پیشینه
پریودنتیت (periodontitis؛ بیماری لثه) وضعیت مزمنی است که توسط باکتریها ایجاد شده، و باعث التهاب و تخریب استخوان و بافت لثهای میشود که دندان را نگاه میدارد. بیمارانی که تحت درمان پریودنتیت قرار گرفتند، میتوانند احتمال عود عفونت و پیشرفت بیماری را از طریق درمان حمایتی پریودنتال (supportive periodontal therapy; SPT) کاهش دهند. SPT زمانی شروع میشود که پریودنتیت به صورت رضایتبخشی درمان شده باشد، به این معنی که التهاب را کنترل و تخریب بافتهای نگهدارنده دندان (استخوان و لثه) را متوقف کنیم. هدف از ارائه SPT حفظ عملکرد دندان، بدون درد، تحرک بیش از حد یا عفونت مداوم در طولانی‐مدت است. درمان SPT معمولا شامل اطمینان پیدا کردن از بهداشت عالی دهان، پایش مکرر از نظر پیشرفت یا عود بیماری، و خارج کردن دبریهای میکروبی توسط متخصصان دندانپزشکی است. گرچه موفقیت SPT با تعدادی از مطالعات طولانی‐مدت گذشتهنگر حمایت شده، در نظر گرفتن شواهد برآمده از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) اهمیت زیادی دارد.
سوال مطالعه مروری
این مرور اثرات رویکردهای مختلف SPT را در بزرگسالانی که قبلا تحت درمان پریودنتیت بودهاند، بررسی کرد.
ویژگیهای مطالعه
منابع علمی پزشکی را تا تاریخ 8 می 2017 جستوجو کردیم. چهار مطالعه مرتبط را پیدا کردیم که به صورت RCT بوده، و شامل 307 شرکتکننده در سنین 31 تا 85 بودند. همه شرکتکنندگان قبلا تحت درمان برای پریودنتیت مزمن با شدت متوسط تا شدید قرار داشته و در یک برنامه SPT به مدت حداقل سه ماه تحت نظر بودند. مطالعات، شرکتکنندگان را به مدت حداقل 12 ماه پس از شروع برنامه SPT ارزیابی کردند.
این مطالعات موارد زیر را مقایسه کردند: استفاده کمکی از آنتیبیوتیک (داکسیسیکلین در یک مطالعه، ماینوسیکلین در مطالعه دیگر) در تمیز کردن تخصصی (دبریدمان)؛ استفاده کمکی از درمان فوتودینامیک در دبریدمان بهتنهایی، و انجام SPT توسط متخصص در مقابل دندانپزشک عمومی. هیچ RCTای را شناسایی نکردیم که اثرات انجام SPT را با پایش تنها، اثرات SPT را در فاصلههای زمانی مختلف یا اثرات دبریدمان مکانیکی را با استفاده از روشها یا تکنولوژیهای مختلف مقایسه کرده باشد.
هیچیک از مطالعات از دست دادن دندان را گزارش نکردند. با این حال، مطالعات به ارزیابی علائم التهاب و پیشرفت بالقوه بیماری پریودنتال، شامل خونریزی حین پروبینگ، سطح چسبندگی بالینی و عمق پاکت پروبینگ پرداختند.
نتایج کلیدی
شواهدی بسیار محدود نتوانست از یک روش در مقابل دیگری برای حفظ دندان طی انجام SPT حمایت کند. شواهدی با کیفیت پائین تا خیلی پائین نشان میدهد که درمانهای کمکی ممکن است هیچ منفعت بیشتری را برای SPT در مقایسه با فقط دبریدمان مکانیکی نداشته باشند. شواهدی با کیفیت بسیار پائین نشان میدهد که انجام SPT توسط دندانپزشکان عمومی تحت تجویز تخصصی ممکن است به اندازه درمان ارائه شده توسط متخصص موثر باشد. بهطور کلی، شواهد کافی برای توصیه به استفاده از یک رویکرد خاص یا درمان کمکی در SPT برای حفظ دندانها، ارتقای سلامت لثه و پیشگیری از عود وجود ندارد.
کیفیت شواهد
فقط چهار مطالعه کوچک وجود داشت، و خطر سوگیری فقط یکی از آنها پائین بود. کیفیت شواهد را پائین یا خیلی پائین در نظر گرفتیم، بنابراین، نمیتوانیم از نتیجهگیریهای این مطالعات مطمئن باشیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد کافی را برای تعیین بهترین رویکرد در ارائه SPT پیدا نکردیم، و هیچ RCTای وجود نداشت که SPT را با انجام فقط پایش مقایسه کرده باشد. شواهدی را که به دست آوردیم، کیفیت پائین تا خیلی پائین داشتند، و مطالعات از روشهای مختلفی برای گزارش نتایجشان استفاده کردند، این عامل انجام مقایسه را مشکل میکند. به انجام مطالعات بیشتری نیاز است که یافتههایشان را به صورت واحد گزارش کنند.