هدف از انجام این مرور چیست؟
هدف از این مرور کاکرین، یافتن این نکته بود که انجام مداخلات در سطح وسیع، استفاده از اقدامات پیشگیرانه را به منظور پیشگیری از تشکیل لخته خونی (ترومبوپروفیلاکسی (thromboprophylaxis)) افزایش میدهد و بروز لختههای خونی (ترومبوآمبولی وریدی (venous thromboembolism)) را در بیماران داخلی و جراحی بستری در بیمارستان در خطر این مشکل، کاهش میدهد.
پیامهای کلیدی
ارائه مداخلات در سطح وسیع، به خصوص هشدارها، به پزشکان و دیگر متخصصان مراقبت سلامت، احتمالا استفاده از ترومبوپروفیلاکسی یا ترومبوپروفیلاکسی مناسب را بهبود میبخشد و تعداد رخدادهای لختههای خونی علامتدار (لختههایی که نشانهها را نشان میدهند) را در سه ماه کاهش میدهد. با این حال، قطعیت شواهد در سطح متوسط یا پائین ارزیابی شد، در نتیجه مطالعات با کیفیت بالای بیشتر که اثربخشی مداخلات را در سطح گسترده برای تایید یافتههای این مرور ارزیابی کند، مورد نیاز است.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
لختههای خونی که در وریدهای پا (ترومبوز ورید عمقی) یا در گردش ریوی (آمبولی ریوی) تشکیل میشوند، به عنوان ترومبوآمبولی وریدی (venous thromboembolism; VTE) شناخته میشوند. VTE یک عارضه بالقوه برای بیمارانی است که به دلایل پزشکی یا جراحی بستری شدهاند. این عوارض طول مدت اقامت بیمارستانی را افزایش میدهد و یک عامل اصلی مرگومیر و ناتوانیهای طولانیمدت به حساب میآید. عوامل خطرساز برای VTE شامل بستری شدن برای بیماریهای جراحی یا داخلی، سرطان، تروما یا بیتحرکی، داروهایی مانند داروهای ضد‐بارداری خوراکی یا درمان جایگزینی هورمون، و بارداری یا بعد از زایمان است. سایر عوامل خطرساز شامل سن بالا، چاقی، لخته خونی قبلی و سابقه خانوادگی لختههای خونی است.
ترومبوپروفیلاکسی شامل تجویز دوزهای کم آنتیکوآگولانت (anticoagulant) (یعنی رقیق کننده خون) از قبیل هپارین، هپارین با وزن مولکولی پائین یا رقیق کنندههای خوراکی خون یا استفاده از اقدامات فیزیکی مانند جورابهای فشارنده تدریجی یا وسایل فشاری پیوسته است. در ایالات متحده آمریکا، ترومبوپروفیلاکسی به عنوان استراتژی شماره یک برای بهبود ایمنی بیماران در بیمارستانها رتبهبندی شده و مداخلات برای بهبود تجویز ترومبوپروفیلاکسی اخیرا به عنوان شماره یک میان 10 استراتژی ایمنی برای بیمارانی که نیاز به اقدام دارند، رتبهبندی شد.
در حالی که ترومبوپروفیلاکسی ایمن است و میتواند از بروز VTE در گروههای مختلف بیماران در معرض خطر ابتلا به این عوارض پیشگیری کند، هنوز کماستفاده است یا نادرست استفاده میشود. ما به دو روش مختلف برای اندازهگیری استفاده از ترومبوفیلاکسی نگاه کردیم: پروفیلاکسی دریافت شده (آیا بیمار هر نوع ترومبوپروفیلاکسی را دریافت کرده؟)، و پروفیلاکسی مناسب دریافت کرده (آیا بیماران پروفیلاکسی مناسب برای خود را دریافت کردهاند؟). پروفیلاکسیهایی را مناسب ارزیابی کردیم که نویسندگان مرور آنها را مناسب میدانستند.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
یک مرور سیستماتیک از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (کارآزمایی که در آن افراد به طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه قرار داده میشوند) انجام دادیم که مداخلات متفاوت سیستمهای مختلف را تست کردند و هدف از آن افزایش استفاده از ترومبوفوفیلاکسی در بیماران بستری بود. جستوجوی ما 13 مطالعه مرتبط را یافت؛ دو مورد نمیتوانستند با دیگران تجمیع شوند، زیرا اطلاعاتی را که ما به آنها علاقهمند بودیم، گزارش نکرده بودند. 11 مطالعه را در این مرور وارد کردیم که در مجموع 33,207 شرکتکننده داشتند. مرور ما نشان داد که مداخلات با استفاده از هشدارها قابل اعتمادترین راه برای افزایش استفاده از ترومبوپروفیلاکسی است.
دادههای ترکیبی نشان داد که:
‐ هشدارهای کامپیوتری یا انسانی، تعداد شرکتکنندگانی را که ترومبوپروفیلاکسی دریافت کرده بودند، 21% افزایش داد (سه مطالعه؛ 5057 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین).
‐ هشدارها تعداد شرکتکنندگانی را که ترومبوپروفیلاکسی مناسب دریافت کرده بودند، 16% افزایش دادند (سه مطالعه؛ 1820 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط).
‐ هشدارها نرخ نسبی VTE علامتدار را در سه ماه به 36% کاهش داد (سه مطالعه؛ 5353 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین).
‐ مداخلات چند‐وجهی فقط با افزایش خفیف 4% تجویز ترومبوپروفیلاکسی (پنج مطالعه؛ 9198 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) همراه بود.
‐ هشدارها، چه کامپیوتری یا انسانی، زمانی که به طور مستقیم با یکدیگر مقایسه نشوند، به نظر میرسد که موثرتر از مداخلات چند‐وجهی هستند.
‐ هشدارهای کامپیوتری، زمانی که به طور مستقیم با یکدیگر مقایسه نشوند، ممکن است موثرتر از هشدارهای انسانی برای افزایش ترومبوپروفیلاکسی مناسب و کاهش VTE علامتدار، باشند.
این مرور تا چه زمانی بهروز است؟
ما میان مطالعاتی که تا 7 ژانویه 2017 منتشر شده بودند، جستوجو کردیم.