوایی (RR: 0.67؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.51 تا 0.88)، از دست دادن شنوایی (RR: 0.74؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 0.87) و عوارض عصبی (RR: 0.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 تا 1.00) همراه بود.
تحلیل زیرگروه برای ارگانیسمهای مسبب نشان داد استفاده از کورتیکواستروییدها، مرگ و میر ناشی از مننژیت استرپتوکوک پنومونیه (S. pneumoniae؛ Streptococcus pneumoniae) را کاهش میدهد (RR: 0.84؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.72 تا 0.98)، اما بر مرگومیر ناشی از مننژیت هموفیلوس آنفلوآنزا (H. influenzae؛ Haemophilus influenzae) یا مننژیتیدیس نایسریا (N. meningitidis؛ Neisseria meningitidis) تاثیری ندارد. استفاده از کورتیکواستروئیدها، از دست دادن شدید شنوایی را در کودکان مبتلا به مننژیت هموفیلوس آنفولانزا کاهش داد (RR: 0.34؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.20 تا 0.59)، اما این کاهش در کودکان مبتلا به مننژیت ناشی از گونههای غیرهموفیلوس معنیدار مشاهده نشد.
در کشورهای با درآمد بالا، کورتیکواستروئیدها افت شدید شنوایی (RR: 0.51؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.35 تا 0.73)، افت شنوایی (RR: 0.58؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.45 تا 0.73) و عوارض عصبی کوتاهمدت (RR: 0.64؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 تا 0.85) را کاهش داد. هیچ اثر سودمندی از درمان با کورتیکواستروییدها در کشورهای کمدرآمد وجود ندارد. تحلیل زیرگروه برای کیفیت مطالعه، تاثیر کورتیکواستروئیدها را در افت شدید شنوایی در مطالعات با کیفیت بالا نشان نداد.
درمان با استفاده از کورتیکواستروئید با افزایش تب راجعه (RR: 1.27؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.09 تا 1.47) همراه بود. اما سایر عوارض جانبی مشاهده نشد.
کورتیکواستروئیدها بهطور قابل توجهی، افت شنوایی و عوارض عصبی را کاهش میدهند، اما مرگومیر کلی را کاهش نمیدهند. دادهها از استفاده کورتیکواستروئیدها در بیماران مبتلا به مننژیت باکتریایی در کشورهای با درآمد بالا حمایت میکنند. هیچ اثر مفیدی در کشورهای کمدرآمد یافت نشد.