افراد مبتلا به روانپریشی ممکن است پرخاشگر (aggressive) شوند. در این مواقع میتوان از آنتیسایکوتیکها (داروهای ضد روانپریشی) (antipsychotics)، مثل آریپیپرازول (aripiprazole) به شکل داخل عضلانی (intramuscular)، استفاده کرد.
ارزیابی اثر آریپیپرازول داخل عضلانی در درمان پرخاشگری یا آشفتگی ناشی از سایکوز (آرامبخشی سریع)
ما در 11 دسامبر 2014 و 11 اپریل 2017، در مرکز ثبت کارآزماییهای مبتنی بر مطالعه (study-base) گروه اسکیزوفرنی کاکرین که بر مبنای جستوجوهای نظاممند به عمل آمده در پایگاههای CINAHL ، BIOSIS ،AMED ،Embase ،PubMed ،MEDLINE ،PsycINFO، و مرکز ثبت کارآزماییهای بالینی صورت پذیرفته بود، جستوجو کردیم.
تمام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCT) که در آنها افراد مبتلا به پرخاشگری یا آشفتگی ناشی از سایکوز، بهطور تصادفی یا آریپیپرازول داخل عضلانی یا مداخله داخل عضلانی (intramuscular intervention) دیگری دریافت کرده بودند، انتخاب شدند.
ما به طور مستقل مستندات را بررسی و در صورت امکان، چکیدهها و مقالات را مرتب و مجدداً بررسی و کیفیت آنها را ارزیابی کردیم. مطالعاتی را وارد کردیم که معیارهای انتخاب ما را داشتند. حداقل دو نویسنده مستقلاً دادههای استخراج شده را از مطالعات مشمول مرور کردند. ما مدل اثرات ثابت (fixed-effect model) را انتخاب کردیم. دادههای دوگانه (dichotomous data) را با استفاده از خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) تجزیهوتحلیل کردیم. دادههای مستمر (continuous data) را با استفاده از اختلاف میانگین (MD) و فاصله اطمینانشان تحلیل کردیم. خطر سوگیری را برای مطالعات وارد شده ارزیابی و از درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE) برای ایجاد جداول خلاصه یافتهها، استفاده شد.
نتیجه جستوجو 63 مورد بود که 21 کارآزمایی احتمالی را در بر میگرفت. ما فقط توانستیم سه مطالعه را وارد کنیم که هر سه مطالعه طی دهه گذشته انجام شدهبودند، با 885 شرکت کنندهای که 707 تا از آنها وارد تجزیهوتحلیل کیفی در این مرور نظاممند شدند. به دلیل مقایسههای محدود، اندازه کوچک کارآزماییها و کمبود پیامدهای بررسیشده و گزارششده عملی، کیفیت شواهد غالباً در سطح پائین و بسیار پائین، درجهبندی شد. در هیچیک از کارآزماییها، دادههای مفیدی برای پیامدهای اولیه ما مبنی بر آرامبخشی یا خوابآلودگی تا 30 دقیقه، گزارش نشد. همچنین، پیامدهای اقتصادی در این کارآزماییها گزارش نشدهبودند.
وقتی که گروه آریپیپرازول را با گروه دارونما (placebo) مقایسه کردیم، افراد کمتری در گروه آریپیپرازول نیاز به تزریقهای اضافی پیدا میکردند (RCT 2؛ 382 بیمار؛ RR: 0.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.56 تا 0.85؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). آشفتگی در افراد تحت درمان با آریپیپرازول تا 2 ساعت بعد از درمان به طور معناداری به لحاظ بالینی بهبود یافت (RCT 2؛ 382 بیمار؛ RR: 1.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.17 تا 1.92؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). تعداد موارد عدم واکنش به درمان بعد از اولین تزریق به نفع گروه تحت درمان با آریپیپرازول بود (RCT 1؛ 263 بیمار؛ RR: 0.49؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.34 تا 0.71؛ شواهد با کیفیت پائین). اگر چه هیچ اثری دیده نشد، در گروه آریپیپرازول در مقایسه با گروه دارونما، افراد بیشتری دچار عوارض جانبی شدند (RCT 1؛ 117 بیمار؛ RR: 1.51؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.93 تا 2.46؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
آریپیپرازول در مقایسه با هالوپریدول (haloperidol) به تزریق بیشتری نیاز داشت (RCT 2؛ 477 بیمار؛ RR: 1.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.00 تا 1.63؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، و در بهبود آشفتگی (RCT 2؛ 477 بیمار؛ RR: 0.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.80 تا 1.11؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و همینطور در عدم واکنش به درمان بعد از تزریق اول، تفاوت معناداری ندارند (RCT 1؛ 360 بیمار؛ RR: 1.18؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 1.79؛ شواهد با کیفیت پائین). میان 2 گروه آریپیپرازول و هالوپریدول از نظر مجموع تعداد افرادی که دچار حداقل 1 عارضه جانبی شدند، تفاوتی وجود نداشت (RCT 1؛ 113 بیمار؛ RR: 0.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.61 تا 1.35؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
در مقایسه با آریپیپرازول، اولانزاپین (olanzapine) در کاهش آشفتگی بسیار موثر بود (RCT 1؛ 80 بیمار؛ RR: 0.77؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 0.99؛ شواهد با کیفیت پائین) و تاثیر بسیار قابل قبولتری بر نمره تغییر حالت کلی داشت (RCT 1؛ 80 بیمار؛ MD: 0.58؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.01 تا 1.15؛ شواهد با کیفیت پائین)، هر 2 مقایسه طی 2 ساعت انجام شد. هیچ تفاوتی در ابتلا به حداقل 1 عارضه جانبی طی 24 ساعت بعد از درمان، یافت نشد (RCT 1؛ 80 بیمار؛ RR: 0.75؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.45 تا 1.24؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). با وجود این، شرکتکنندگان اختصاص داده شده به گروه آریپیرازول، کمتر احساس خوابآلودگی (somnolence) میکردند (RCT 1؛ 80 بیمار؛ RR: 0.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.08 تا 0.82؛ شواهد با کیفیت پائین).
کیفیت شواهد موجود ضعیف است اما برخی شواهد وجود دارند که نشان میدهند آریپیپرازول در مقایسه با دارونما و هالوپریدول موثرتر است؛ اما نه در مقایسه با اولانزاپین. با وجود این، در نظر داشته باشید که این شواهد فقط برگرفته از 3 مطالعه هستند، برای تعمیم این نتایج به دنیای واقعی احتیاط لازم است. بر اساس این مطالعه، به کارآزماییهای با کیفیت بالاتری برای اثبات تاثیر آریپیپرازول عضلانی در مدیریت افراد مبتلا به پرخاشگری یا آشفتگی حاد، بهطور جدی نیاز داریم.